Tuna Kiremitçi, 90’lı senelerdan bu yana müzikçi, bestekar, romancı, şair, köşe müellifi ve hatta kendisi her sohbette bahsini açmasa da sinema direktörü kimlikleriyle bir biçimde hayatımızda. Kurduğu Kumdan Kaleler kümesi ile 90’ların ikinci yarısında yapıp ettikleri ve hâlâ dimağlarda olan müzikleri, kümenin kısa tarihine karşın alternatif müzik tarihimizdeki değerli yerini fazlacatan aldı. Şair olarak ödüllere, önemli şairlerin teveccühüne; 2000’li senelerda ise roman muharriri olarak büyük kitlelere ulaştı ve kitapları hayli sayıda lisanda sayısız baskı yaptı. Türkiye’nin en epey okunan gazetelerinde aranan bir köşe muharriri ve “oldukça satan” bir romancıyken bir anda müelliflik mesleğini sonlandırdığını duyurdu ve aslında daima hayatında olan müziğe yöneldi bir kere daha. Kiremitçi, Kumdan Kaleler tecrübesinden daha sonra 2007’de ‘Kendi Halinde’ isimli bir solo albümle müziğe dönüş yapmıştı aslında. Bunu, 2013’te Atlas isimli kümesiyle ‘Selam Yabancı’ isimli albüm izledi. Her iki albüm de farklı niçinlerden dolayı müzik dünyasında kayda kıymet bir yankı uyandırmadı lakin Kiremitçi, yetenekli ve kendinden emin bir müzik muharriri olarak müzik dünyasından hiç uzak kalmadı. Derken 2016’da Pasaj Müzik’in işvereni Murat Doğan’ın teşvikiyle ‘Tuna Kiremitçi ve Arkadaşları’ projesine başladı. daha sonrasında olanlar malum; albüm büyük bir muvaffakiyet yakaladı, albümdeki biroldukça müzik hit oldu ve 2019’da ‘Tuna Kiremitçi ve Arkadaşları 2’ geldi. Birinci albümde olduğu üzere Türkiye’nin en değerli bayan solistlerinin eşliğiyle oluşan bu albüm de büyük bir ilgiye mazhar oldu. Lakin kısa müddet daha sonra sanatçı, bu projeyi sonlandırdığını duyurarak tekrar bir solo albüm hazırladı. Bundan tam bir yıl evvel yayınlanan ‘On Numara Olaylar’, Kiremitçi’nin farklı müzikal biçimlerde deneyler de yaptığı, özel bir albüm.
Pandemi karantinasında ise Kiremitçi, 6 yıl daha sonra bir daha masanın başına oturdu ve birinci polisiye romanı olan ‘Mezun Cinayetleri’ni yazdı. Doğan Kitap etiketiyle yayımlanan roman büyük bir muvaffakiyet yakaladı ve polisiye-suç edebiyatı severler tarafınca güzel karşılandı.
Derken geçtiğimiz günlerde sanatçı, ‘Tuna Kiremitçi ve Arkadaşları 3’ albümü için çalışmalara başladığını duyurdu. Bu projenin sonlandığını düşünenler için de sürpriz olan açıklamanın akabinde birinci müzikler ve solistlerle ilgili ipuçları da gelmeye başladı. Üçüncü albümün birinci müziği ise Cuma günü yayınlandı. Kiremitçi’ye bu sefer Aydilge’nin eşlik ettiği ‘Gecenin Haberi Var’, sanatkarın daha evvelki birden fazla bestesinin havasında, düzgün yazılmış bir müzik. Bu defa kimi alaturka ögelerin eşlik ettiği müziğin görüntü klibi de dinleyicilere sunuldu.
Tuna Kiremitçi ile birinci müziği yayınlanan yeni albümünü, bir daha başlayan romancılık mesleğini ve sanatkarlara yönelik baskıların karar sürdüğü gündemi konuştuk.
‘BEN SES SANATKARI DEĞİLİM’
Albümün birinci müziğinin dumanı üzerindeyken ‘Tuna Kiremitçi ve Arkadaşları 3’le başlayalım. Bu projenin ikinci albümünden daha sonra, bu projeyi noktaladığınızı duyurmuştunuz diye anımsıyorum.
Ben aslında yazığım her müzikten daha sonra da “tekrar müzik yazmayacağım” diye düşünüyorum. Bu projenin birinci albümünü yaptıktan daha sonra da “Herbiçimde bundan bir tane daha yapamam” diyordum. daha sonra ikinciyi yapınca da, “Üçüncüyü yapamam hayatta” diye düşündüm. Ancak 2016’da Pasaj Müzik’le birinci yola çıkarken yapımcım Murat Doğan’a kelamım üç albümdü. Murat’ın çizdiği bir güzergâhtı bu. Onun ve etrafımın teşvikiyle besteleri topladık ve bu üçüncü albüme giriştik. aslına bakarsan Aydilge’yle müzik söylemek üzere bir hevesim vardı. Birinci albümde de Aydilge’ye teklif götürmüştüm fakat daha sonra ona yemin ettiğim besteyi bitirememiştim. Artık öbür bir besteyle Aydilge ile açılış yapıyoruz. Bu albümü yaptıktan daha sonra bir müzikal miras bırakmış olacağımı düşünüyorum açıkçası. daha sonra ne yapacağımı bilmiyorum fakat öncelik bu albümü tamamlamak. Birinci iki albümden geride kalacak bir şey yapmamaya çalışıyorum. Hüseyin Çebişci ile çalışıyorum, kendisi birinci iki albümde de düzenlemelerin birçoklarını yapmıştı. O ve proje danışmanımız Gamze Elgin de beni epey cesaretlendirdiler, “Yaparız, hiç utangaç davranma” diyerek. Dört şarkıyı kaydettik bile. aslına bakarsanız başlamak, yola çıkmak en değerli adım bu işlerde.
Aydilge ile ‘Gecenin Haberi Var’ı yorumladınız. Müziğin görüntü klibi de yayınlandı.
Evet. bir daha her müziğe bir klip çekeceğimiz için, aşikâr bir konsept dahilinde olsun istedik. Her klibi çekeceğimiz bir yer ayarladı direktörümüz Tayfun Çetinkaya. Tıpkı dekorla, müziğe bakılırsa değişen kurgularla on müziğe on görüntü klip çekmek üzere bir niyetimiz var.
İsimler sürpriz mi şimdilik?
Kimileri değil. Zuhal Olcay ile bir müzik kaydettik, benim eski bestelerimden ‘Aşkınla Her Şey Oldum’u… Onu solo olarak da yayınlamıştım aslında. Zuhal Hanım’a birkaç müzik gönderdim, “Hangisini tercih edersiniz?” diye sordum. Bu şarkıyı beğendi, istedi. bir daha sesini ve besteciliğini fazlaca beğendiğim Ceren Gündoğdu’yla bir müzik kaydettik. Bir de 17 yaşında genç bir yetenek olan Işıl Ayman ile bir müzik yaptık. Benim gençlik arkadaşlarım olan, epey sevdiğimiz bas gitarist Oya Erkaya’nın ve Serkan Ayman’ın kızları. Büyüdü, pırıl pırıl bir müzikçi ve müzik müellifi oldu, önü epeyce açık.
Müzikleri birinci iki albümdeki üzere sistemli periyodlarda yayınlayacaksınız sanıyorum.
Evet, ayda bir müzik yayınlamayı düşünüyoruz bir daha. Yıl sonunda da bir albüm formatında yayınlanmış olacak. Plak olarak basılacak bittikten daha sonra ve bu biçimdece bir üçleme ortaya çıkmış olacak.
‘Aşkınla Her Şey Oldum’u çabucak hemen geçtiğimiz yıl yayınlamıştınız solo albümünüzde. Artık bir kere daha, bu kere bir bayan solistle, Zuhal Olcay’la yorumlamak, solo albümünüzde beklediğinizi bulamadığınıza dair bir algı yaratmıyor mu? Veyahut siz hiç, “bu biçimde bir algı yaratabilir” diye kaygılanmadınız mı?
Tuna Kiremitçi ve Arkadaşları projesinde bu birinci kere olmuyor ki. Örneğin ‘Birden Geldin Aklıma’yı ben 2007’de çıkardığım solo albümde yayınlamıştım, hiç bir şey olmamıştı. daha sonra Sena Şener ile söyleyince müzik birden hit oldu. Burada şu biçimde bir durum var; ben aslında ses sanatkarı değilim, bunu kabul ediyorum. Benim kuvvetli taraflarım besteciliğim ve prodüktörlüğüm. ötürüsıyla buna yük vermem gerektiğini düşünüyorum. ‘Aşkınla Her Şey Oldum’un ortasında bulunduğu solo albüm, benim çıkarmak istediğim bir solo albümdü zira benim derli toplu, gerisinde durabileceğim bir solo albümüm olmadı. O albümü yaparken, “Bu müzikleri beğenen müzikçiler olursa, onlarla birlikte bir daha söyleriz” fikri vardı başımda. Artık yine kıymetlendirmek istedim lakin esasen bir dolu insan birinci defa çıktı zannedecek bu şarkıyı. Daima o denli oluyor zira.
Bundan daha sonrası için de, müziklerimi kendim söylemeye pek meraklı değilim. ‘Alan Parsons Project’ veya Mike Oldfield üzere, besteleri ve yapımları yapıp müzikleri diğerlerine seslendirmek üzere bir niyetim var. Zira bestelerimin âlâ olduğunu düşünüyorum, onları güzel solistlerin seslendirmesi daha yanlışsız olacaktır. Ben kendi müzik söyleme zevkimi şimdiye kadar gereğince tatmin ettim.
‘TUNA KİREMİTÇİ ORKESTRASI’
Geleceğe dair bu biçimde bir fikir, bir tasarı var yani aklınızda…
Var evet, ‘Tuna Kiremitçi Orkestrası’ diye bir fikrim var. Sabit solistlerle çalışıp, onların bestelerimi seslendirdiği bir orkestra projem var. Şimdilik bu biçimde fikirler havalarda uçuşuyor ancak dediğim üzere, ses sanatkarı olmaktan epeyce bestelerimin hakkını verebilecek solistlerle çalıştığım şartları oluşturmak istiyorum, bilhassa de 50 yaşımdan daha sonra.
Çok dinlenen, müzikleri hit olan bir sanatçı olmanıza karşın epeyce konser vermiyorsunuz. Üstelik muhtemelen Türkiye’nin her yerindeve, sıkça büyük kitlelere çalabilirsiniz müziklerinizi. Bunu siz mi tercih ettiniz?
Açıkça verilmiş bir karar değil bu. Tahminen bu işin tertibini çözemedik, tahminen de konser sanatkarı değilim ben. Bu da olabilir niye. Bir müzikçi sesine sahip olmadığım ya da bir şovmen olmadığım için sahnede, söylemiş olduğiniz üzere fazlaca sık konser vermiyorum. Fakat fazlaca düzgün orkestralarla epeyce âlâ konserler yaptık şimdiye kadar. Süreklilik kazanamadık. İnsan kendi kuvvetli ve zayıf taraflarını masaya koyabilmeli, ben de oturup düşündüm bunu. Dediğim üzere, prodüktörlük ve müzik müellifliği bakımından kuvvetli hissediyorum kendimi fakat müzikçi ve konser sanatkarı olarak “Çok da üstüne gitmesem de olur” üzere geliyor bana. Lakin gelecekte bir ‘Tuna Kiremitçi ve Orkestrası’ kurulursa o sabit solistleriyle bir konser kümesi olur.
Beni fazlaca memnun eden, hayatım boyunca unutamayacağım konserler de verdik olağan. Çeşitli kentlerde, çeşitli yerlerde yüzlerce dinleyicimiz ile bir arada müzikleri söylemek hayli hoştu. Lakin şu biçimde bir durum var, biz ‘Tuna Kiremitçi ve Arkadaşları’nda Türkiye’nin en uygun solistleriyle söylemiş olduk müzikleri. Konserlerde dinleyici bu müzikleri o müzikçilerden dinleyeceğini düşünebiliyor. “Yıldız Tilbe de gelecek mi?” sorularıyla karşılaşabiliyoruz. E olağan bu sanatkarlar, mesela Yıldız Tilbe, Hikaye Gürman, Pamela veya Jehan Barbur da her konsere gelemeyeceği için konserler, konserde kayıttaki performansı birebir yansıtmak mümkün olmuyor. Bu da menajerin, konser organizatörüne açıklamakta zorlandığı bir şey haline geliyor vakit içerisinde. Natürel albümlerde yer alan sanatkarları davet ederek verdiğimiz hoş konserler de oldu lakin onları daima kılmak sıkıntı iş. her insanın kendi programı, kendi mesleği, kendi projeleri var. Müzisyenler hayli telaşlı vakit içinderdan geçtiler, geçiyorlar ayrıyeten. her insanın başında çıkış yolları arayışları var. Bilhassa bizimki üzere bir müzik şeklinde, özgün müzik yapanlar için gereçli bu.
‘YAZARLIK MESLEĞİMİ SIFIRLADIM’
Öteki istikamete gerçek geçelim yavaştan istiyorum. Karantina sürecinde bir roman yazdınız, ‘Mezun Cinayetleri’. Biraz evvel sorduğum şeye benzeri bir şey soracağım. “Bu albüm projesini noktaladım” söylemiş olduğiniz üzere, “Yazarlık mesleğimi sonlandırdım” da demiştiniz. Çok okunan bir müellif olmanıza karşın kendinizi “yazar” olarak tanımlamamayı tercih ettiniz uzun mühlet. daha sonra bu roman geldi…
Aslında bu defa “kitap yazan bir müzisyen” olarak tanımladım kendimi ve bu romanı o denli yazdım. Müelliflik mesleğimi sıfırladım. Kitabı yayınevine, Doğan Kitap’a verirken de, “Beni bundan bu biçimde bir polisiye müellifi olarak, hatta yeni bir polisiye muharriri olarak kabul edin ve yeni bir meslek oluşturalım. Başkomiser Perihan Uygur diye bir karakterim var ve kısmet olursa her yıl bir kitabını yazmak istiyorum. On kitaplık bir seri olarak tasarladım. Bunu sıfırdan bir bina inşa ediyor üzere ele alalım” dedim. Onlar da kabul ettiler ve mantıklı buldular. Birinci kitap yayımlandı. Polisiye okurlarından da teveccüh gördü, benim beklediğimden daha güzel geri dönüşler aldım. İkincisini yazmak için oturdum ve yazdım da. Nisan ayında yayımlanacak.
Bu aslında benim emeklilik projemdi. Müzik yapamaz olursam, Foça’ya yerleşip yazmayı düşünüyordum bunları lakin pandemi sağ olsun, öne çekmeme niye oldu bu projeyi. Bir de müellif arkadaşlarım Aslı Perker ve Algan Sezgintüredi, “Bak artık yazmaman için bir bahanen kalmadı. Otur artık ve yaz şunu” dediler. bu biçimdece ben de çalışmaya başladım. Başkomiser Perihan Uygur’la bir arada bir hayat sürüyoruz artık.
Polisiye merakınız vardı lakin öncesinde, değil mi?
Gençliğimden beri meraklıydım polisiyeye fakat kendimi yazmaya hazır hissetmiyordum. Polisiye hayli âlâ kurgular, fazlaca zeki tahliller ve hayli seri bir anlatım gerektiriyor. Buna hazır hissetmediğim için de edebiyat mesleğime nokta koymuştum aslında. daha sonra ortadan polisiyeyle ve araştırmalarıyla ağır olarak ilgilendiğim, cürüm edebiyatına ağır olarak baktığım ve romanları, dizileri, sinemaları tahlil ettiğim beş yıl geçti. Sonunda da bu karakter oluşunca başımda, ‘Mezun Cinayetleri’nin konusunu da bulunca ve doğal dediğim üzere, muharrir arkadaşlarım da teşvik edince oturup yazmak bir zevk haline geldi. Çok özlemişim yazmayı. Polisiye yazmak da fazlaca zevkli geldi ve bugüne kadar farklı cinsleri denemiştim ben, gençken yazdığım romanlarda. Onların hepsine girip çıkarken edindiğim tecrübelerin ve öğrendiğim yazma tekniklerinin polisiyede bir ortaya gelip ortak bir yatakta aktıklarını gördüm aslında. Bu beni epeyce heyecanlandırdı.
‘SÖYLEDİĞİM BİRTAKIM ŞEYLER ‘TRİP ATMAK’ ÜZERE ALGILANABİLİR’
Sizi nispeten yakında tanıyan biri olarak şöyleki bir müşahedem var, bilmem katılır mısınız. Bir yandan her şeye bir proje üzere yaklaşabiliyorsunuz, çalışmalarınızı önce bilgileriyla tasarlayabiliyorsunuz, uzun vadeli planlar yapıyorsunuz. ‘Tuna Kiremitçi ve Arkadaşları’ albümleri tam olarak bu biçimde bir projelendirme başarısı mesela. bir daha bu roman serisiyle ilgili on yıllık bir tasarından kelam ediyorsunuz. Lakin buna epey tezat görünebilecek bir biçimde, bir yandan da kimi vakit epeyce fevrisiniz. Bir karar veriyorsunuz, bir şeyleri bırakıp “tekrar yapmayacağım” diyorsunuz lakin daha sonra onu yapıyorsunuz. İşin benim hoşuma giden tarafı şu ki, bunun da gerisinde duruyorsunuz. Biroldukca insanın imaj korkusuyla yapmayacağı bir şey bu zira. O an istemediği için o işi yapmayı bırakan, daha sonra oraya geri dönen ve bununla barışık bir portre. Bu bir mizaç sıkıntısı mi? Ve sanatçı ve yapıtları açısından bu mizaç nasıl bir manaya geliyor?
İtiraf edeyim, şimdiye kadar hakkımda duyduğum en hakikat yorum bu. bu biçimde bir aksilik var bende gerçekten: Süreklilik arz etmek istemek bir yandan lakin bir yandan da sıfırlamak ve bir daha başlamak istemek. Ben de bunun üzerinde düşündüm. kimi vakit fazla duygusallaşabiliyorum lakin yeni yeni anladım ki hisleri fazla önemsiyormuşum. Hisler biraz abartılan şeyler aslında, insan hislerini o kadar da şımartmamalı. Hele ki sorumluluk sahibi, muhakkak bir yaşa gelmiş, bir mesleği olan bir insan olarak… “Bundan daha sonra yazmayacağım” sonucumı epeyce daha yumuşak bir biçimde de verebilirdim, kimsenin bunu bilmesine de gerek yoktu. Lakin yorulmuştum biraz galiba. Uzun yıllar yazın dünyasının ortasında yer almaktan ve Türkiye’nin malum senelerından bunun ortasında yer almaktan, epeyce yorucu şeyler yaşamaktan dolayı yorulmuştum. Sırtını dönme isteğiydi bu, “trip atmak” olarak da algılanabilir dışarıdan ki ben olsam o denli algılardım. Artık bakınca fazlaca gerekli değilmiş üzere geliyor o çıkışım ancak bir yandan da onu yapmasaydım, mesela polisiye ve hata edebiyatı mesleğime başlayamazdım gibime geliyor.
Albüm projesi de aslında benden çok Murat Doğan’ın projesi, onu da unutmamak lazım. Bir gün kahve içerken, “Sen âlâ bir müzik yazarısın lakin derli toplu, uygun bir projen yok” dedi bana ve başladık. Her şey umduğumuzdan hayli daha uygun, yolunda gitti daha sonrasında.
‘Tuna Kiremitçi ve Arkadaşları’ albümleri, müzikleri yapma ve müzisyenlerle ortak çalışma, kaydetme süreçleri benim için bir müzik okulu oldu. Harems Stüdyo’da çalışmak da bir müzik okulu oldu benim için, sizinle tanışmak da keza. Wim Wenders’in bir kelamını okumuştum yıllar evvel, “Benim için bir sinemanın ticari başarısı ya da aldığı mükafatlar alışılmış ki değerlidir fakat asıl muvaffakiyet, o sineması çekerken beşerlerle girdiğim bağlantılar ve o münasebetlerin bana kattıklarıdır” diyordu. Bu albümleri kaydederken bunu fazlaca hatırladım zira yalnızca müzisyen arkadaşlarımdan değil, yalnızca üretim şirketinde ya da stüdyoda olan insanlardan değil, bugün artık üstat kabul edilen Yıldız Tilbe’den de, şarkıyı kaydettiğimizde 17 yaşında olan Sena Şener’den de öğrendiğim şeyler, müzikal tutumlar ve açılımlar oldu. Benim için bir eğitim ve terbiye oldu aslında.
Bu albümlerde sizinle “dostunuz” olarak müzik söyleyen herkes hakikaten dostunuz değildir herbiçimde…
Kimileri hakikaten arkadaşımdı, kimileriyle bu vesileyle arkadaş olduk. Bu kayıtların bana getirdiği, daha sonrasında süren arkadaşlıklar oldu. Haberleştiğimiz, birbirimize fikir sorduğumuz beşerlerle tanıştım bu sayede. Yola çıkarken Pamela ve Özge Fışkın’la başlamıştık, onlar kadim arkadaşlarım natürel. Onlarla başlamak uğur getirir diye düşünmüştük ki o denli de oldu. Artık ise öbür türlü tanışamayacağım solistlerle, olağanüstü müzikçilerle tanıştım ve bir dostluk kurdum. Wim Wenders’in dediği manada bir muvaffakiyet benim için. Çok toplumsal bir insan değilim zira, öteki türlü bu münasebetleri kuramayabilirim.
‘ERKEKLERDE DE BAYANLARDA DA ZEKÂYA AŞIĞIM’
Dışarıdan pek o denli görünmüyor lakin. bu biçimde bir projenin, bir toplumsal etrafın merkezindeki figür olarak, epeyce toplumsal, dışa dönük bir sanatçı üzere algılanıyor olabilirsiniz.
E doğal neredeyse yarım yüzyıldır dünyada olduğum için bir ekip münasebetlerim var hayatta lakin olduğumdan farklı görünüyor olabilirim. Benim dışarıdan bakınca epeyce anlaşılmayan bir tarafım de çalışkan olmam. Arkadaşlarım o denli diyorlar bana; “Sana bakınca iki şeyi iddia edemez insan: çalışkan olduğunu ve tavırlı olduğunu”. Çalışkan olmam da şaşırtıyor örneğin yeni tanıştığım insanları.
Biraz evvel konuştuğumuz o fevri görünen, duygusal kişilikle ilgili iddialar herbiçimde bunlar. “Kafasına nazaran bir adam” imajı belki…
Kendi içimde bir disiplinim vardır. Uzun saatlerce yorulmadan çalışabilirim, tasarım yapmayı severim, matematiksel düşünmeyi seviyorum. Bir sefer aslına bakarsan erkeklerde de bayanlarda da zekâya aşığım, sapyoseksüelim sahiden de. Polisiyeyi de o yüzden seviyorum zira fikir olarak da tasarım olarak da zekânın ön planda olduğu bir alan. Polisiyenin, beklentime özel olarak yanıt vereceğini de hissettim. Hem hazır hissetmiştim tıpkı vakitte bir atasözü vardır hani, “Kul kurar, mukadderat gülermiş” diye, onun anlattığı üzere oldu. “Artık yazmayacağım” dediğimde bir gün pandemi olacağını hayal edemezdim, bu bizim ufkumuzu epey aşan bir şeydi. Ve yalnızca müzik yaparak geçen hayatımdan da çok mutluydum, bir şey yazmayı aramıyordum. Biraz mukadderatın zorlamasıyla oldu zira dediğim üzere, bu emeklilik projemdi. Hem ruhsal olarak birebir vakitte hayat gerçeklerinden dolayı o denli gereksinimler başgösterdi ki oturup bir şey yapmam gerekiyordu. Bir de, yazgının bu türlü zorlamaları bende hayli işe yarıyor, öteki türlü yapmayacağım şeyleri yapabiliyorum.
‘‘MÜZİSYEN OLARAK BAŞARILI OLUNCA ÇABUCAK KİTAP DA YAZDI’ DİYENLER OLDU’
Ağır bir tempodasınız; albüm kaydediyorsunuz, bir yandan müzikleri yazmaya devam ediyorsunuz, romanınız yayımlandı, yenisini yazdınız, imza günleri, söyleşiler vesaire; natürel bir yandan gazetede sistemli yazıyorsunuz, artık bir podcast serisine başladınız… Takip ederken yorulabilir insan.
Aslında hayatımda birinci sefer bu biçimde bir tempoya giriyorum, müzisyenliği ve müellifliği birinci defa birebir anda profesyonel olarak yapıyorum. Çekmecelerden birini daima kapatmış olurdum zira. 8 yılı hiç müzik yapmadan, yalnızca yazarak geçirdim. 6 yılımı hiç yazmadan yalnızca müzik yaparak geçirdim. Artık birinci sefer ikisini birden yapıyorum.
Son olarak Aslı Perker’le ‘Bibliyoterapi’ isimli haftalık yayınlanan bir podcast yapmaya başladık. Beş kısım yayınladık şimdiye kadar. Dinleyicilerin ve kendimizin ruhsal problemlerine kitaplar önererek şifa arıyoruz. Aslı’nın Oksijen gazetesindeki birebir isimli köşesinden ilham alarak başladık, biraz edebiyatla psikolojiyi birleştirme niyetiyle sürdürüyoruz. Merak eden okuyucular, Spotify, Apple üzere platformlardan dinleyebilirler bu seriyi.
Bu farklı meslekleri tıpkı anda bilmeyen beşerler da oluyor değil mi? Genç bir dinleyicinizin konserden daha sonra gelip “Sizin kitaplarınız da varmış, evvelden annem okurmuş” söylemiş olduğini anlatmıştınız.
Bir oburu da, “Babamın kütüphanesinde size ilişkin bir kitap gördüm, bu gerçek mi?” diye sordu. Jenerasyonlar fazlaca süratli değişiyor ve bilgi de aktarılmıyor tahminen. “Bak, müzisyen olarak başarılı olunca çabucak kitap da yazdı” diyenler bile oldu.
Biraz gündemden kelam edelim. Bu orta siyasetin sanata adeta “bulaştığı” bir periyot yaşıyoruz. Tarkan, derken Sezen Aksu, artık Fazıl Say örnekleri var gündemimizde. Siz nasıl değerlendiriyorsunuz bu durumu? Siyasetin sanata markajının, baskısının arttığına delalet midir bu?
Benim en şikâyetçi olduğum şey, güya siyasetle ilgilenmek zorundaymışız üzere hissetmemiz. Bir Rus hekimin kelamını duymuştum, “Bir organınızın varlığını hissediyorsanız o organ hasta demektir” diye. Siyasetin varlığını 24 saat hissediyorsak orada bir hastalık var demektir. Sanatkarlar için, çağımızın şahidi olmak, toplumsal şuur sahibi olmak, ülkenin kederlerinden haberdar olmak filan eyvallah da, ben bir sanatçı arkadaşımla bir ortaya geldiğimde üç saat boyunca siyaset konuşurken buluyorum kendimi. Sanki iki siyasetçi bir ortaya geldiklerinde bırakın üç saati, üç dakika sanat konuşuyorlar mıdır? Burada bir haksızlık var. Siyasetle ilgilenmeme özgürlüğü olmalı bence sanatkarların. Fakat artık bu biçimde bir şey mümkün değil. Bakıyoruz Tarkan bile siyasetle ilgilenip kelam söylüyor şu anda. Tamam, seviyoruz Tarkan’ı ve bu biçimde şeyler söylemesi hoş ancak bu bir zorlama haline geliyor. Tanpınar’ın sevdiğimiz kelamı var ya, “Türkiye evlatlarına kendisinden öteki bir şeyle meşgul olmak imkânını vermiyor” diye, bu kimi vakit fazlaca hüzünlü bir hale gelebiliyor.
‘SİYASETÇİLERİN MENFAATLERİ GEREĞİ SANATKARLARLA YETERLİ GEÇİNMESİ LAZIM’
Bir sanatçı olarak baskıyı, bu durumun tesirini hissediyor musunuz?
Dayanamayıp söylemiş olduğim şeyler epeyce oluyor. Toplumsal medya döneminde yaşıyoruz malum, birçok vakit da “Bunu tweet atmak yerine müzikte söyleyeyim, bunu kitapta yazayım, gazetede yazayım. Madem bunu söyleyip başımı kedere sokmayı göze alıyorum, bari bir işe yarasın, bunu söylemiş olduğime değsin” diyorum. Bir şey olacaksa bir tweet yüzünden değil de bir kitap yüzünden olsun diye kendimle pazarlık ettiğim oluyor. Sanatsal olarak kendime bir sansür uyguladığımı şimdiye kadar hiç düşünmedim. ‘Mezun Cinayetleri’ni yazarken de bir politik art plan kurmak istedim, elimden geldiğince de kurmaya çalıştım. Yapamamışsam beceremediğim için yapamamışımdır. Siyasetle irtibatı olmaması günümüz polisiyesine de muhalif aslına bakarsan. Günümüz polisiyesi soldan bakan ve toplumsal problemlerle ilgilenen bir hata edebiyatı haline geldi ki benim polisiye yazmak istememin sebeplerinden biri de bu. 20. yüzyıldaki toplumcu-gerçekçi edebiyatın misyonunu bugün polisiye üstlenmiş durumda aslında.
niye sizce? Kanunla, kollukla ilgili kurumlara artık güvenilmediği ve muharrirler bu biçimde bir fantaziyi yaratmak zorunda kaldığı için olabilir mi mesela?
Yunan polisiye müellifi Petros Markaris diyor ki, “20. yüzyılda roman sanatı hayli fazla post-modernleşip toplumsal meselelerden koptu. Zira üslup oyunları haline geldi. Ve bu boşluğu polisiye doldurdu.” Bilhassa İskandinav polisiye müellifleri ki bunlar farklı fraksiyonlardan olsalar da sol gelenekten gelen yazarlardır, daima bu perspektifleriyle polisiye yazmaya başladıklarında bu çeşit “katil kim?” oyunu olmaktan çıkmış. Ön planda olağan bir polisiye soruşturma, cürümle bağlı bir gizem, heyecan ve tansiyon var olağan, olmak da zorunda fakat katmanlı bir yapı haline gelmiş polisiyeler. “Suç nedir?”, “Kanun nedir?”, “Kanunu kim ve ne hedefle koyar?” soruları gündeme gelmiş. Ünlü dizi ‘La Casa de Papel’de vardı ya hani bir soru, “Banka kurmak mı cürümdür yoksa banka soymak mı?” diye, bunun üzere soruların tartışılabildiği bir dünyaya dönmüş polisiye. Edebiyatı da, sineması da, televizyon dizileri de… Bu beni etkiledi aslına bakarsan. “Altın çağ”ın Agatha Christie romanları üzere bir şey yazmak istemezdim açıkçası.
Kendinizi politik olarak müzikten epeyce bu alanda söz ettiğinizi söylüyorsunuz herbiçimde.
Gerçek evet, artık siz söyleyince düşündüm, o denli söylüyorum. Daha fazlaca ümitli müzikler yapmaya çalışıyorum; ‘Birden Geldin Aklıma’, ‘bir daha Sevebilirim’ üzere ümitli şarkılar… Beşerler buna şaşırabiliyorlar, “Şarkılarınız bu kadar aydınlıkken romanlarınız nasıl bu kadar karanlık olabiliyor?” diye sorabiliyorlar.
Pekala, sanatın içine sokulmaya çalışıldığı bu karşılaşmayı -eğer bu bir müsabakaysa tabii- kim kazanır sizce?
Sanat kazanır. Zira sonuçta sanatkarlar anlatacaklar torunlarına siyasetçilerin nasıl beşerler olduklarını. Siyasetçilerin de kendi menfaatleri için âlâ geçinmeleri gerekiyor sanatkarlarla. Bakın örneğin Sezen Aksu, Türkiye’nin en büyük müzik müellifi, gerçek bir deha. Ben hiç bir vakit büyük bir hayranı olmadım fakat bu tartışılmaz bir gerçek. Bir siyasetçinin Sezen Aksu ile ortasını bozması kendi aleyhine olur. Sezen Aksu’nun son yazdığı kelamlar, ‘Avcı’ isimli şiir 50 yıl dinlenecek tahminen de.
Bugün Fazıl Say, kelamları bestelemeye başladığını deklare etti…
O denli mi? E bu biçimde 100 yıl dinlenecek demektir. Ve bugünün politik karmaşası hatırlanmadığı vakit bile o müzik orada olacak. bu biçimde bakınca siyasetçi için hayli yanlış bir adım bu biçimde bir sanatkara sataşmak.
‘ŞÖHRET OLMAK İÇİN SOSYOPAT OLMAK GEREKİYOR’
Toplumsal medya problemini de biraz konuşmak istiyorum çünkü orayı şahsen kendiniz, oldukça de ağır ve etkin olarak kullanıyorsunuz. birtakım bazı fikirlerinizi “geldiği gibi” oraya yazan ve paylaşan da bir kullanıcısınız. Yaptığınız işleri de tertipli olarak Instagram’da paylaşıyorsunuz. Bir taraftan da toplumsal medyaya yönelik daima bir eleştiriniz, kuşkunuz var. Toplumsal medyaya bir sanatçı olarak, öteki bütün sanatkarlar üzere, bu kadar gereksinim duyuyor olmak nasıl hissettiriyor size?
Diğer bir medya kalmadı ki kendimizi söz edebileceğimiz. Artık yazdığım Oksijen gazetesi çıktığında fazlaca sevindik mesela. Gazete Duvar üzere platformlar olduğu için de seviniyoruz. Lakin toplumsal medya bir mecburilik oldu. Türkiye’nin karışık senelerında hiç bir tarikata, hiç bir cemaate, siyasi partiye, aşirete ya da klana mensup olmadan, yalnızca ürettiklerinle ayakta kalmaya çalışan biriysen, toplumsal medya doğal olarak bir gereksinim haline geliyor. Biraz eski olmaktan, “20. yüzyıl çocuğu” olmaktan kaynaklanan bir kuşku var alışılmış ki. Zira manipülasyona ve ajitasyona hayli açık bir yer ve ben de bu tuzağa tekraren düştüğümü hatırlıyorum. Her keresinde da daha dikkatli olmaya çalışıyorum lakin ortada bir kaçıyor. Buna karşın kendim kullanıyorum, profesyonel birilerine devretmiyorum. Bizi seven sanatseverler bunu hissederler zira, “Bu akşam saat 20.00’de takibe takip yapıyoruz” filan üzere bir şey dediğin anda, “Hadi lan, n’apıyosun sen?!” diyebilecek beşerler tarafınca takip edildiğimiz için, işin daha organik, gerçek olması gerekiyor. kimi vakit epeyce sıkılıyorum, fazlaca da sıkıcı bir şey aslına bakarsanız. İnsanın epey gücünü ve vaktini emen bir tarafı da var. Lakin ben toplumsal medyanın hâlâ çocukluk devrinde olduğunu ve çocukluk problemleri barındırdığını düşünüyorum. Tahminen 10, 15 yıl daha sonra yerine oturacak orada her şey ve bizler de şu anda denek durumundayız burada. Lakin hissemize bu düştü, yapacak bir şey yok. İşlerimi, insanlara ulaştırmak için paylaşmak zorundayım toplumsal medyada. Pop star değilim, magazinden yürümüyorum, e toplumsal medya da şayet olmazsa insanların keşfetmesi hayli güç oluyor.
Hazır mevzuyu siz açmışken sorayım. Geçmişte magazin sayfalarında da gördük sizi vakit zaman. Aslında artık de o dünyada var olabilecek bir sanatçısınız. “O dünyaya da biraz materyal vereyim” diye düşündüğünüz oluyor mu hiç?
Onun bana nazaran olmadığını ben o bahsetmiş olduğuniz vakit içinderda anladım zira. Kimi ünlü sevgililerim oldu, onlardan dolayı o şöhret dünyasının içerisine girmiş bulundum ve o dünyanın bana nazaran olmadığını gördüm. O öbür bir dünya ve oranın epeyce katı kuralları var, onları kabul etmen lazım. Özel hayatının devamlı takip edilmesi, bunun hakkında aptalca yorumlar yapılmasına katlanabilmen lazım. O epey özgürce ve kurallardan muafmışçasına, renkli, zevkli yaşanıyormuş üzere görünen hayat aslında epeyce keskin hudutlar ortasında, dediğim üzere katı kurallarla yaşanan bir hayat. Ve bir ölçü da sosyopat olmak gerekiyor şöhret olabilmek için. Ben sosyopat olmak istemiyorum. Bunun sana bir getirisi var ise bunu yapabilirsin doğal lakin bir muharrire veyahut benim stilimde müzik yapan birine bu dünyanın bir getirisi olamaz. Bilakis, bizi takip edenler salak olduğumuzu düşünmeye başlayabilirler. Bir pop yıldızı veyahut bir dizi oyuncusuysan esasen menajerin ister senden magazinde yer almanı ya da ünlü sevgilin olmasını, zira bunun ekonomik bir getirisi olur. Lakin o getiriye karşı da özel hayatının cümbüş materyali yapılmasını kabul etmek zorundasın. Bu bir tercih, bu tercihi şuurlu olarak yapıyorsan ne âlâ ancak ben şuurlu olarak da vermemiştim o sonucu. ötürüsıyla da ortasında bulunmak bana uymadı.
Pandemi karantinasında ise Kiremitçi, 6 yıl daha sonra bir daha masanın başına oturdu ve birinci polisiye romanı olan ‘Mezun Cinayetleri’ni yazdı. Doğan Kitap etiketiyle yayımlanan roman büyük bir muvaffakiyet yakaladı ve polisiye-suç edebiyatı severler tarafınca güzel karşılandı.
Derken geçtiğimiz günlerde sanatçı, ‘Tuna Kiremitçi ve Arkadaşları 3’ albümü için çalışmalara başladığını duyurdu. Bu projenin sonlandığını düşünenler için de sürpriz olan açıklamanın akabinde birinci müzikler ve solistlerle ilgili ipuçları da gelmeye başladı. Üçüncü albümün birinci müziği ise Cuma günü yayınlandı. Kiremitçi’ye bu sefer Aydilge’nin eşlik ettiği ‘Gecenin Haberi Var’, sanatkarın daha evvelki birden fazla bestesinin havasında, düzgün yazılmış bir müzik. Bu defa kimi alaturka ögelerin eşlik ettiği müziğin görüntü klibi de dinleyicilere sunuldu.
Tuna Kiremitçi ile birinci müziği yayınlanan yeni albümünü, bir daha başlayan romancılık mesleğini ve sanatkarlara yönelik baskıların karar sürdüğü gündemi konuştuk.
‘BEN SES SANATKARI DEĞİLİM’
Albümün birinci müziğinin dumanı üzerindeyken ‘Tuna Kiremitçi ve Arkadaşları 3’le başlayalım. Bu projenin ikinci albümünden daha sonra, bu projeyi noktaladığınızı duyurmuştunuz diye anımsıyorum.
Ben aslında yazığım her müzikten daha sonra da “tekrar müzik yazmayacağım” diye düşünüyorum. Bu projenin birinci albümünü yaptıktan daha sonra da “Herbiçimde bundan bir tane daha yapamam” diyordum. daha sonra ikinciyi yapınca da, “Üçüncüyü yapamam hayatta” diye düşündüm. Ancak 2016’da Pasaj Müzik’le birinci yola çıkarken yapımcım Murat Doğan’a kelamım üç albümdü. Murat’ın çizdiği bir güzergâhtı bu. Onun ve etrafımın teşvikiyle besteleri topladık ve bu üçüncü albüme giriştik. aslına bakarsan Aydilge’yle müzik söylemek üzere bir hevesim vardı. Birinci albümde de Aydilge’ye teklif götürmüştüm fakat daha sonra ona yemin ettiğim besteyi bitirememiştim. Artık öbür bir besteyle Aydilge ile açılış yapıyoruz. Bu albümü yaptıktan daha sonra bir müzikal miras bırakmış olacağımı düşünüyorum açıkçası. daha sonra ne yapacağımı bilmiyorum fakat öncelik bu albümü tamamlamak. Birinci iki albümden geride kalacak bir şey yapmamaya çalışıyorum. Hüseyin Çebişci ile çalışıyorum, kendisi birinci iki albümde de düzenlemelerin birçoklarını yapmıştı. O ve proje danışmanımız Gamze Elgin de beni epey cesaretlendirdiler, “Yaparız, hiç utangaç davranma” diyerek. Dört şarkıyı kaydettik bile. aslına bakarsanız başlamak, yola çıkmak en değerli adım bu işlerde.
Aydilge ile ‘Gecenin Haberi Var’ı yorumladınız. Müziğin görüntü klibi de yayınlandı.
Evet. bir daha her müziğe bir klip çekeceğimiz için, aşikâr bir konsept dahilinde olsun istedik. Her klibi çekeceğimiz bir yer ayarladı direktörümüz Tayfun Çetinkaya. Tıpkı dekorla, müziğe bakılırsa değişen kurgularla on müziğe on görüntü klip çekmek üzere bir niyetimiz var.
İsimler sürpriz mi şimdilik?
Kimileri değil. Zuhal Olcay ile bir müzik kaydettik, benim eski bestelerimden ‘Aşkınla Her Şey Oldum’u… Onu solo olarak da yayınlamıştım aslında. Zuhal Hanım’a birkaç müzik gönderdim, “Hangisini tercih edersiniz?” diye sordum. Bu şarkıyı beğendi, istedi. bir daha sesini ve besteciliğini fazlaca beğendiğim Ceren Gündoğdu’yla bir müzik kaydettik. Bir de 17 yaşında genç bir yetenek olan Işıl Ayman ile bir müzik yaptık. Benim gençlik arkadaşlarım olan, epey sevdiğimiz bas gitarist Oya Erkaya’nın ve Serkan Ayman’ın kızları. Büyüdü, pırıl pırıl bir müzikçi ve müzik müellifi oldu, önü epeyce açık.
Müzikleri birinci iki albümdeki üzere sistemli periyodlarda yayınlayacaksınız sanıyorum.
Evet, ayda bir müzik yayınlamayı düşünüyoruz bir daha. Yıl sonunda da bir albüm formatında yayınlanmış olacak. Plak olarak basılacak bittikten daha sonra ve bu biçimdece bir üçleme ortaya çıkmış olacak.
‘Aşkınla Her Şey Oldum’u çabucak hemen geçtiğimiz yıl yayınlamıştınız solo albümünüzde. Artık bir kere daha, bu kere bir bayan solistle, Zuhal Olcay’la yorumlamak, solo albümünüzde beklediğinizi bulamadığınıza dair bir algı yaratmıyor mu? Veyahut siz hiç, “bu biçimde bir algı yaratabilir” diye kaygılanmadınız mı?
Tuna Kiremitçi ve Arkadaşları projesinde bu birinci kere olmuyor ki. Örneğin ‘Birden Geldin Aklıma’yı ben 2007’de çıkardığım solo albümde yayınlamıştım, hiç bir şey olmamıştı. daha sonra Sena Şener ile söyleyince müzik birden hit oldu. Burada şu biçimde bir durum var; ben aslında ses sanatkarı değilim, bunu kabul ediyorum. Benim kuvvetli taraflarım besteciliğim ve prodüktörlüğüm. ötürüsıyla buna yük vermem gerektiğini düşünüyorum. ‘Aşkınla Her Şey Oldum’un ortasında bulunduğu solo albüm, benim çıkarmak istediğim bir solo albümdü zira benim derli toplu, gerisinde durabileceğim bir solo albümüm olmadı. O albümü yaparken, “Bu müzikleri beğenen müzikçiler olursa, onlarla birlikte bir daha söyleriz” fikri vardı başımda. Artık yine kıymetlendirmek istedim lakin esasen bir dolu insan birinci defa çıktı zannedecek bu şarkıyı. Daima o denli oluyor zira.
Bundan daha sonrası için de, müziklerimi kendim söylemeye pek meraklı değilim. ‘Alan Parsons Project’ veya Mike Oldfield üzere, besteleri ve yapımları yapıp müzikleri diğerlerine seslendirmek üzere bir niyetim var. Zira bestelerimin âlâ olduğunu düşünüyorum, onları güzel solistlerin seslendirmesi daha yanlışsız olacaktır. Ben kendi müzik söyleme zevkimi şimdiye kadar gereğince tatmin ettim.
‘TUNA KİREMİTÇİ ORKESTRASI’
Geleceğe dair bu biçimde bir fikir, bir tasarı var yani aklınızda…
Var evet, ‘Tuna Kiremitçi Orkestrası’ diye bir fikrim var. Sabit solistlerle çalışıp, onların bestelerimi seslendirdiği bir orkestra projem var. Şimdilik bu biçimde fikirler havalarda uçuşuyor ancak dediğim üzere, ses sanatkarı olmaktan epeyce bestelerimin hakkını verebilecek solistlerle çalıştığım şartları oluşturmak istiyorum, bilhassa de 50 yaşımdan daha sonra.
Çok dinlenen, müzikleri hit olan bir sanatçı olmanıza karşın epeyce konser vermiyorsunuz. Üstelik muhtemelen Türkiye’nin her yerindeve, sıkça büyük kitlelere çalabilirsiniz müziklerinizi. Bunu siz mi tercih ettiniz?
Açıkça verilmiş bir karar değil bu. Tahminen bu işin tertibini çözemedik, tahminen de konser sanatkarı değilim ben. Bu da olabilir niye. Bir müzikçi sesine sahip olmadığım ya da bir şovmen olmadığım için sahnede, söylemiş olduğiniz üzere fazlaca sık konser vermiyorum. Fakat fazlaca düzgün orkestralarla epeyce âlâ konserler yaptık şimdiye kadar. Süreklilik kazanamadık. İnsan kendi kuvvetli ve zayıf taraflarını masaya koyabilmeli, ben de oturup düşündüm bunu. Dediğim üzere, prodüktörlük ve müzik müellifliği bakımından kuvvetli hissediyorum kendimi fakat müzikçi ve konser sanatkarı olarak “Çok da üstüne gitmesem de olur” üzere geliyor bana. Lakin gelecekte bir ‘Tuna Kiremitçi ve Orkestrası’ kurulursa o sabit solistleriyle bir konser kümesi olur.
Beni fazlaca memnun eden, hayatım boyunca unutamayacağım konserler de verdik olağan. Çeşitli kentlerde, çeşitli yerlerde yüzlerce dinleyicimiz ile bir arada müzikleri söylemek hayli hoştu. Lakin şu biçimde bir durum var, biz ‘Tuna Kiremitçi ve Arkadaşları’nda Türkiye’nin en uygun solistleriyle söylemiş olduk müzikleri. Konserlerde dinleyici bu müzikleri o müzikçilerden dinleyeceğini düşünebiliyor. “Yıldız Tilbe de gelecek mi?” sorularıyla karşılaşabiliyoruz. E olağan bu sanatkarlar, mesela Yıldız Tilbe, Hikaye Gürman, Pamela veya Jehan Barbur da her konsere gelemeyeceği için konserler, konserde kayıttaki performansı birebir yansıtmak mümkün olmuyor. Bu da menajerin, konser organizatörüne açıklamakta zorlandığı bir şey haline geliyor vakit içerisinde. Natürel albümlerde yer alan sanatkarları davet ederek verdiğimiz hoş konserler de oldu lakin onları daima kılmak sıkıntı iş. her insanın kendi programı, kendi mesleği, kendi projeleri var. Müzisyenler hayli telaşlı vakit içinderdan geçtiler, geçiyorlar ayrıyeten. her insanın başında çıkış yolları arayışları var. Bilhassa bizimki üzere bir müzik şeklinde, özgün müzik yapanlar için gereçli bu.
‘YAZARLIK MESLEĞİMİ SIFIRLADIM’
Öteki istikamete gerçek geçelim yavaştan istiyorum. Karantina sürecinde bir roman yazdınız, ‘Mezun Cinayetleri’. Biraz evvel sorduğum şeye benzeri bir şey soracağım. “Bu albüm projesini noktaladım” söylemiş olduğiniz üzere, “Yazarlık mesleğimi sonlandırdım” da demiştiniz. Çok okunan bir müellif olmanıza karşın kendinizi “yazar” olarak tanımlamamayı tercih ettiniz uzun mühlet. daha sonra bu roman geldi…
Aslında bu defa “kitap yazan bir müzisyen” olarak tanımladım kendimi ve bu romanı o denli yazdım. Müelliflik mesleğimi sıfırladım. Kitabı yayınevine, Doğan Kitap’a verirken de, “Beni bundan bu biçimde bir polisiye müellifi olarak, hatta yeni bir polisiye muharriri olarak kabul edin ve yeni bir meslek oluşturalım. Başkomiser Perihan Uygur diye bir karakterim var ve kısmet olursa her yıl bir kitabını yazmak istiyorum. On kitaplık bir seri olarak tasarladım. Bunu sıfırdan bir bina inşa ediyor üzere ele alalım” dedim. Onlar da kabul ettiler ve mantıklı buldular. Birinci kitap yayımlandı. Polisiye okurlarından da teveccüh gördü, benim beklediğimden daha güzel geri dönüşler aldım. İkincisini yazmak için oturdum ve yazdım da. Nisan ayında yayımlanacak.
Bu aslında benim emeklilik projemdi. Müzik yapamaz olursam, Foça’ya yerleşip yazmayı düşünüyordum bunları lakin pandemi sağ olsun, öne çekmeme niye oldu bu projeyi. Bir de müellif arkadaşlarım Aslı Perker ve Algan Sezgintüredi, “Bak artık yazmaman için bir bahanen kalmadı. Otur artık ve yaz şunu” dediler. bu biçimdece ben de çalışmaya başladım. Başkomiser Perihan Uygur’la bir arada bir hayat sürüyoruz artık.
Polisiye merakınız vardı lakin öncesinde, değil mi?
Gençliğimden beri meraklıydım polisiyeye fakat kendimi yazmaya hazır hissetmiyordum. Polisiye hayli âlâ kurgular, fazlaca zeki tahliller ve hayli seri bir anlatım gerektiriyor. Buna hazır hissetmediğim için de edebiyat mesleğime nokta koymuştum aslında. daha sonra ortadan polisiyeyle ve araştırmalarıyla ağır olarak ilgilendiğim, cürüm edebiyatına ağır olarak baktığım ve romanları, dizileri, sinemaları tahlil ettiğim beş yıl geçti. Sonunda da bu karakter oluşunca başımda, ‘Mezun Cinayetleri’nin konusunu da bulunca ve doğal dediğim üzere, muharrir arkadaşlarım da teşvik edince oturup yazmak bir zevk haline geldi. Çok özlemişim yazmayı. Polisiye yazmak da fazlaca zevkli geldi ve bugüne kadar farklı cinsleri denemiştim ben, gençken yazdığım romanlarda. Onların hepsine girip çıkarken edindiğim tecrübelerin ve öğrendiğim yazma tekniklerinin polisiyede bir ortaya gelip ortak bir yatakta aktıklarını gördüm aslında. Bu beni epeyce heyecanlandırdı.
‘SÖYLEDİĞİM BİRTAKIM ŞEYLER ‘TRİP ATMAK’ ÜZERE ALGILANABİLİR’
Sizi nispeten yakında tanıyan biri olarak şöyleki bir müşahedem var, bilmem katılır mısınız. Bir yandan her şeye bir proje üzere yaklaşabiliyorsunuz, çalışmalarınızı önce bilgileriyla tasarlayabiliyorsunuz, uzun vadeli planlar yapıyorsunuz. ‘Tuna Kiremitçi ve Arkadaşları’ albümleri tam olarak bu biçimde bir projelendirme başarısı mesela. bir daha bu roman serisiyle ilgili on yıllık bir tasarından kelam ediyorsunuz. Lakin buna epey tezat görünebilecek bir biçimde, bir yandan da kimi vakit epeyce fevrisiniz. Bir karar veriyorsunuz, bir şeyleri bırakıp “tekrar yapmayacağım” diyorsunuz lakin daha sonra onu yapıyorsunuz. İşin benim hoşuma giden tarafı şu ki, bunun da gerisinde duruyorsunuz. Biroldukca insanın imaj korkusuyla yapmayacağı bir şey bu zira. O an istemediği için o işi yapmayı bırakan, daha sonra oraya geri dönen ve bununla barışık bir portre. Bu bir mizaç sıkıntısı mi? Ve sanatçı ve yapıtları açısından bu mizaç nasıl bir manaya geliyor?
İtiraf edeyim, şimdiye kadar hakkımda duyduğum en hakikat yorum bu. bu biçimde bir aksilik var bende gerçekten: Süreklilik arz etmek istemek bir yandan lakin bir yandan da sıfırlamak ve bir daha başlamak istemek. Ben de bunun üzerinde düşündüm. kimi vakit fazla duygusallaşabiliyorum lakin yeni yeni anladım ki hisleri fazla önemsiyormuşum. Hisler biraz abartılan şeyler aslında, insan hislerini o kadar da şımartmamalı. Hele ki sorumluluk sahibi, muhakkak bir yaşa gelmiş, bir mesleği olan bir insan olarak… “Bundan daha sonra yazmayacağım” sonucumı epeyce daha yumuşak bir biçimde de verebilirdim, kimsenin bunu bilmesine de gerek yoktu. Lakin yorulmuştum biraz galiba. Uzun yıllar yazın dünyasının ortasında yer almaktan ve Türkiye’nin malum senelerından bunun ortasında yer almaktan, epeyce yorucu şeyler yaşamaktan dolayı yorulmuştum. Sırtını dönme isteğiydi bu, “trip atmak” olarak da algılanabilir dışarıdan ki ben olsam o denli algılardım. Artık bakınca fazlaca gerekli değilmiş üzere geliyor o çıkışım ancak bir yandan da onu yapmasaydım, mesela polisiye ve hata edebiyatı mesleğime başlayamazdım gibime geliyor.
Albüm projesi de aslında benden çok Murat Doğan’ın projesi, onu da unutmamak lazım. Bir gün kahve içerken, “Sen âlâ bir müzik yazarısın lakin derli toplu, uygun bir projen yok” dedi bana ve başladık. Her şey umduğumuzdan hayli daha uygun, yolunda gitti daha sonrasında.
‘Tuna Kiremitçi ve Arkadaşları’ albümleri, müzikleri yapma ve müzisyenlerle ortak çalışma, kaydetme süreçleri benim için bir müzik okulu oldu. Harems Stüdyo’da çalışmak da bir müzik okulu oldu benim için, sizinle tanışmak da keza. Wim Wenders’in bir kelamını okumuştum yıllar evvel, “Benim için bir sinemanın ticari başarısı ya da aldığı mükafatlar alışılmış ki değerlidir fakat asıl muvaffakiyet, o sineması çekerken beşerlerle girdiğim bağlantılar ve o münasebetlerin bana kattıklarıdır” diyordu. Bu albümleri kaydederken bunu fazlaca hatırladım zira yalnızca müzisyen arkadaşlarımdan değil, yalnızca üretim şirketinde ya da stüdyoda olan insanlardan değil, bugün artık üstat kabul edilen Yıldız Tilbe’den de, şarkıyı kaydettiğimizde 17 yaşında olan Sena Şener’den de öğrendiğim şeyler, müzikal tutumlar ve açılımlar oldu. Benim için bir eğitim ve terbiye oldu aslında.
Bu albümlerde sizinle “dostunuz” olarak müzik söyleyen herkes hakikaten dostunuz değildir herbiçimde…
Kimileri hakikaten arkadaşımdı, kimileriyle bu vesileyle arkadaş olduk. Bu kayıtların bana getirdiği, daha sonrasında süren arkadaşlıklar oldu. Haberleştiğimiz, birbirimize fikir sorduğumuz beşerlerle tanıştım bu sayede. Yola çıkarken Pamela ve Özge Fışkın’la başlamıştık, onlar kadim arkadaşlarım natürel. Onlarla başlamak uğur getirir diye düşünmüştük ki o denli de oldu. Artık ise öbür türlü tanışamayacağım solistlerle, olağanüstü müzikçilerle tanıştım ve bir dostluk kurdum. Wim Wenders’in dediği manada bir muvaffakiyet benim için. Çok toplumsal bir insan değilim zira, öteki türlü bu münasebetleri kuramayabilirim.
‘ERKEKLERDE DE BAYANLARDA DA ZEKÂYA AŞIĞIM’
Dışarıdan pek o denli görünmüyor lakin. bu biçimde bir projenin, bir toplumsal etrafın merkezindeki figür olarak, epeyce toplumsal, dışa dönük bir sanatçı üzere algılanıyor olabilirsiniz.
E doğal neredeyse yarım yüzyıldır dünyada olduğum için bir ekip münasebetlerim var hayatta lakin olduğumdan farklı görünüyor olabilirim. Benim dışarıdan bakınca epeyce anlaşılmayan bir tarafım de çalışkan olmam. Arkadaşlarım o denli diyorlar bana; “Sana bakınca iki şeyi iddia edemez insan: çalışkan olduğunu ve tavırlı olduğunu”. Çalışkan olmam da şaşırtıyor örneğin yeni tanıştığım insanları.
Biraz evvel konuştuğumuz o fevri görünen, duygusal kişilikle ilgili iddialar herbiçimde bunlar. “Kafasına nazaran bir adam” imajı belki…
Kendi içimde bir disiplinim vardır. Uzun saatlerce yorulmadan çalışabilirim, tasarım yapmayı severim, matematiksel düşünmeyi seviyorum. Bir sefer aslına bakarsan erkeklerde de bayanlarda da zekâya aşığım, sapyoseksüelim sahiden de. Polisiyeyi de o yüzden seviyorum zira fikir olarak da tasarım olarak da zekânın ön planda olduğu bir alan. Polisiyenin, beklentime özel olarak yanıt vereceğini de hissettim. Hem hazır hissetmiştim tıpkı vakitte bir atasözü vardır hani, “Kul kurar, mukadderat gülermiş” diye, onun anlattığı üzere oldu. “Artık yazmayacağım” dediğimde bir gün pandemi olacağını hayal edemezdim, bu bizim ufkumuzu epey aşan bir şeydi. Ve yalnızca müzik yaparak geçen hayatımdan da çok mutluydum, bir şey yazmayı aramıyordum. Biraz mukadderatın zorlamasıyla oldu zira dediğim üzere, bu emeklilik projemdi. Hem ruhsal olarak birebir vakitte hayat gerçeklerinden dolayı o denli gereksinimler başgösterdi ki oturup bir şey yapmam gerekiyordu. Bir de, yazgının bu türlü zorlamaları bende hayli işe yarıyor, öteki türlü yapmayacağım şeyleri yapabiliyorum.
‘‘MÜZİSYEN OLARAK BAŞARILI OLUNCA ÇABUCAK KİTAP DA YAZDI’ DİYENLER OLDU’
Ağır bir tempodasınız; albüm kaydediyorsunuz, bir yandan müzikleri yazmaya devam ediyorsunuz, romanınız yayımlandı, yenisini yazdınız, imza günleri, söyleşiler vesaire; natürel bir yandan gazetede sistemli yazıyorsunuz, artık bir podcast serisine başladınız… Takip ederken yorulabilir insan.
Aslında hayatımda birinci sefer bu biçimde bir tempoya giriyorum, müzisyenliği ve müellifliği birinci defa birebir anda profesyonel olarak yapıyorum. Çekmecelerden birini daima kapatmış olurdum zira. 8 yılı hiç müzik yapmadan, yalnızca yazarak geçirdim. 6 yılımı hiç yazmadan yalnızca müzik yaparak geçirdim. Artık birinci sefer ikisini birden yapıyorum.
Son olarak Aslı Perker’le ‘Bibliyoterapi’ isimli haftalık yayınlanan bir podcast yapmaya başladık. Beş kısım yayınladık şimdiye kadar. Dinleyicilerin ve kendimizin ruhsal problemlerine kitaplar önererek şifa arıyoruz. Aslı’nın Oksijen gazetesindeki birebir isimli köşesinden ilham alarak başladık, biraz edebiyatla psikolojiyi birleştirme niyetiyle sürdürüyoruz. Merak eden okuyucular, Spotify, Apple üzere platformlardan dinleyebilirler bu seriyi.
Bu farklı meslekleri tıpkı anda bilmeyen beşerler da oluyor değil mi? Genç bir dinleyicinizin konserden daha sonra gelip “Sizin kitaplarınız da varmış, evvelden annem okurmuş” söylemiş olduğini anlatmıştınız.
Bir oburu da, “Babamın kütüphanesinde size ilişkin bir kitap gördüm, bu gerçek mi?” diye sordu. Jenerasyonlar fazlaca süratli değişiyor ve bilgi de aktarılmıyor tahminen. “Bak, müzisyen olarak başarılı olunca çabucak kitap da yazdı” diyenler bile oldu.
Biraz gündemden kelam edelim. Bu orta siyasetin sanata adeta “bulaştığı” bir periyot yaşıyoruz. Tarkan, derken Sezen Aksu, artık Fazıl Say örnekleri var gündemimizde. Siz nasıl değerlendiriyorsunuz bu durumu? Siyasetin sanata markajının, baskısının arttığına delalet midir bu?
Benim en şikâyetçi olduğum şey, güya siyasetle ilgilenmek zorundaymışız üzere hissetmemiz. Bir Rus hekimin kelamını duymuştum, “Bir organınızın varlığını hissediyorsanız o organ hasta demektir” diye. Siyasetin varlığını 24 saat hissediyorsak orada bir hastalık var demektir. Sanatkarlar için, çağımızın şahidi olmak, toplumsal şuur sahibi olmak, ülkenin kederlerinden haberdar olmak filan eyvallah da, ben bir sanatçı arkadaşımla bir ortaya geldiğimde üç saat boyunca siyaset konuşurken buluyorum kendimi. Sanki iki siyasetçi bir ortaya geldiklerinde bırakın üç saati, üç dakika sanat konuşuyorlar mıdır? Burada bir haksızlık var. Siyasetle ilgilenmeme özgürlüğü olmalı bence sanatkarların. Fakat artık bu biçimde bir şey mümkün değil. Bakıyoruz Tarkan bile siyasetle ilgilenip kelam söylüyor şu anda. Tamam, seviyoruz Tarkan’ı ve bu biçimde şeyler söylemesi hoş ancak bu bir zorlama haline geliyor. Tanpınar’ın sevdiğimiz kelamı var ya, “Türkiye evlatlarına kendisinden öteki bir şeyle meşgul olmak imkânını vermiyor” diye, bu kimi vakit fazlaca hüzünlü bir hale gelebiliyor.
‘SİYASETÇİLERİN MENFAATLERİ GEREĞİ SANATKARLARLA YETERLİ GEÇİNMESİ LAZIM’
Bir sanatçı olarak baskıyı, bu durumun tesirini hissediyor musunuz?
Dayanamayıp söylemiş olduğim şeyler epeyce oluyor. Toplumsal medya döneminde yaşıyoruz malum, birçok vakit da “Bunu tweet atmak yerine müzikte söyleyeyim, bunu kitapta yazayım, gazetede yazayım. Madem bunu söyleyip başımı kedere sokmayı göze alıyorum, bari bir işe yarasın, bunu söylemiş olduğime değsin” diyorum. Bir şey olacaksa bir tweet yüzünden değil de bir kitap yüzünden olsun diye kendimle pazarlık ettiğim oluyor. Sanatsal olarak kendime bir sansür uyguladığımı şimdiye kadar hiç düşünmedim. ‘Mezun Cinayetleri’ni yazarken de bir politik art plan kurmak istedim, elimden geldiğince de kurmaya çalıştım. Yapamamışsam beceremediğim için yapamamışımdır. Siyasetle irtibatı olmaması günümüz polisiyesine de muhalif aslına bakarsan. Günümüz polisiyesi soldan bakan ve toplumsal problemlerle ilgilenen bir hata edebiyatı haline geldi ki benim polisiye yazmak istememin sebeplerinden biri de bu. 20. yüzyıldaki toplumcu-gerçekçi edebiyatın misyonunu bugün polisiye üstlenmiş durumda aslında.
niye sizce? Kanunla, kollukla ilgili kurumlara artık güvenilmediği ve muharrirler bu biçimde bir fantaziyi yaratmak zorunda kaldığı için olabilir mi mesela?
Yunan polisiye müellifi Petros Markaris diyor ki, “20. yüzyılda roman sanatı hayli fazla post-modernleşip toplumsal meselelerden koptu. Zira üslup oyunları haline geldi. Ve bu boşluğu polisiye doldurdu.” Bilhassa İskandinav polisiye müellifleri ki bunlar farklı fraksiyonlardan olsalar da sol gelenekten gelen yazarlardır, daima bu perspektifleriyle polisiye yazmaya başladıklarında bu çeşit “katil kim?” oyunu olmaktan çıkmış. Ön planda olağan bir polisiye soruşturma, cürümle bağlı bir gizem, heyecan ve tansiyon var olağan, olmak da zorunda fakat katmanlı bir yapı haline gelmiş polisiyeler. “Suç nedir?”, “Kanun nedir?”, “Kanunu kim ve ne hedefle koyar?” soruları gündeme gelmiş. Ünlü dizi ‘La Casa de Papel’de vardı ya hani bir soru, “Banka kurmak mı cürümdür yoksa banka soymak mı?” diye, bunun üzere soruların tartışılabildiği bir dünyaya dönmüş polisiye. Edebiyatı da, sineması da, televizyon dizileri de… Bu beni etkiledi aslına bakarsan. “Altın çağ”ın Agatha Christie romanları üzere bir şey yazmak istemezdim açıkçası.
Kendinizi politik olarak müzikten epeyce bu alanda söz ettiğinizi söylüyorsunuz herbiçimde.
Gerçek evet, artık siz söyleyince düşündüm, o denli söylüyorum. Daha fazlaca ümitli müzikler yapmaya çalışıyorum; ‘Birden Geldin Aklıma’, ‘bir daha Sevebilirim’ üzere ümitli şarkılar… Beşerler buna şaşırabiliyorlar, “Şarkılarınız bu kadar aydınlıkken romanlarınız nasıl bu kadar karanlık olabiliyor?” diye sorabiliyorlar.
Pekala, sanatın içine sokulmaya çalışıldığı bu karşılaşmayı -eğer bu bir müsabakaysa tabii- kim kazanır sizce?
Sanat kazanır. Zira sonuçta sanatkarlar anlatacaklar torunlarına siyasetçilerin nasıl beşerler olduklarını. Siyasetçilerin de kendi menfaatleri için âlâ geçinmeleri gerekiyor sanatkarlarla. Bakın örneğin Sezen Aksu, Türkiye’nin en büyük müzik müellifi, gerçek bir deha. Ben hiç bir vakit büyük bir hayranı olmadım fakat bu tartışılmaz bir gerçek. Bir siyasetçinin Sezen Aksu ile ortasını bozması kendi aleyhine olur. Sezen Aksu’nun son yazdığı kelamlar, ‘Avcı’ isimli şiir 50 yıl dinlenecek tahminen de.
Bugün Fazıl Say, kelamları bestelemeye başladığını deklare etti…
O denli mi? E bu biçimde 100 yıl dinlenecek demektir. Ve bugünün politik karmaşası hatırlanmadığı vakit bile o müzik orada olacak. bu biçimde bakınca siyasetçi için hayli yanlış bir adım bu biçimde bir sanatkara sataşmak.
‘ŞÖHRET OLMAK İÇİN SOSYOPAT OLMAK GEREKİYOR’
Toplumsal medya problemini de biraz konuşmak istiyorum çünkü orayı şahsen kendiniz, oldukça de ağır ve etkin olarak kullanıyorsunuz. birtakım bazı fikirlerinizi “geldiği gibi” oraya yazan ve paylaşan da bir kullanıcısınız. Yaptığınız işleri de tertipli olarak Instagram’da paylaşıyorsunuz. Bir taraftan da toplumsal medyaya yönelik daima bir eleştiriniz, kuşkunuz var. Toplumsal medyaya bir sanatçı olarak, öteki bütün sanatkarlar üzere, bu kadar gereksinim duyuyor olmak nasıl hissettiriyor size?
Diğer bir medya kalmadı ki kendimizi söz edebileceğimiz. Artık yazdığım Oksijen gazetesi çıktığında fazlaca sevindik mesela. Gazete Duvar üzere platformlar olduğu için de seviniyoruz. Lakin toplumsal medya bir mecburilik oldu. Türkiye’nin karışık senelerında hiç bir tarikata, hiç bir cemaate, siyasi partiye, aşirete ya da klana mensup olmadan, yalnızca ürettiklerinle ayakta kalmaya çalışan biriysen, toplumsal medya doğal olarak bir gereksinim haline geliyor. Biraz eski olmaktan, “20. yüzyıl çocuğu” olmaktan kaynaklanan bir kuşku var alışılmış ki. Zira manipülasyona ve ajitasyona hayli açık bir yer ve ben de bu tuzağa tekraren düştüğümü hatırlıyorum. Her keresinde da daha dikkatli olmaya çalışıyorum lakin ortada bir kaçıyor. Buna karşın kendim kullanıyorum, profesyonel birilerine devretmiyorum. Bizi seven sanatseverler bunu hissederler zira, “Bu akşam saat 20.00’de takibe takip yapıyoruz” filan üzere bir şey dediğin anda, “Hadi lan, n’apıyosun sen?!” diyebilecek beşerler tarafınca takip edildiğimiz için, işin daha organik, gerçek olması gerekiyor. kimi vakit epeyce sıkılıyorum, fazlaca da sıkıcı bir şey aslına bakarsanız. İnsanın epey gücünü ve vaktini emen bir tarafı da var. Lakin ben toplumsal medyanın hâlâ çocukluk devrinde olduğunu ve çocukluk problemleri barındırdığını düşünüyorum. Tahminen 10, 15 yıl daha sonra yerine oturacak orada her şey ve bizler de şu anda denek durumundayız burada. Lakin hissemize bu düştü, yapacak bir şey yok. İşlerimi, insanlara ulaştırmak için paylaşmak zorundayım toplumsal medyada. Pop star değilim, magazinden yürümüyorum, e toplumsal medya da şayet olmazsa insanların keşfetmesi hayli güç oluyor.
Hazır mevzuyu siz açmışken sorayım. Geçmişte magazin sayfalarında da gördük sizi vakit zaman. Aslında artık de o dünyada var olabilecek bir sanatçısınız. “O dünyaya da biraz materyal vereyim” diye düşündüğünüz oluyor mu hiç?
Onun bana nazaran olmadığını ben o bahsetmiş olduğuniz vakit içinderda anladım zira. Kimi ünlü sevgililerim oldu, onlardan dolayı o şöhret dünyasının içerisine girmiş bulundum ve o dünyanın bana nazaran olmadığını gördüm. O öbür bir dünya ve oranın epeyce katı kuralları var, onları kabul etmen lazım. Özel hayatının devamlı takip edilmesi, bunun hakkında aptalca yorumlar yapılmasına katlanabilmen lazım. O epey özgürce ve kurallardan muafmışçasına, renkli, zevkli yaşanıyormuş üzere görünen hayat aslında epeyce keskin hudutlar ortasında, dediğim üzere katı kurallarla yaşanan bir hayat. Ve bir ölçü da sosyopat olmak gerekiyor şöhret olabilmek için. Ben sosyopat olmak istemiyorum. Bunun sana bir getirisi var ise bunu yapabilirsin doğal lakin bir muharrire veyahut benim stilimde müzik yapan birine bu dünyanın bir getirisi olamaz. Bilakis, bizi takip edenler salak olduğumuzu düşünmeye başlayabilirler. Bir pop yıldızı veyahut bir dizi oyuncusuysan esasen menajerin ister senden magazinde yer almanı ya da ünlü sevgilin olmasını, zira bunun ekonomik bir getirisi olur. Lakin o getiriye karşı da özel hayatının cümbüş materyali yapılmasını kabul etmek zorundasın. Bu bir tercih, bu tercihi şuurlu olarak yapıyorsan ne âlâ ancak ben şuurlu olarak da vermemiştim o sonucu. ötürüsıyla da ortasında bulunmak bana uymadı.