Türkiye’nin değerli tarihi, turistik ve inanç yerlerinden olan, yerli ve yabancı binlerce turistin ziyaret ettiği, UNESCO Dünya Miras Süreksiz Listesi’nde yer alan, Trabzon’un Maçka ilçesi Karadağ eteklerindeki Sümela Manastırı’nda; Şubat 2016 yılında onarım, etraf düzenlemesi, kayalıkların jeolojik ve jeoteknik bakımdan araştırılması ve güçlendirilmesi projesi başlatıldı. Kaya düşme riskine karşı yamaçtaki riskli modül ve bloklar patlatma usulü ile düşürülerek ıslah çalışması yapıldı. Endüstriyel dağcılar, taş düşmelerine karşı yamaçları çelik ağlarla örüp, güçlendirdi.
360 TONLUK KAYA TEHDİDİ
1 Kasım’da 4’üncü kere ziyarete kapatılan manastır girişinde tehlike oluşturan 360 tonluk kaya kütlesi, çelik ağ ile bohçalama formülüyle yerine sabitlendi. Lakin kaya blokunda süren risk niçiniyle yeni bir önlemin alınması kararlaştırıldı. Bunun üzerine manastırın giriş kapısının üzerinde yer alan kaya bloku, 16 metrelik çelik kazıklarla yamaca sabitlenmeye başlandı.
‘YANLIŞ STRATEJİ İZLENDİ’
Kaya düşmesini tedbire çalışmalarında yanlış strateji izlendiğini öne süren KTÜ eski öğretim üyesi, jeoloji mühendisi Prof. Dr. Osman Bektaş, “5 yıldır manastırı daha inançlı hale getirmek için çalışmalar yapılıyor ancak yanlış strateji izlendi. Onarım çalışmaları yapılmadan evvel manastırda rastgele bir kaza, taş düşmesi yahut birisinin faydalanması kelam konusu değildi” dedi.
Bektaş, “Bölgede ‘tektonik kırık’ dediğimiz; jeolojik yapıda 3 farklı doğrultuda epey derin kırıklar var. Bunlar kuzeybatı, kuzeydoğu ve doğu-batı doğrultulu tektonik kırıklar. Bunlar hayli derin kayaları, kesen kırıklardır. Bu kırıklar, Sümela yamacının blok formunda oluşmasını sağlıyor. Bir de yamacın eğimi var, grative tesiriyle bu bloklar vakit zaman düşüyor. Bunu önlemek için askıdaki kayaları düşürüp, patlattılar. Bu çalışma sonuç almadı, zira geriden bir daha kayalar düşmeye başladı” dedi.
Giriş kapısının üstündeki devasa bloğun düşebileceğini tez eden Prof. Dr. Bektaş, “Patlatmalar yahut kaya düşürmeleri vaktinde olmasaydı; artık bu kadar tehlikeli olmayacaktı. Artık ister istemez sabitleme çalışmaları var, kayayı düşüremiyorlar. En gerçek sonuç; bohçalama tekniğiydi. Başlangıçtan bu yana bohçalama yapılsaydı; bugüne kadar 4 sefer kapatmaya da gerek olmayacak ve fazlaca daha sonuç alıcı bir çalışma yapılırdı” diye konuştu.
‘KIRIKLAR vakit içinde GENİŞLEYECEK’
Yamaç ıslahı sırasında yapılan patlatma ve kaya düşürmelerin daha derin kırıklar oluşturabileceğini belirten Prof. Dr. Bektaş,
“Patlatmanın başlangıçta yapılmaması gerekirdi. ‘Patlatma yapmadık’ dediler ancak şahsen şahit oldum. Bu patlatmalar yamaçtaki blokların hareketlenmesine niye oldu. Düşen ve geriden bir daha sabit olmayan blokların bir daha hareketlenmesi kelam konusu” dedi.
Bektaş, “Orada kaya düşmesini mutlaka önlemek mümkün değil. Yüzeydeki kayaları düşürmek ile ‘Kaya düşmesini önledik, burayı ebediyen inançlı hale getirdik’ demek; kelam konusu olamaz. Kırıklar epey derin. Ayrıyeten ısı farkı ve yağışlar olduğu ve karlar eridiği sürece kırıklar vakit içinde genişleyecek ve yeni kaya blokları düşmeye başlayacak. Kaya düşürmek ve patlatmak yerine demir halat ve çelikler ile birlikte bohçalama dediğimiz, kaplama tekniğine gidilseydi; bu sorun çözülmüş olurdu. Kısa vakitte hayli daha az parayla ve inançlı biçimde çözülürdü. Bir onarımın 4-5 yıldır sürmesi teknik açıdan sorgulanabilecek bir meseledir” diye konuştu.
SÜMELA MANASTIRI’NDA 72 ODA
Maçka ilçesinde Karadağ’ın Altındere Vadisi’ne bakan eteğinde, yaklaşık 300 metre yükseklikteki ormanda kayaların oyulmasıyla yapılan Sümela Manastırı, halk içinde ‘Meryem Ana’ ismiyle da biliniyor. Hakkında çeşitli rivayetler de bulunan ve kuruluşu bilimsel datalara nazaran, 13’üncü yüzyıla uzanan tarihi manastırda, hizmet üniteleri, misafirhane, mutfak ve ayazmanın haricinde toplam 72 oda bulunuyor. 88 yıl daha sonra manastırda 2010’da binlerce kişinin iştirakiyle düzenlenen ayini, Fener Rum Patriği Bartholomeos yönetti. (DHA)
360 TONLUK KAYA TEHDİDİ
1 Kasım’da 4’üncü kere ziyarete kapatılan manastır girişinde tehlike oluşturan 360 tonluk kaya kütlesi, çelik ağ ile bohçalama formülüyle yerine sabitlendi. Lakin kaya blokunda süren risk niçiniyle yeni bir önlemin alınması kararlaştırıldı. Bunun üzerine manastırın giriş kapısının üzerinde yer alan kaya bloku, 16 metrelik çelik kazıklarla yamaca sabitlenmeye başlandı.
‘YANLIŞ STRATEJİ İZLENDİ’
Kaya düşmesini tedbire çalışmalarında yanlış strateji izlendiğini öne süren KTÜ eski öğretim üyesi, jeoloji mühendisi Prof. Dr. Osman Bektaş, “5 yıldır manastırı daha inançlı hale getirmek için çalışmalar yapılıyor ancak yanlış strateji izlendi. Onarım çalışmaları yapılmadan evvel manastırda rastgele bir kaza, taş düşmesi yahut birisinin faydalanması kelam konusu değildi” dedi.
Bektaş, “Bölgede ‘tektonik kırık’ dediğimiz; jeolojik yapıda 3 farklı doğrultuda epey derin kırıklar var. Bunlar kuzeybatı, kuzeydoğu ve doğu-batı doğrultulu tektonik kırıklar. Bunlar hayli derin kayaları, kesen kırıklardır. Bu kırıklar, Sümela yamacının blok formunda oluşmasını sağlıyor. Bir de yamacın eğimi var, grative tesiriyle bu bloklar vakit zaman düşüyor. Bunu önlemek için askıdaki kayaları düşürüp, patlattılar. Bu çalışma sonuç almadı, zira geriden bir daha kayalar düşmeye başladı” dedi.
Giriş kapısının üstündeki devasa bloğun düşebileceğini tez eden Prof. Dr. Bektaş, “Patlatmalar yahut kaya düşürmeleri vaktinde olmasaydı; artık bu kadar tehlikeli olmayacaktı. Artık ister istemez sabitleme çalışmaları var, kayayı düşüremiyorlar. En gerçek sonuç; bohçalama tekniğiydi. Başlangıçtan bu yana bohçalama yapılsaydı; bugüne kadar 4 sefer kapatmaya da gerek olmayacak ve fazlaca daha sonuç alıcı bir çalışma yapılırdı” diye konuştu.
‘KIRIKLAR vakit içinde GENİŞLEYECEK’
Yamaç ıslahı sırasında yapılan patlatma ve kaya düşürmelerin daha derin kırıklar oluşturabileceğini belirten Prof. Dr. Bektaş,
“Patlatmanın başlangıçta yapılmaması gerekirdi. ‘Patlatma yapmadık’ dediler ancak şahsen şahit oldum. Bu patlatmalar yamaçtaki blokların hareketlenmesine niye oldu. Düşen ve geriden bir daha sabit olmayan blokların bir daha hareketlenmesi kelam konusu” dedi.
Bektaş, “Orada kaya düşmesini mutlaka önlemek mümkün değil. Yüzeydeki kayaları düşürmek ile ‘Kaya düşmesini önledik, burayı ebediyen inançlı hale getirdik’ demek; kelam konusu olamaz. Kırıklar epey derin. Ayrıyeten ısı farkı ve yağışlar olduğu ve karlar eridiği sürece kırıklar vakit içinde genişleyecek ve yeni kaya blokları düşmeye başlayacak. Kaya düşürmek ve patlatmak yerine demir halat ve çelikler ile birlikte bohçalama dediğimiz, kaplama tekniğine gidilseydi; bu sorun çözülmüş olurdu. Kısa vakitte hayli daha az parayla ve inançlı biçimde çözülürdü. Bir onarımın 4-5 yıldır sürmesi teknik açıdan sorgulanabilecek bir meseledir” diye konuştu.
SÜMELA MANASTIRI’NDA 72 ODA
Maçka ilçesinde Karadağ’ın Altındere Vadisi’ne bakan eteğinde, yaklaşık 300 metre yükseklikteki ormanda kayaların oyulmasıyla yapılan Sümela Manastırı, halk içinde ‘Meryem Ana’ ismiyle da biliniyor. Hakkında çeşitli rivayetler de bulunan ve kuruluşu bilimsel datalara nazaran, 13’üncü yüzyıla uzanan tarihi manastırda, hizmet üniteleri, misafirhane, mutfak ve ayazmanın haricinde toplam 72 oda bulunuyor. 88 yıl daha sonra manastırda 2010’da binlerce kişinin iştirakiyle düzenlenen ayini, Fener Rum Patriği Bartholomeos yönetti. (DHA)