Organize cürüm örgütü liderliğinden hakkında aranma sonucu olan Sedat Peker, eski SPK Lideri Ali Fuat Taşkesenoğlu, kardeşi AKP Erzurum Milletvekili Zehra Taşkesenoğlu, Cumhurbaşkanı Danışmanı Serkan Taranoğlu, Eski Kıyı Emniyeti Genel Müdürü Salih Orakcı ile ilgili rüşvet sarmalı olduğunu sav ettiği bir dizi ifşada bulundu.
Bu argümanların akabinde Dünya Gazetesi İktisat Muharriri Alaattin Aktaş da ‘Küçük yatırımcıya’ ikazda bulundu.
Küçük tasarruf sahibinin “ütülmemek” için fazlaca daha dikkatli olması gereken bir müddetç olduğunu belirten Aktaş, “Borsada yaşanan tuhaf gelişmelerin sebebi yavaş yavaş ortaya dökülmeye başladı” sözlerini kullandı.
Alaattin Aktaş’ın yazısı şu biçimde:
“1985’ten 2000’e kadar Anka Haber Ajansı’nda çalıştım. Ajans uzunca bir devir Meşrutiyet Caddesi’ndeydi. Biz caddenin bir tarafındaydık, karşımızda da Sermaye Piyasası Şurası vardı. O denli bağımsız ve heybetli bir binada değildi Konsey. Lakin Şura bağımsızdı. Lider Prof. Dr. İsmail Türk kimi vakit makam odasında elleri gerisinde caddeyi izlerdi. Sermaye Piyasası Kurulu’nun kurucu lideri da olan İsmail Hocayı yaklaşık yedi yıl evvel kaybettik.
Bir apartmanın birkaç katında hizmet veren Sermaye Piyasası Şurası artık nerede sürdürüyor bu hizmetini bilmiyorum bile. Lakin bildiğimiz hayli farkı şeyler var artık. Hem esasen yerin hiç ehemmiyeti yok ki. SPK’nın neler yaptığı ve yapmakta olduğu ve daha kıymetlisi neleri nasıl yapmakta olduğu epeyce daha değerli…
Son birkaç gündür duyduklarımız karşısında hayret etmeyen var mıdır? Vardır vardır; bunları yapanlar!
Doğrusu epeyce merak ediyorum; kimi şahıslar yaptıkları bir bir ortaya saçıldıkta “Bu yaptıklarımızdan ötürü başımıza bir iş gelir mi acaba” diye tasaya kapılıyorlar mıdır, yoksa bir şey olmayacağı üzere bir garantiye sahiptirler de bunun verdiği rahatlıkla içten içe gülüyorlar mıdır? “Biz milyonları, milyon dolarları götürdük, siz uğraşın durun” mu diyorlardır?
Geçmişe dönüyor, gazeteciliğe başladığım senelera gidiyorum. Getirildiği makamı dolduramayan epey bilgisiz, epey eksik lakin ihtiraslı bürokrat gördüm, bakan gördüm, hatta başbakan da gördüm. Onları mumla arar duruma geldik, ne acıdır ki gerçek bu.
Artık yetersiz olmanın ötesinde bir durum var.
Artık soygunun dik alası var.
Artık boyut değiştirmiş bir soygun var.
Soyguna bir manada el koyması gerekirken hiç bir şey yapmayanlar var.
Çok kolay bir durum yaşanıyormuş olan biteni sessiz bir biçimde adeta çekirdek çitleyerek seyreden geniş kitleler var.
Ve kabullenmişlik… Dünyanın hangi lisanına şöyleki bir kelam yerleşmiş olabilir:
“Canım çalıyor fakat çalışıyor!”
Şimdiye kadar bilinenler yüklü olarak hani denir ya kitabına uydurulmuş soygunlardı. İhalesiz iş vermeler; ihalelerde eşi dostu kayırmalar… Bunları aştık! Artık milyon dolarlık rüşvetlerden kelam ediyoruz. Ve bu rüşvet savının odağındaki kurum da Sermaye Piyasası Şurası…
SPK bir TÜİK değil fakat…
Sermaye Piyasası Konseyi bir TÜİK değil; enflasyonu da açıklamadığına nazaran sokaktaki vatandaşı direkt hiç ilgilendirmiyor. Lakin SPK’nın tüm ülke iktisadı için hayli değerli bir fonksiyonu var, en azından olması gerekiyor.
SPK özünde şirketlerin gelişmesine ve sağlıklı finansmana erişmesine taban hazırlayan, pay senedi piyasasının sağlıklı işlemesini sağlayan, sağlaması gereken; sonuçta küçük tasarruf sahibinin hakkını müdafaa bakılırsavi olan bir kurum.
SPK hayli özet olarak söylersek bir şirketin halka açılmasına yahut sermaye artırmasına müsaade veriyor ya da vermiyor. Ancak bu müsaadelerin hak etmeyenlere verilmesi; bir şirketin hak etmediği biçimde halka açılıp para toplaması, bir şirketin hak etmediği biçimde, şartları uygun olmadığı biçimde bedelli sermaye artırımına giderek vatandaştan para toplaması… Ya da argüman edildiği üzere bu konularda kâfi olan şirketlere müsaade verilmemesi…
Geçen hafta sonuna damgasını vuran açıklamaların akabinde insan ister istemez son vakit içinderdaki halka açılmaları düşünüyor…
Hangileri yanlışsız, hangilerinin hiç olmaması gerekirdi, halka açılan şirketlerin pay senetlerinin durumu ne? Kimi pay senetlerinin fiyatları manipülatif süreçler kararı mu kısa müddette hayli artış gösterdi?
Özellikle son birkaç yılda halka açılmış şirketlerin durumunun epeyce yakından incelenmesi gerekiyor. Zira ortaya atılan argümanlar hayli vahim. Rüşvet vermeyenin ne halka açılma müsaadesi alabildiği, ne de bedelli sermaye artırımına gidebildiği öne sürülüyor. Şu durumda demin de dediğim üzere aslında halka açılmaması, aslında bedelli sermaye artırımına giderek yatırımcısından para toplamaması gereken şirketler borsada uzunluk mu gösteriyor?
Peki bu şirketlere para yatıran küçük tasarruf sahibinin durumu? “Borsa kumardır” kelamına haklılık kazandırmıyor mu?
BORSADA YATIRIM ÖNERMEK AĞIR BİR YÜKTÜR
BİST’te son birkaç haftadır birtakım pay senetlerinde tabir yerindeyse acayip gelişmeler oluyor. Ne kesim belirtmek durumundayım, hele hele ne şirket ismi. Birtakım pay senetlerindeki fiyat artışına akıl sır erdirmek mümkün değil. Bir şirketin pay senedi üç beş gün üst üste her gün tavan oran olan yüzde 10 seviyesinde artar mı ya da niçin artar? Üstelik bunların kimileri borsaya yeni girmiş şirketler de değil. yıllar yılı kar ettiği biçimde temettü bile vermemiş bir şirketin fiyatının üç beş günde tırmanıp gitmesinin altında yatan ne olabilir? Manüpilatif süreçler mi kelam konusu? Pekala bunu kim yapıyor?
Bu sağlıklı bir fiyat oluşumu değil. bu biçimde bir ortamda bir bakan da çıkıp vatandaşı borsada yatırım yapmaya çağırıyor.
Bakanın işi o piyasayı bir biçimde sağlam, fiyatların sağlıklı oluştuğu, küçük yatırımcının ziyan görmesinin önlendiği, daha açık bir tabirle küçük tasarruf sahibinin “ütülmeyeceği” bir piyasa haline getirme konusunda adım atmak. Siz borsayı bu hale getirin, “Borsa kumardır” kelamının zihinlerde silinmesini sağlayın yeter! Sizin bakılırsaviniz bu!
Diğeri yatırım danışmanlığına girer. Yatırım danışmanlığı da o denli “Hadi şunu yap, bak orada çıkar oldukça” denilecek kadar kolay bir iş değildir.
KÜÇÜK TASARRUF SAHİBİ ÇOK DİKKATLİ OLMALI
Öyle bir devirden geçiyoruz ki, hani “Paran var mı, kederin var” denilir ya, biraz da o durum… Üç kuruş tasarruf edebilen de sıkıntılı. Bu durumdakiler hem enflasyon karşısında bu tasarrufunun erimemesi için efor gösteriyor, bunu sağlarsa bu defa de enflasyonun üstünde bir getiri elde edebilir miyim, diye uğraşıyor. Seçeneklerden biri de hiç kuşku yok ki pay senedi. Fakat borsa o denli gözü kapalı girilip üç beş günde paranın ikiye katlanacağı bir yer değil. Bu olmaz değil, olabilir. Ancak unutulmasın ki fazlaca çıkar birlikteinde büyük risk de getirir. Hele hele son periyotta yaşananlara bakınca bu riskin daha da arttığı görülüyor. Küçük tasarruf sahibi borsada yatırım yapacaksa dersini yeterli çalışmak zorunda. Son vagona atlamak birden fazla vakit ziyan etmek demektir. birebir vakitte o denli bu biçimde değil; enflasyonun altında getiriden kelam etmiyorum, anaparanın bir kısmını kaybetmekten kelam ediyorum.
■ Pay senedi düzgün bir yatırımdır; fakat gerçek pay senedi ve yanlışsız vakit içindemayla.
■ Siyasetçilerin tekliflerine kulak vererek vakit içindema tayin edilmez.
■ Pay senedine gözü kapalı yatırım yapılmaz.
■ Borç parayla borsaya girilmez.
■ Vadesi olan, yani muhakkak bir tarihte kullanılması gereken parayla pay senedi alınmaz.
■ Alınan pay senedinin fiyatı vakit zaman düşebilir, birinci düşüşte panik biçimde satış yapılacaksa pay senedi bir daha alınmaz, alınmamalıdır.
En güzeli doğal ki bu mevzuyu fazlaca güzel bilen meslektaşlarımın yazılarını okumak; bankaların ve aracı kurumların yayımladığı raporları izlemek ve üstte saydığım temel prensiplere bağlı kalmak.”
Bu argümanların akabinde Dünya Gazetesi İktisat Muharriri Alaattin Aktaş da ‘Küçük yatırımcıya’ ikazda bulundu.
Küçük tasarruf sahibinin “ütülmemek” için fazlaca daha dikkatli olması gereken bir müddetç olduğunu belirten Aktaş, “Borsada yaşanan tuhaf gelişmelerin sebebi yavaş yavaş ortaya dökülmeye başladı” sözlerini kullandı.
Alaattin Aktaş’ın yazısı şu biçimde:
“1985’ten 2000’e kadar Anka Haber Ajansı’nda çalıştım. Ajans uzunca bir devir Meşrutiyet Caddesi’ndeydi. Biz caddenin bir tarafındaydık, karşımızda da Sermaye Piyasası Şurası vardı. O denli bağımsız ve heybetli bir binada değildi Konsey. Lakin Şura bağımsızdı. Lider Prof. Dr. İsmail Türk kimi vakit makam odasında elleri gerisinde caddeyi izlerdi. Sermaye Piyasası Kurulu’nun kurucu lideri da olan İsmail Hocayı yaklaşık yedi yıl evvel kaybettik.
Bir apartmanın birkaç katında hizmet veren Sermaye Piyasası Şurası artık nerede sürdürüyor bu hizmetini bilmiyorum bile. Lakin bildiğimiz hayli farkı şeyler var artık. Hem esasen yerin hiç ehemmiyeti yok ki. SPK’nın neler yaptığı ve yapmakta olduğu ve daha kıymetlisi neleri nasıl yapmakta olduğu epeyce daha değerli…
Son birkaç gündür duyduklarımız karşısında hayret etmeyen var mıdır? Vardır vardır; bunları yapanlar!
Doğrusu epeyce merak ediyorum; kimi şahıslar yaptıkları bir bir ortaya saçıldıkta “Bu yaptıklarımızdan ötürü başımıza bir iş gelir mi acaba” diye tasaya kapılıyorlar mıdır, yoksa bir şey olmayacağı üzere bir garantiye sahiptirler de bunun verdiği rahatlıkla içten içe gülüyorlar mıdır? “Biz milyonları, milyon dolarları götürdük, siz uğraşın durun” mu diyorlardır?
Geçmişe dönüyor, gazeteciliğe başladığım senelera gidiyorum. Getirildiği makamı dolduramayan epey bilgisiz, epey eksik lakin ihtiraslı bürokrat gördüm, bakan gördüm, hatta başbakan da gördüm. Onları mumla arar duruma geldik, ne acıdır ki gerçek bu.
Artık yetersiz olmanın ötesinde bir durum var.
Artık soygunun dik alası var.
Artık boyut değiştirmiş bir soygun var.
Soyguna bir manada el koyması gerekirken hiç bir şey yapmayanlar var.
Çok kolay bir durum yaşanıyormuş olan biteni sessiz bir biçimde adeta çekirdek çitleyerek seyreden geniş kitleler var.
Ve kabullenmişlik… Dünyanın hangi lisanına şöyleki bir kelam yerleşmiş olabilir:
“Canım çalıyor fakat çalışıyor!”
Şimdiye kadar bilinenler yüklü olarak hani denir ya kitabına uydurulmuş soygunlardı. İhalesiz iş vermeler; ihalelerde eşi dostu kayırmalar… Bunları aştık! Artık milyon dolarlık rüşvetlerden kelam ediyoruz. Ve bu rüşvet savının odağındaki kurum da Sermaye Piyasası Şurası…
SPK bir TÜİK değil fakat…
Sermaye Piyasası Konseyi bir TÜİK değil; enflasyonu da açıklamadığına nazaran sokaktaki vatandaşı direkt hiç ilgilendirmiyor. Lakin SPK’nın tüm ülke iktisadı için hayli değerli bir fonksiyonu var, en azından olması gerekiyor.
SPK özünde şirketlerin gelişmesine ve sağlıklı finansmana erişmesine taban hazırlayan, pay senedi piyasasının sağlıklı işlemesini sağlayan, sağlaması gereken; sonuçta küçük tasarruf sahibinin hakkını müdafaa bakılırsavi olan bir kurum.
SPK hayli özet olarak söylersek bir şirketin halka açılmasına yahut sermaye artırmasına müsaade veriyor ya da vermiyor. Ancak bu müsaadelerin hak etmeyenlere verilmesi; bir şirketin hak etmediği biçimde halka açılıp para toplaması, bir şirketin hak etmediği biçimde, şartları uygun olmadığı biçimde bedelli sermaye artırımına giderek vatandaştan para toplaması… Ya da argüman edildiği üzere bu konularda kâfi olan şirketlere müsaade verilmemesi…
Geçen hafta sonuna damgasını vuran açıklamaların akabinde insan ister istemez son vakit içinderdaki halka açılmaları düşünüyor…
Hangileri yanlışsız, hangilerinin hiç olmaması gerekirdi, halka açılan şirketlerin pay senetlerinin durumu ne? Kimi pay senetlerinin fiyatları manipülatif süreçler kararı mu kısa müddette hayli artış gösterdi?
Özellikle son birkaç yılda halka açılmış şirketlerin durumunun epeyce yakından incelenmesi gerekiyor. Zira ortaya atılan argümanlar hayli vahim. Rüşvet vermeyenin ne halka açılma müsaadesi alabildiği, ne de bedelli sermaye artırımına gidebildiği öne sürülüyor. Şu durumda demin de dediğim üzere aslında halka açılmaması, aslında bedelli sermaye artırımına giderek yatırımcısından para toplamaması gereken şirketler borsada uzunluk mu gösteriyor?
Peki bu şirketlere para yatıran küçük tasarruf sahibinin durumu? “Borsa kumardır” kelamına haklılık kazandırmıyor mu?
BORSADA YATIRIM ÖNERMEK AĞIR BİR YÜKTÜR
BİST’te son birkaç haftadır birtakım pay senetlerinde tabir yerindeyse acayip gelişmeler oluyor. Ne kesim belirtmek durumundayım, hele hele ne şirket ismi. Birtakım pay senetlerindeki fiyat artışına akıl sır erdirmek mümkün değil. Bir şirketin pay senedi üç beş gün üst üste her gün tavan oran olan yüzde 10 seviyesinde artar mı ya da niçin artar? Üstelik bunların kimileri borsaya yeni girmiş şirketler de değil. yıllar yılı kar ettiği biçimde temettü bile vermemiş bir şirketin fiyatının üç beş günde tırmanıp gitmesinin altında yatan ne olabilir? Manüpilatif süreçler mi kelam konusu? Pekala bunu kim yapıyor?
Bu sağlıklı bir fiyat oluşumu değil. bu biçimde bir ortamda bir bakan da çıkıp vatandaşı borsada yatırım yapmaya çağırıyor.
Bakanın işi o piyasayı bir biçimde sağlam, fiyatların sağlıklı oluştuğu, küçük yatırımcının ziyan görmesinin önlendiği, daha açık bir tabirle küçük tasarruf sahibinin “ütülmeyeceği” bir piyasa haline getirme konusunda adım atmak. Siz borsayı bu hale getirin, “Borsa kumardır” kelamının zihinlerde silinmesini sağlayın yeter! Sizin bakılırsaviniz bu!
Diğeri yatırım danışmanlığına girer. Yatırım danışmanlığı da o denli “Hadi şunu yap, bak orada çıkar oldukça” denilecek kadar kolay bir iş değildir.
KÜÇÜK TASARRUF SAHİBİ ÇOK DİKKATLİ OLMALI
Öyle bir devirden geçiyoruz ki, hani “Paran var mı, kederin var” denilir ya, biraz da o durum… Üç kuruş tasarruf edebilen de sıkıntılı. Bu durumdakiler hem enflasyon karşısında bu tasarrufunun erimemesi için efor gösteriyor, bunu sağlarsa bu defa de enflasyonun üstünde bir getiri elde edebilir miyim, diye uğraşıyor. Seçeneklerden biri de hiç kuşku yok ki pay senedi. Fakat borsa o denli gözü kapalı girilip üç beş günde paranın ikiye katlanacağı bir yer değil. Bu olmaz değil, olabilir. Ancak unutulmasın ki fazlaca çıkar birlikteinde büyük risk de getirir. Hele hele son periyotta yaşananlara bakınca bu riskin daha da arttığı görülüyor. Küçük tasarruf sahibi borsada yatırım yapacaksa dersini yeterli çalışmak zorunda. Son vagona atlamak birden fazla vakit ziyan etmek demektir. birebir vakitte o denli bu biçimde değil; enflasyonun altında getiriden kelam etmiyorum, anaparanın bir kısmını kaybetmekten kelam ediyorum.
■ Pay senedi düzgün bir yatırımdır; fakat gerçek pay senedi ve yanlışsız vakit içindemayla.
■ Siyasetçilerin tekliflerine kulak vererek vakit içindema tayin edilmez.
■ Pay senedine gözü kapalı yatırım yapılmaz.
■ Borç parayla borsaya girilmez.
■ Vadesi olan, yani muhakkak bir tarihte kullanılması gereken parayla pay senedi alınmaz.
■ Alınan pay senedinin fiyatı vakit zaman düşebilir, birinci düşüşte panik biçimde satış yapılacaksa pay senedi bir daha alınmaz, alınmamalıdır.
En güzeli doğal ki bu mevzuyu fazlaca güzel bilen meslektaşlarımın yazılarını okumak; bankaların ve aracı kurumların yayımladığı raporları izlemek ve üstte saydığım temel prensiplere bağlı kalmak.”