Osman Çaklı
Çevresel Gürültünün Kıymetlendirilmesi ve İdaresi Yönetmeliği’nde 7 Ocak’ta yapılan değişiklikle bir arada cümbüş yerlerinde müziğin 24:00’te kesilmesi kalıcılaştırıldı.
Yönetmelikte yapılan değişikliğin getirdiği yasağın tahlil olmadığını tabir eden müzisyenler ve işletmeciler cümbüş dalında işlerin azalacağını belirtiyor. Ayrıyeten, yasak uygulamaları olmadan da düzenleme yapılabileceğine işaret eden müzisyenler, cümbüş yerlerindeki 90 desibel hududuna dikkati çekiyor.
TARTIŞMALI YASAK
Covid-19 tedbirleri kapsamında uygulanan pandemi kısıtlamaları 21 Haziran’da toplanan Cumhurbaşkanlığı Kabinesi’nde alınan kararlar daha sonrasında 1 Temmuz 2021 itibariyle esnetilmiş fakat ‘saat 24.00 itibariyle yerlerde canlı müziğin bitirilmesi’ uygulaması hayata geçirilmişti. 7 Ocak 2022 tarihinde çıkarılan yönetmelikle süreksiz olan müzik yasağı kalıcı hale getirildi. Buna göre; konut, hastane, bakımevi üzere “oldukça hassas alan” olarak tanımlanan bölgelerde cümbüş yerlerinin tüm cepheleri ve tavanı kapalı hale getirilecek. Otel, dini tesis ve okul üzere “hassas alan” bölgelerindeki kelam konusu cümbüş merkezlerinde 24.00’ten daha sonra canlı müzik yayını yasak olacak. Ayrıyeten bir daha birebir saatten daha sonra açık hava konserleri, şov ve mitingler, merasim ve şenliklerde yasaklı listesine dâhil edildi.
‘MÜZİSYENLERİN PARA KAZANMASI ZORLAŞACAK’
Yasaktan en çok, cümbüş kesiminde çalışarak geçinmeye çalışanlar etkilenecek. 41 yaşındaki müzisyen Ceyhun Çelik 26 yıldır müzisyenlik yapıyor. Çelik, yeni uygulamayla bir arada gelirlerin düşeceğini ve iş alanının zayıflayacağını düşünüyor: “21 Haziran kararlarında, Cumhurbaşkanının ‘kimsenin kimseyi rahatsız etmeye hakkı yok’ kelamı bugünlerin habercisiydi. Ancak bunu düzenlemenin metodu yasak değil. Desibel sonları var. Turizm ruhsatlı işletmelerin sabaha karşı 04.00’de kadar açık kalma hakkı var. Gece 12.00’den daha sonra müziği kapatan işletmelerin müşterisi kesilecek. Bu manada müzisyenlerin de para kazanmaları zorlaşacak. Biz nasıl para kazanacağız?”
GEÇİNMEK İÇİN İKİNCİ İŞ MECBURİLİĞİ
Pandemi yasaklarında, 15 ay sahne alamayan on binlerce müzisyen oldu. Olağanlaşma adımlarıyla, cümbüş dalı yerlere geri dönmüş olsa da yasakların yükü hâlâ müzisyenlerin sırtında. Ceyhun Çelik, müzisyenlerin diğer işler yapmak durumunda kaldığına dikkati çekiyor: “Kısıtlı çalışma müddetleriyle, bu kadar artırım vesaire yapılmışken nasıl 15 ayın yaralarını sarabiliriz? Bu niçinle diğer işler yapmak zorunda kaldım, kalıyorum. Taliban Afganistan’da geçtiğimiz günlerde bir müzisyenin müzik aletlerini ateşe verdi. Müzisyen gözyaşlarını tutamadı. İstiyorlar ki biz de o denli olalım.”
YAKLAŞIK 3 MİLYON İŞÇİ ETKİLENEBİLİR
Müzisyen Mertcan Titiz yasağı, belli bir kısmın hayat biçimine müdahale olarak algılıyor. Toplumun hiç azımsanmayacak bir bölümünün sürdürdüğü hayat biçiminin maksat alındığını söyleyen Titiz, bu durumun müzisyenlere yansımasını şu sözlerle anlatıyor: “yaşamını müzik üzerinden idame ettiren, tanınan, ünlü olmayan müzisyenler iş bulamayacak ve sahne bulmakta zorlanacak. Ben de bunlardan biriyim. İşletme sahipleri daha büyük ve marka isimlerle iş yapmayı tercih ediyor. Bunun da sebebi maddi telaşlar.”
Tahlil odaklı düşünülmediğini belirten Titiz, ekliyor: “Kulak hasarına yol açmayacak desibel hudutları var. Belediyeler bunu denetliyor. Ölçüm yapmak bu kadar sıradan iken yasak getirmek, milyonlarca bölüm işçisini bağlıyor. Gece 12.00’den daha sonra müzik olmuyor diye beşerler dükkânlarını açmıyor, müzisyenlere daha az para veriyor, pazarlığa oturuyor. Yasakla birlikte direkt 3 milyona yakın insan etkilenecek.”
‘EMEKÇİLER ÇIKMAZA SÜRÜKLENİYOR’
Turizm, Cümbüş ve Hizmet Emekçileri Sendikası (TEHİS) Uyum Konseyi Üyesi Okan Kılınç, “tam her şey olağana döndü dediğimiz anda sanata mani yasası resmileşti” diyerek; müzisyenlerin yasakla bir arada telaşa girdiğini, kimi müzisyenlerin müziği bırakma evresinde olduğunu anlatıyor. Kılınç, yasağı iki evrede ele alıyor: Birincisi dal işçilerinin içine sürükleneceği çıkmaz, oburu ise yasağın dayattığı ömür usulü. “Konut olan yerde müzik yapılamaz” tabirine reaksiyon gösteriyor Kılınç ve “nerede yapılır?” diye soruyor. Yasak olmadan da tahlil yollarının açık olduğunu belirten Kılınç, geçtiğimiz günlerde iktidar cephesinden yapılan “sapkınlığı sanat ismi altında olağanlaştırmaya çalışıyorlar” kelamlarının ötekileştirici ve ayrıştırıcı istikametine vurgu yapıyor.
‘BASİT TAHLİLLER GETİRİLEBİLİR’
“Virüs geceleri mi bulaşıyor?” diye reaksiyonunu söz eden Kılınç, yasakların ekseriyetle cümbüş hayatını içerdiğini söylüyor: “Bu manada lebaleb kongreleri de hatırlatmak isterim. İşine gelince pandemi tedbiri, gelmeyince hınca hınç dolu etkinlikler! Demek ki yasaklama olmaksızın da tahliller getirilebilir. Nasıl ki toplu aktiflik ve eğlencelerde sıradan tahlillerle ve önlemlerle hayatımız devam ettiriliyorsa canlı müzik alanında da yasak getirmek yerine dikkat edilmesi gereken konular formunda bir düzenlemeye gidilebilir.”
Çevresel Gürültünün Kıymetlendirilmesi ve İdaresi Yönetmeliği’nde 7 Ocak’ta yapılan değişiklikle bir arada cümbüş yerlerinde müziğin 24:00’te kesilmesi kalıcılaştırıldı.
Yönetmelikte yapılan değişikliğin getirdiği yasağın tahlil olmadığını tabir eden müzisyenler ve işletmeciler cümbüş dalında işlerin azalacağını belirtiyor. Ayrıyeten, yasak uygulamaları olmadan da düzenleme yapılabileceğine işaret eden müzisyenler, cümbüş yerlerindeki 90 desibel hududuna dikkati çekiyor.
TARTIŞMALI YASAK
Covid-19 tedbirleri kapsamında uygulanan pandemi kısıtlamaları 21 Haziran’da toplanan Cumhurbaşkanlığı Kabinesi’nde alınan kararlar daha sonrasında 1 Temmuz 2021 itibariyle esnetilmiş fakat ‘saat 24.00 itibariyle yerlerde canlı müziğin bitirilmesi’ uygulaması hayata geçirilmişti. 7 Ocak 2022 tarihinde çıkarılan yönetmelikle süreksiz olan müzik yasağı kalıcı hale getirildi. Buna göre; konut, hastane, bakımevi üzere “oldukça hassas alan” olarak tanımlanan bölgelerde cümbüş yerlerinin tüm cepheleri ve tavanı kapalı hale getirilecek. Otel, dini tesis ve okul üzere “hassas alan” bölgelerindeki kelam konusu cümbüş merkezlerinde 24.00’ten daha sonra canlı müzik yayını yasak olacak. Ayrıyeten bir daha birebir saatten daha sonra açık hava konserleri, şov ve mitingler, merasim ve şenliklerde yasaklı listesine dâhil edildi.
‘MÜZİSYENLERİN PARA KAZANMASI ZORLAŞACAK’
Yasaktan en çok, cümbüş kesiminde çalışarak geçinmeye çalışanlar etkilenecek. 41 yaşındaki müzisyen Ceyhun Çelik 26 yıldır müzisyenlik yapıyor. Çelik, yeni uygulamayla bir arada gelirlerin düşeceğini ve iş alanının zayıflayacağını düşünüyor: “21 Haziran kararlarında, Cumhurbaşkanının ‘kimsenin kimseyi rahatsız etmeye hakkı yok’ kelamı bugünlerin habercisiydi. Ancak bunu düzenlemenin metodu yasak değil. Desibel sonları var. Turizm ruhsatlı işletmelerin sabaha karşı 04.00’de kadar açık kalma hakkı var. Gece 12.00’den daha sonra müziği kapatan işletmelerin müşterisi kesilecek. Bu manada müzisyenlerin de para kazanmaları zorlaşacak. Biz nasıl para kazanacağız?”
GEÇİNMEK İÇİN İKİNCİ İŞ MECBURİLİĞİ
Pandemi yasaklarında, 15 ay sahne alamayan on binlerce müzisyen oldu. Olağanlaşma adımlarıyla, cümbüş dalı yerlere geri dönmüş olsa da yasakların yükü hâlâ müzisyenlerin sırtında. Ceyhun Çelik, müzisyenlerin diğer işler yapmak durumunda kaldığına dikkati çekiyor: “Kısıtlı çalışma müddetleriyle, bu kadar artırım vesaire yapılmışken nasıl 15 ayın yaralarını sarabiliriz? Bu niçinle diğer işler yapmak zorunda kaldım, kalıyorum. Taliban Afganistan’da geçtiğimiz günlerde bir müzisyenin müzik aletlerini ateşe verdi. Müzisyen gözyaşlarını tutamadı. İstiyorlar ki biz de o denli olalım.”
YAKLAŞIK 3 MİLYON İŞÇİ ETKİLENEBİLİR
Müzisyen Mertcan Titiz yasağı, belli bir kısmın hayat biçimine müdahale olarak algılıyor. Toplumun hiç azımsanmayacak bir bölümünün sürdürdüğü hayat biçiminin maksat alındığını söyleyen Titiz, bu durumun müzisyenlere yansımasını şu sözlerle anlatıyor: “yaşamını müzik üzerinden idame ettiren, tanınan, ünlü olmayan müzisyenler iş bulamayacak ve sahne bulmakta zorlanacak. Ben de bunlardan biriyim. İşletme sahipleri daha büyük ve marka isimlerle iş yapmayı tercih ediyor. Bunun da sebebi maddi telaşlar.”
Tahlil odaklı düşünülmediğini belirten Titiz, ekliyor: “Kulak hasarına yol açmayacak desibel hudutları var. Belediyeler bunu denetliyor. Ölçüm yapmak bu kadar sıradan iken yasak getirmek, milyonlarca bölüm işçisini bağlıyor. Gece 12.00’den daha sonra müzik olmuyor diye beşerler dükkânlarını açmıyor, müzisyenlere daha az para veriyor, pazarlığa oturuyor. Yasakla birlikte direkt 3 milyona yakın insan etkilenecek.”
‘EMEKÇİLER ÇIKMAZA SÜRÜKLENİYOR’
Turizm, Cümbüş ve Hizmet Emekçileri Sendikası (TEHİS) Uyum Konseyi Üyesi Okan Kılınç, “tam her şey olağana döndü dediğimiz anda sanata mani yasası resmileşti” diyerek; müzisyenlerin yasakla bir arada telaşa girdiğini, kimi müzisyenlerin müziği bırakma evresinde olduğunu anlatıyor. Kılınç, yasağı iki evrede ele alıyor: Birincisi dal işçilerinin içine sürükleneceği çıkmaz, oburu ise yasağın dayattığı ömür usulü. “Konut olan yerde müzik yapılamaz” tabirine reaksiyon gösteriyor Kılınç ve “nerede yapılır?” diye soruyor. Yasak olmadan da tahlil yollarının açık olduğunu belirten Kılınç, geçtiğimiz günlerde iktidar cephesinden yapılan “sapkınlığı sanat ismi altında olağanlaştırmaya çalışıyorlar” kelamlarının ötekileştirici ve ayrıştırıcı istikametine vurgu yapıyor.
‘BASİT TAHLİLLER GETİRİLEBİLİR’
“Virüs geceleri mi bulaşıyor?” diye reaksiyonunu söz eden Kılınç, yasakların ekseriyetle cümbüş hayatını içerdiğini söylüyor: “Bu manada lebaleb kongreleri de hatırlatmak isterim. İşine gelince pandemi tedbiri, gelmeyince hınca hınç dolu etkinlikler! Demek ki yasaklama olmaksızın da tahliller getirilebilir. Nasıl ki toplu aktiflik ve eğlencelerde sıradan tahlillerle ve önlemlerle hayatımız devam ettiriliyorsa canlı müzik alanında da yasak getirmek yerine dikkat edilmesi gereken konular formunda bir düzenlemeye gidilebilir.”