Türkiye’den yurtdışına göç edenlerin sayısı her geçen yıl önemli bir oranda artıyor. TUİK’in istatistiklerine göre yılda 100 bine yakın insan, dünyanın farklı ülkelerine, farklı niçinlerle göç ediyor. Ekonomik zorluklar, istikrarsızlık, nizamlı ve insani bir hayat hasreti, daha düzgün ve çıkarlı çalışma şartları arayışı, toplumsal tansiyonlar ve natürel ki siyasi baskının etken olduğu bu büyük göç dalgasına her meslekten beşerler üzere müzisyenler de katılıyor. Müzik dalındaki çalışma şartlarının zorluğu, verilen emek karşılığında alınan fiyatların Batı standartlarının fazlaca altında oluşu, teminatsız, sigortasız ve örgütsüz iş ortamı üzere niçinleri göz önüne aldığımızda geleceklerini öteki ülkelerde kurmaya çalışan müzisyenleri görmek şaşırtan değil. Bu müzisyenlerin birçoğu, sanata ve sanatkara özel bir kıymet verilen, sanatkarın çeşitli teminatlar altına alındığı ve üretme, sergileme şartlarının epeyce daha düzgün olduğu ülkelere gitmeyi tercih ediyor.
EN DEĞERLİ niye GÜVENCESİZLİK VE ÜLKE GÜNDEMİ
Klarnet sanatkarı Saygın Akbudak, Türkiye’deki ağır ve parlak müzik mesleğini bırakıp eşi ve çocuğuyla İngiltere’ye taşınma sonucu alanlardan. Birfazlaca sanatkarla birlikte Türkiye’nin her yerinde konserlere çıkan, albüm kayıtlarında çalan, klarnet dersleri veren ve bu hususta bir de eğitim kitabı yazan Akbudak, iki yıl evvel bir anda karar vermiş gitmeye: “Bir gece eşim Twitter’a bakarken gündemden bunalıp bana ‘Avustralya’da bir öğrencin vardı, bizi çağırıyordu, onu arasana” dedi. Taşınalım üzere hiç bir şey söylemedi. O gece benim müzik ile para kazanabileceğimi düşündüğüm Almanya’ya gitmenin yollarını araştırmakla başladı serüvenimiz. sonrasındasında Ankara Antlaşmasının kaidelerini nispeten daha kolay karşılayabileceğimiz ve lisan konusunun daha az pürüz olacağını düşündüğümüz için İngiltere’ye gitmeye karar verdik.”
Akbudak ve eşi, çocuk sahibi ebeveynler olarak bayan cinayetleri, çocuk tacizleri, tecavüzleri, hatalıların gerekli cezaları alamaması üzere aksiliklerden etkilenmişler. “Çocuğumuzu öteki bir yerde, bir nebze olsun daha yeterli bir ortamda yetiştirebilir miyiz sorusuydu aslında her şeyin başlangıcı” diye özetliyor bu durumu sanatçı.
Cem Tuncer
‘ÇOCUĞUMUZ ‘İMKÂN VARKEN niye GİTMEDİNİZ?’ DERSE…’
bir daha Londra’da yaşayan bas gitarist Cem Tuncer de çocuğunun geleceğini düşünerek göç edenlerden. Tuncer, “Çocuğumuz 2013 yılında doğduktan 1 yıl daha sonra aldık bu sonucu, büyüdüğünde ‘elinizde imkân varken niye gitmediniz?’ sorusu ile önümüze çıkarsa oğlumuzun yüzüne nasıl bakacağımızı, ona nasıl karşılık vereceğimizi bilemediğimiz için, harekete geçmeye karar verdik” diye anlatıyor karar verme sürecini. Orada bir imal şirketi kuran Tuncer, canlı müzik piyasasından çekilmiş. Kendi müziğini tasarlama sürecinde olan sanatçı, ayrıyeten öbür müzisyenler için kayıtlar yapıyor.
Danimarka’da yaşayan ve müzik çalışmalarını profesyonel olarak sürdüren Fuat Talay, siyasi niçinlerle yurt dışına gitmek zorunda kalanlardan. Üniversitede müzik eğitimi aldığı periyotta siyasi faaliyetlerinden dolayı DGM’de yargılanıp beklemediği bir biçimde mahpus cezası alınca göç eden Talay, Türkiye’deki senelerında çeşitli kültür merkezlerinde birebir zamandars veriyor tıpkı vakitte küme çalışmalarında yer alıyormuş. “Sırtımda bir tek bağlamayla çıktım” dediği yurt dışına gittiği devirde bir süre Stockholm’de yaşayan sanatçı, burada ülkenin ünlü müzisyenleriyle tanışma ve birlikte albüm yapma fırsatı bulmuş. 2000 yılında Danimarka’ya taşınan ve Türkiye’de yarım bıraktığı müzik eğitimini tamamlayan Talay, dünyadan ve Türkiye’den çok sayıda müzisyenle sayısız projede yer almış: “hemen sonrasında Norveçli müzisyen Mads Nordheim le birlikte Anadolu müziğini elektronik müzikle birleştirmeye çalıştığımız ‘Sufisticated’ isimli bir albüm yayınladık. Bu ortada Avrupa’nın çeşitli ülkelerinde yaşayan birfazlaca Kürt ve Türk kökenli sanatkarla da tanıştım ve farklı çalışmalarda onlarla da bir ortaya geldik. Bunların içinde Şivan Perwer, Sabahat Akkiraz, Nizamettin Ariç, Civan Haco, Azeri sanatçı Alim Kasımov, Iraklı Aida Nadeem, İranlı Naser Rezazi, Dılşad Said, Danimarkalı küme Savage Rose ve Maria Kynne birinci aklıma gelenler. İsveç Kültür Bakanlığı’na bağlı bir kurumun isteği üzerine klâsik bir halk müziği albümünü ‘Back to Anatolia’ ismiyle Sabahat Akkiraz’ın eşliğiyle Hakan Vreskala ve İsmet Demirhan’la yayınladık. çabucak sonrasında bu albümün turne konserlerini yaptık. Danimarka da yaşayan nefesli sazlar icracısı Cahit Ece ile de bir arada uzun yıllardır otantik Anadolu müziği konserleri düzenliyoruz.”
Fuat Talay
Konuştuğumuz müzisyenler genel olarak müzik yapmak için Avrupa ülkelerindeki şartların yeterliliğinden kelam etseler de Cem Tuncer’e bakılırsa Londra’da olmak bir müzisyen için büyük bir fark yaratmıyor. Tuncer, müzik yapmak isteyenin bunu her şartta yapabileceği görüşünde: “Yurtdışına müzisyen olarak gitmenin en ilgi alımlı riski, bizim Türkiye’de her şeyi bildiğimizi ve her şeyi çalabildiğimizi düşünüyor olmamız. Bu, hem eğlenceli, birebir vakitte büyük risk. Sanat olarak ilgi cazip özgün ve köklerinize bağlı bir şey yapıyorsanız bunu nerede yaptığınızın bir ehemmiyeti yok şu periyotta, yani ‘yurt dışına geldim ve sanatımı nitekim nefes alarak burada yapıyorum’ demek saçma. Şöyle düşünün: dünyanın dört bir yanından savlı müzisyenler geliyor ve bir ortada çalıyorsunuz vakit zaman. Bulunduğunuz ülkede size ilişkin bir dinleyici kitleniz var ise ve bu kitleyi istediğiniz vakit bir ortaya getirebiliyorsanız sanatınızı fevkalâde yapabilirsiniz.”
Fakat Tuncer de bilhassa müzisyenler açısından şahit olduğu bir farkın altını çiziyor: “Burada ne kadar âlâ yahut ne kadar berbat icracı olursan ol, günün sonunda yaratıcılığınla ve özgün çalışmalarınla ortaya ne koyduğuna bakıyorlar. Kibir ve ego yok buradaki müzisyenlerde. Her birey birbirinden ne öğrenebileceğinin ve neyi paylaşabileceğinin peşinde.”
Saygın Akbudak
‘HER ŞEYİ VE BİR MESLEĞİ GERİDE BIRAKIP GİTMEK…’
Saygın Akbudak, müzik piyasasında fazlaca uygun tanındığı faal profesyonel ömrünü bir anda geride bırakmanın büyük bir risk olduğunu kabul ediyor lakin ülkenin ortasında bulunduğu durumun bu riski almasını kolaylaştırdığını söylüyor: “Tabii belli bir yaştan daha sonra bu vakte kadar oluşturduğun mesleğini bırakıp sıfırdan başlamak, kendini tanıtmak zorunda olmak, bir daha bir etraf oluşturmak için vakte gereksinimin olması beni yıpratmadı dersem palavra olur. Pandemi şartlarını saymıyorum bile. Ben yapı itibariye hayatta her şeyin berbatına de kendimi hazırlamaya çalışan biri olarak bunu biraz daha yavaşça atlatmış olduğumu sanıyorum. En azından fikri olarak. birlikte müzik yaptığım arkadaşlarımı, profesyonel konser ve turne ortamlarını bırakacak olmak daha Londra’ya taşınmadan beni fikren hayli yıprattı. Maalesef ülkenin hem politik hem ekonomik durumu beraberinde her mevzudaki baskıcı tutum, aldığım sonucun riskini düşünmemi büyük ölçüde göz arkası etmemi sağladı.”
Akbudak, Londra’ya taşınmadan evvel hâlihazırda orada yaşayan ve bir daha Türkiye’den göçmüş olan müzisyenlerle ve organizatörlerle ilişki kurmuş. Akbudak, “2018 yılında Hüsnü Arkan ve Birsen Tezer ile Avrupa turnesinin bir ayağı olarak Londra’da bir konser vermiştik. bu biçimde burada tanıştığım bir kaç arkadaştan da ziyadesiyle gerçekçi bilgiler almıştım” diyor. Londra’ya pandeminin ortasında taşınan Akbudak, Londra’da birinci vakit içinderda kimi albüm kayıtlarında klarnet çalmış. Sanatçı, pandemi şartlarının hafifçelemesiyle bir arada belli bir müzik etrafıyla tanışma ve çalışma fırsatı bulmuş: “Burada şu an birkaç farklı projede yer alıyorum, bu projelerin hem canlı performanslarını tıpkı vakitte albüm kayıtlarını yapıyoruz. bir daha yakın vakitte buraya yerleşen Erhan Öztürk ile bir ‘Gypsy Jazz’ projesini kaydediyoruz. Uzun yıllardır burada olan, Kürtçe ve Türkçe eserler seslendiren Suna Alan ile hem kayıt hem konserler yapıyoruz, bununla birlikte. Turquazz Culture platformunun bir projesi olarak yalnızca doğaçlamalardan oluşan yaklaşık ikişer saatlik performanslar gerçekleştiriyoruz. Bir de Levent Canen, Erdal Yapan ve Buğrahan Kut üzere Türkiye’de de tanınan fazlaca kıymetli müzisyen arkadaşlarımla rutin sahne performansları gerçekleştiriyoruz. Ayrıyeten konuk müzisyen olarak dâhil olduğum Bedük konseri de buradaki en enteresan ve eğlenceli tecrübelerimden biri oldu.” Akbudak, müziğin lisanları aşan lisanına de Londra’da şahit olmuş: “Buraya geldikten yaklaşık iki ay daha sonra kayıt için bulunduğumuz bir stüdyoda İspanyol bir perküsyoncu, İtalyan bir bas gitaristle doğaçlama bir şeyler çaldık ve bitirdiğimizde İspanyol arkadaş davulundan kalkıp gelip sarıldı. O anki paylaşma, bir ortaya gelme ve çoğalma hissini sanırım tanım edemem.”
‘MÜZİSYEN OLMAK AVRUPA’DA BÜYÜK AVANTAJ’
Fuat Talay, Avrupa’da müzisyen olmanın kendisi için büyük bir avantaj sağladığını belirtiyor. Müzisyen olmanın avantajlarını daha birinci günden itibaren yaşadığını söyleyen sanatkara bakılırsa bunun sebebi müziğin üniversalliği. Talay ayrıyeten, müzisyenlerin şartları açısından Danimarka ile Türkiye içinde kıyas yapmanın neredeyse imkansız olduğunun altını çiziyor: “Tabii ki Danimarka’da ortasında olduğumuz şartları Türkiye ile kıyaslamak epeyce güç. Burada verdiğiniz emeğin karşılığını alabiliyor olmanız, ekonomik manada da epey zorlanmamanız, piyasaya dönük çalışmanızı zarurî kılmıyor örneğin. Sanatınızı istediğiniz biçimde icra edebiliyor ve bunu sunma imkânını bulabiliyorsunuz. Müzisyenlerin örgütlülüğü de pek uygun durumda, gerek dernekler bazında gerekse sendikal manada. Devlet takviyesi ve telif hakları gelirleri de sanatsal çalışmalarınıza pek yardımcı oluyor.”
İngiltere’de yaşayan Olcay Bayır, üstte görüşlerini aktardığımız örneklerden farklı olarak müzik mesleğine esasen İngiltere’de başlamış olan bir sanatçı. Türkiye’deki sanat ve müzik ortamını da takip eden Bayır’ın, sıklıkla Türkçe ve Kürtçe beste ve türkülerden oluşan albümleri dikkat çekiyor. The Guardian tarafınca, “İngiliz dünya müziği sahnesinin en yeterli ve en ilgi alımlı müzikçilerinden biri” olarak gösterilen Bayır, Alevi ve Kürt bir ailenin çocuğu olarak küçük yaşlarda ailesiyle birlikte İngiltere’ye göç etmiş. Ailesinin kimliğinden dolayı gördüğü baskıdan ve ekonomik niçinlerden dolayı ülkelerini terk ettiğini belirten sanatçı, Türkiye’deki çocukluğunda da müzikle yakında ilgiliymiş. Babası ve ağabeyini birinci öğretmenleri olarak goren Bayır, ondan sonrasında Londra Middlesex Üniversitesi’nde Klasik Batı Şan / Opera kısmında eğitim almış.
‘PANDEMİDE MADDİ TAKVİYE ALIP ALBÜM YAPTIM’
Konuştuğumuz başka müzisyenler üzere Avrupa’da müzisyen olmanın avantajlı olduğunu düşünen Olcay Bayır, şunları söylüyor: “Ben müzik ömrüne burada başlamış bir müzisyen olarak değerlendirebilirim sorunuzu. Doğal her şeyde olduğu üzere artılar ve eksiler var olağan olarak. Lakin ben eksilerini epeyce yasamadım açıkçası. Yaptığım müziği Avrupa’da daha güzel tabir edebildiğimi düşünüyorum. Zira müzik anlayışım, üslubum ve yaptığımız aranjmanlar, Avrupa dinleyicisi ile şimdiye kadar fazlaca hoş kucaklaştı ve ilgi gördü. Dünya müziği Avrupa’da yeri olan ve bilinen bir müzikal yaklaşım, Bunun epey tesiri var olağan olarak. Evet, sanatımı burada rahatlıkla icra edebiliyorum.”
Bayır, Türkiyeli müzisyen meslektaşlarının büyük zorluklar yaşadığı pandemi periyodunda İngiltere’de Help Musicians Uk’den ödenek alarak ‘Inside’ isimli bir küçük albüm hazırlamış ve yayınlamış. İngiltere’de de müzisyenlerin zorluklar yaşadığını belirten sanatçı, bilhassa konser yapılamamasının büyük sıkıntılar yarattığını söylüyor. Pandemi kısıtlamalarının ölçülü bir biçimde esnetildiğini söyleyen sanatçı, yakın periyotta İngiltere’nin farklı kentlerinde konserlere başlayacağını ve BBC Radio 6 ile bir program hazırlayacağını belirtiyor.
Olcay Bayır
Bayır, Londra’da müzik yapmanın, dünyanın farklı yerlerinden gelmiş olan müzisyenlerle bir arada çalışma imkânı sunduğunu da hatırlatıyor: “Avrupa’da kendi müziğime dışarıdan bakabilme imkânı buluyorum. Dünyanın biroldukça yerinden müzisyenlerle çalışıyorsunuz, olağan olarak epeyce kolay bir şey değil. Ben etnik bazlı müzik yaptığımdan, benim müziğimin müziğin haricinde boyutları da var. Çalıştığım müzisyenlerin kültürel boyutunu anlaması vakit ve güç alan bir şey. Lakin yaratıcılığınızı hayli besleyen de bir şey farklı ülkelerden müzisyenlerle çalışmak. Kendine farklı bir aynadan bakmak üzere bir şey.”
EN DEĞERLİ niye GÜVENCESİZLİK VE ÜLKE GÜNDEMİ
Klarnet sanatkarı Saygın Akbudak, Türkiye’deki ağır ve parlak müzik mesleğini bırakıp eşi ve çocuğuyla İngiltere’ye taşınma sonucu alanlardan. Birfazlaca sanatkarla birlikte Türkiye’nin her yerinde konserlere çıkan, albüm kayıtlarında çalan, klarnet dersleri veren ve bu hususta bir de eğitim kitabı yazan Akbudak, iki yıl evvel bir anda karar vermiş gitmeye: “Bir gece eşim Twitter’a bakarken gündemden bunalıp bana ‘Avustralya’da bir öğrencin vardı, bizi çağırıyordu, onu arasana” dedi. Taşınalım üzere hiç bir şey söylemedi. O gece benim müzik ile para kazanabileceğimi düşündüğüm Almanya’ya gitmenin yollarını araştırmakla başladı serüvenimiz. sonrasındasında Ankara Antlaşmasının kaidelerini nispeten daha kolay karşılayabileceğimiz ve lisan konusunun daha az pürüz olacağını düşündüğümüz için İngiltere’ye gitmeye karar verdik.”
Akbudak ve eşi, çocuk sahibi ebeveynler olarak bayan cinayetleri, çocuk tacizleri, tecavüzleri, hatalıların gerekli cezaları alamaması üzere aksiliklerden etkilenmişler. “Çocuğumuzu öteki bir yerde, bir nebze olsun daha yeterli bir ortamda yetiştirebilir miyiz sorusuydu aslında her şeyin başlangıcı” diye özetliyor bu durumu sanatçı.
Cem Tuncer
‘ÇOCUĞUMUZ ‘İMKÂN VARKEN niye GİTMEDİNİZ?’ DERSE…’
bir daha Londra’da yaşayan bas gitarist Cem Tuncer de çocuğunun geleceğini düşünerek göç edenlerden. Tuncer, “Çocuğumuz 2013 yılında doğduktan 1 yıl daha sonra aldık bu sonucu, büyüdüğünde ‘elinizde imkân varken niye gitmediniz?’ sorusu ile önümüze çıkarsa oğlumuzun yüzüne nasıl bakacağımızı, ona nasıl karşılık vereceğimizi bilemediğimiz için, harekete geçmeye karar verdik” diye anlatıyor karar verme sürecini. Orada bir imal şirketi kuran Tuncer, canlı müzik piyasasından çekilmiş. Kendi müziğini tasarlama sürecinde olan sanatçı, ayrıyeten öbür müzisyenler için kayıtlar yapıyor.
Danimarka’da yaşayan ve müzik çalışmalarını profesyonel olarak sürdüren Fuat Talay, siyasi niçinlerle yurt dışına gitmek zorunda kalanlardan. Üniversitede müzik eğitimi aldığı periyotta siyasi faaliyetlerinden dolayı DGM’de yargılanıp beklemediği bir biçimde mahpus cezası alınca göç eden Talay, Türkiye’deki senelerında çeşitli kültür merkezlerinde birebir zamandars veriyor tıpkı vakitte küme çalışmalarında yer alıyormuş. “Sırtımda bir tek bağlamayla çıktım” dediği yurt dışına gittiği devirde bir süre Stockholm’de yaşayan sanatçı, burada ülkenin ünlü müzisyenleriyle tanışma ve birlikte albüm yapma fırsatı bulmuş. 2000 yılında Danimarka’ya taşınan ve Türkiye’de yarım bıraktığı müzik eğitimini tamamlayan Talay, dünyadan ve Türkiye’den çok sayıda müzisyenle sayısız projede yer almış: “hemen sonrasında Norveçli müzisyen Mads Nordheim le birlikte Anadolu müziğini elektronik müzikle birleştirmeye çalıştığımız ‘Sufisticated’ isimli bir albüm yayınladık. Bu ortada Avrupa’nın çeşitli ülkelerinde yaşayan birfazlaca Kürt ve Türk kökenli sanatkarla da tanıştım ve farklı çalışmalarda onlarla da bir ortaya geldik. Bunların içinde Şivan Perwer, Sabahat Akkiraz, Nizamettin Ariç, Civan Haco, Azeri sanatçı Alim Kasımov, Iraklı Aida Nadeem, İranlı Naser Rezazi, Dılşad Said, Danimarkalı küme Savage Rose ve Maria Kynne birinci aklıma gelenler. İsveç Kültür Bakanlığı’na bağlı bir kurumun isteği üzerine klâsik bir halk müziği albümünü ‘Back to Anatolia’ ismiyle Sabahat Akkiraz’ın eşliğiyle Hakan Vreskala ve İsmet Demirhan’la yayınladık. çabucak sonrasında bu albümün turne konserlerini yaptık. Danimarka da yaşayan nefesli sazlar icracısı Cahit Ece ile de bir arada uzun yıllardır otantik Anadolu müziği konserleri düzenliyoruz.”
Fuat Talay
Konuştuğumuz müzisyenler genel olarak müzik yapmak için Avrupa ülkelerindeki şartların yeterliliğinden kelam etseler de Cem Tuncer’e bakılırsa Londra’da olmak bir müzisyen için büyük bir fark yaratmıyor. Tuncer, müzik yapmak isteyenin bunu her şartta yapabileceği görüşünde: “Yurtdışına müzisyen olarak gitmenin en ilgi alımlı riski, bizim Türkiye’de her şeyi bildiğimizi ve her şeyi çalabildiğimizi düşünüyor olmamız. Bu, hem eğlenceli, birebir vakitte büyük risk. Sanat olarak ilgi cazip özgün ve köklerinize bağlı bir şey yapıyorsanız bunu nerede yaptığınızın bir ehemmiyeti yok şu periyotta, yani ‘yurt dışına geldim ve sanatımı nitekim nefes alarak burada yapıyorum’ demek saçma. Şöyle düşünün: dünyanın dört bir yanından savlı müzisyenler geliyor ve bir ortada çalıyorsunuz vakit zaman. Bulunduğunuz ülkede size ilişkin bir dinleyici kitleniz var ise ve bu kitleyi istediğiniz vakit bir ortaya getirebiliyorsanız sanatınızı fevkalâde yapabilirsiniz.”
Fakat Tuncer de bilhassa müzisyenler açısından şahit olduğu bir farkın altını çiziyor: “Burada ne kadar âlâ yahut ne kadar berbat icracı olursan ol, günün sonunda yaratıcılığınla ve özgün çalışmalarınla ortaya ne koyduğuna bakıyorlar. Kibir ve ego yok buradaki müzisyenlerde. Her birey birbirinden ne öğrenebileceğinin ve neyi paylaşabileceğinin peşinde.”
Saygın Akbudak
‘HER ŞEYİ VE BİR MESLEĞİ GERİDE BIRAKIP GİTMEK…’
Saygın Akbudak, müzik piyasasında fazlaca uygun tanındığı faal profesyonel ömrünü bir anda geride bırakmanın büyük bir risk olduğunu kabul ediyor lakin ülkenin ortasında bulunduğu durumun bu riski almasını kolaylaştırdığını söylüyor: “Tabii belli bir yaştan daha sonra bu vakte kadar oluşturduğun mesleğini bırakıp sıfırdan başlamak, kendini tanıtmak zorunda olmak, bir daha bir etraf oluşturmak için vakte gereksinimin olması beni yıpratmadı dersem palavra olur. Pandemi şartlarını saymıyorum bile. Ben yapı itibariye hayatta her şeyin berbatına de kendimi hazırlamaya çalışan biri olarak bunu biraz daha yavaşça atlatmış olduğumu sanıyorum. En azından fikri olarak. birlikte müzik yaptığım arkadaşlarımı, profesyonel konser ve turne ortamlarını bırakacak olmak daha Londra’ya taşınmadan beni fikren hayli yıprattı. Maalesef ülkenin hem politik hem ekonomik durumu beraberinde her mevzudaki baskıcı tutum, aldığım sonucun riskini düşünmemi büyük ölçüde göz arkası etmemi sağladı.”
Akbudak, Londra’ya taşınmadan evvel hâlihazırda orada yaşayan ve bir daha Türkiye’den göçmüş olan müzisyenlerle ve organizatörlerle ilişki kurmuş. Akbudak, “2018 yılında Hüsnü Arkan ve Birsen Tezer ile Avrupa turnesinin bir ayağı olarak Londra’da bir konser vermiştik. bu biçimde burada tanıştığım bir kaç arkadaştan da ziyadesiyle gerçekçi bilgiler almıştım” diyor. Londra’ya pandeminin ortasında taşınan Akbudak, Londra’da birinci vakit içinderda kimi albüm kayıtlarında klarnet çalmış. Sanatçı, pandemi şartlarının hafifçelemesiyle bir arada belli bir müzik etrafıyla tanışma ve çalışma fırsatı bulmuş: “Burada şu an birkaç farklı projede yer alıyorum, bu projelerin hem canlı performanslarını tıpkı vakitte albüm kayıtlarını yapıyoruz. bir daha yakın vakitte buraya yerleşen Erhan Öztürk ile bir ‘Gypsy Jazz’ projesini kaydediyoruz. Uzun yıllardır burada olan, Kürtçe ve Türkçe eserler seslendiren Suna Alan ile hem kayıt hem konserler yapıyoruz, bununla birlikte. Turquazz Culture platformunun bir projesi olarak yalnızca doğaçlamalardan oluşan yaklaşık ikişer saatlik performanslar gerçekleştiriyoruz. Bir de Levent Canen, Erdal Yapan ve Buğrahan Kut üzere Türkiye’de de tanınan fazlaca kıymetli müzisyen arkadaşlarımla rutin sahne performansları gerçekleştiriyoruz. Ayrıyeten konuk müzisyen olarak dâhil olduğum Bedük konseri de buradaki en enteresan ve eğlenceli tecrübelerimden biri oldu.” Akbudak, müziğin lisanları aşan lisanına de Londra’da şahit olmuş: “Buraya geldikten yaklaşık iki ay daha sonra kayıt için bulunduğumuz bir stüdyoda İspanyol bir perküsyoncu, İtalyan bir bas gitaristle doğaçlama bir şeyler çaldık ve bitirdiğimizde İspanyol arkadaş davulundan kalkıp gelip sarıldı. O anki paylaşma, bir ortaya gelme ve çoğalma hissini sanırım tanım edemem.”
‘MÜZİSYEN OLMAK AVRUPA’DA BÜYÜK AVANTAJ’
Fuat Talay, Avrupa’da müzisyen olmanın kendisi için büyük bir avantaj sağladığını belirtiyor. Müzisyen olmanın avantajlarını daha birinci günden itibaren yaşadığını söyleyen sanatkara bakılırsa bunun sebebi müziğin üniversalliği. Talay ayrıyeten, müzisyenlerin şartları açısından Danimarka ile Türkiye içinde kıyas yapmanın neredeyse imkansız olduğunun altını çiziyor: “Tabii ki Danimarka’da ortasında olduğumuz şartları Türkiye ile kıyaslamak epeyce güç. Burada verdiğiniz emeğin karşılığını alabiliyor olmanız, ekonomik manada da epey zorlanmamanız, piyasaya dönük çalışmanızı zarurî kılmıyor örneğin. Sanatınızı istediğiniz biçimde icra edebiliyor ve bunu sunma imkânını bulabiliyorsunuz. Müzisyenlerin örgütlülüğü de pek uygun durumda, gerek dernekler bazında gerekse sendikal manada. Devlet takviyesi ve telif hakları gelirleri de sanatsal çalışmalarınıza pek yardımcı oluyor.”
İngiltere’de yaşayan Olcay Bayır, üstte görüşlerini aktardığımız örneklerden farklı olarak müzik mesleğine esasen İngiltere’de başlamış olan bir sanatçı. Türkiye’deki sanat ve müzik ortamını da takip eden Bayır’ın, sıklıkla Türkçe ve Kürtçe beste ve türkülerden oluşan albümleri dikkat çekiyor. The Guardian tarafınca, “İngiliz dünya müziği sahnesinin en yeterli ve en ilgi alımlı müzikçilerinden biri” olarak gösterilen Bayır, Alevi ve Kürt bir ailenin çocuğu olarak küçük yaşlarda ailesiyle birlikte İngiltere’ye göç etmiş. Ailesinin kimliğinden dolayı gördüğü baskıdan ve ekonomik niçinlerden dolayı ülkelerini terk ettiğini belirten sanatçı, Türkiye’deki çocukluğunda da müzikle yakında ilgiliymiş. Babası ve ağabeyini birinci öğretmenleri olarak goren Bayır, ondan sonrasında Londra Middlesex Üniversitesi’nde Klasik Batı Şan / Opera kısmında eğitim almış.
‘PANDEMİDE MADDİ TAKVİYE ALIP ALBÜM YAPTIM’
Konuştuğumuz başka müzisyenler üzere Avrupa’da müzisyen olmanın avantajlı olduğunu düşünen Olcay Bayır, şunları söylüyor: “Ben müzik ömrüne burada başlamış bir müzisyen olarak değerlendirebilirim sorunuzu. Doğal her şeyde olduğu üzere artılar ve eksiler var olağan olarak. Lakin ben eksilerini epeyce yasamadım açıkçası. Yaptığım müziği Avrupa’da daha güzel tabir edebildiğimi düşünüyorum. Zira müzik anlayışım, üslubum ve yaptığımız aranjmanlar, Avrupa dinleyicisi ile şimdiye kadar fazlaca hoş kucaklaştı ve ilgi gördü. Dünya müziği Avrupa’da yeri olan ve bilinen bir müzikal yaklaşım, Bunun epey tesiri var olağan olarak. Evet, sanatımı burada rahatlıkla icra edebiliyorum.”
Bayır, Türkiyeli müzisyen meslektaşlarının büyük zorluklar yaşadığı pandemi periyodunda İngiltere’de Help Musicians Uk’den ödenek alarak ‘Inside’ isimli bir küçük albüm hazırlamış ve yayınlamış. İngiltere’de de müzisyenlerin zorluklar yaşadığını belirten sanatçı, bilhassa konser yapılamamasının büyük sıkıntılar yarattığını söylüyor. Pandemi kısıtlamalarının ölçülü bir biçimde esnetildiğini söyleyen sanatçı, yakın periyotta İngiltere’nin farklı kentlerinde konserlere başlayacağını ve BBC Radio 6 ile bir program hazırlayacağını belirtiyor.
Olcay Bayır
Bayır, Londra’da müzik yapmanın, dünyanın farklı yerlerinden gelmiş olan müzisyenlerle bir arada çalışma imkânı sunduğunu da hatırlatıyor: “Avrupa’da kendi müziğime dışarıdan bakabilme imkânı buluyorum. Dünyanın biroldukça yerinden müzisyenlerle çalışıyorsunuz, olağan olarak epeyce kolay bir şey değil. Ben etnik bazlı müzik yaptığımdan, benim müziğimin müziğin haricinde boyutları da var. Çalıştığım müzisyenlerin kültürel boyutunu anlaması vakit ve güç alan bir şey. Lakin yaratıcılığınızı hayli besleyen de bir şey farklı ülkelerden müzisyenlerle çalışmak. Kendine farklı bir aynadan bakmak üzere bir şey.”