DJ Radio Erivan Edit, dengbêj müziklerinin elektronik müziğe uyarlayarak konser daha sonrasında düzenlenen partilerde çalıyor. DJ, dengbêjlerin müzikleriyle dans etmenin mümkün olduğunu gösterirken, Kürt gençlerine ise halayın ve govendin dışına davet ederek, yalnızca ayak kırmalarını değil, tüm bedeni oynatarak dans etmelerini öneriyor.
Geçtiğimiz günlerde Taksim’de düzenlenen ve Chalak Event’in organize ettiği bir programda evvel Şa Performance grubu tiyatro oyunu sahneledi. çabucak sonrasında Kürt sanatçı Sîmir Rudan sahneye çıktı. Tiyatro gösterisi ve konser daha sonrasında ‘after parti’ düzenlendi. Partide DJ Radio Erivan Edit’in kurucusu Umay Işık, Erivan radyosundaki Kürtçe müzikleri tekno müzik ile harmanlayarak çalmaya başladı. Işık, büyük beğeni topladı ve 2 saat sürmesi planlanan şov sabaha karşı bitti.
Polislerin gece ömrüne müdahale ettiğini belirten Işık, karşılaştığı durumu şöyleki anlattı: “‘Daha fazla nasıl aşağılayabilirim?’in bir örneğiydi yapılanlar. Bendde aşağılanmamak için tekrar sahneye çıkmadım. Kürdistan’da gece hayatına müdahale ediliyor. İnsanların eğlenmesine müsaade verilmiyor. Gece eğlendiğin vakit polis bir anda baskın yapıyor ve o ortamı dağıtıyor. Müziği durdurup yarım saat GBT araması yapılıyor. kimi vakit birkaç kişiyi dışarı alıyor. bu biçimde bir durumda eğlenme bahtın kalmıyor. Bu daima oluyorken bu beşerler nasıl eğlensin? Her kezinde beşerler eğlenirken ve ortada bir şey olmamasına karşın polisler gece gelip müdahale ediyor, eğlenmene müsaade vermiyor.”
Umay Işık’la Kürtçe müziklerin hakim olduğu alternatif cümbüş hayatını konuştuk.
Umay Işık
Kürtçe müziklerin eksik olduğu alanlardan birisi gece kulüpleri ve parti müzikleridir. Siz geçtiğimiz günlerde Ninova Kafe’de dengbêj müziklerini elektronik müziğe uyarlayarak insanları dansa kaldırdınız. Bize biraz bunu anlatır mısınız?
Bu Kürtler içinde çabucak hemen kitlesi oluşmamış bir müzik çeşidi. Tekno müzik 80’lerden beri yaygın. Türkiye’ye 2000’lerin başında geliyor. Vaktinde fazlaca düzgün bir dalga yakalıyor, fazlaca âlâ yerlere geliyor ancak Kürtlerin tekno müzik ile tanışması, bizim düğünlerdeki org ve bas ile oluyor. Bu bir daha müziklerin kelamlarına nazaran oluşturulmuş kimi vakit hayli yakışıksız, kimi vakit fazlaca tiz, kimi vakit de mükemmel olan melodik davul birleşiminden başlıyor. Ben Z nesli üniversite öğrencilerindenim. Kulüplere, barlara gittiğimde genelde ağır tekno, latin ezgileri duyuyorum lakin inanılmaz hoş. Yalnızca Türkiye’de değil, dünyanın birfazlaca yerinde bir tekno kulübe gittiğimde o ezgileri alabiliyorum. Gümbür gümbür baslar var. Lakin ortasında inanılmaz kelamlar var. Ben o müziğin o tekno bir düzenleme için yazılmadığını, o müziğin eski bir kayıt olduğunu biliyorum. bu biçimde bir harman yapılmış. Kürtlerde de, bizim çocukluğumuzdan beri dinlediğimiz, babamın dedemin dinlediği Erivan arşivi var. Şu an bu arşiv herkese açık. Mesken arkadaşımla daima Radyo Erivan modüllerini dinliyorduk. daha sonra fazlaca sevdiğim Şakiro’nun ‘Nûrê’ kesimiyle başladım. Düzgün bir şey çıktı ortaya. daha sonra Karapetê Xaço’nun ‘Edûlê’ müziğini editledik. Bu biraz daha güzel oldu. daha sonra Sûsika Simo’nun Evdilezizê Leşker müziğini editledim. Türkiye’de bilhassa Kürtçe iş yapıyorsanız, bunun için bütçeniz yoktur. Bütçe ile iş yapabilen hayli enderdir. Elektronik müzik yapacaksın ve bunu Türkiye’de fakat Kürtçe yapacaksın, kullandığın modüller ise 1955’ten Radyo Erivan modülleri olacak. Bunu çıkıp bir kulüpte çaldığım için hâlâ şaşırıyorum. İnsanların bununla dans ettiğini görür görmez heyecanlanıyorum. ‘War û War’ ismiyle bir albüm yayınladım. ‘War’ İngilizce ‘savaş’ demek. Kürtlere ilişkin olan topraklara da yeniden olarak ‘war’ deniliyor. Zira bizim ezgilerimiz savaşın ortasında üretilmiş. Bunun dramını da yapmak istemiyorum lakin bu biçimde hoş bir ahenk yakaladım. İki tarafa da çekebilirsin. Ben bu türlü yayınladım. Beşerler dinlemeye başladı, hoş yansılar aldım.
Partilerde çalmaya ne vakit başladınız?
Birinci partimi 6 Aralık 2020 tarihinde Siya Şevê konserinde yapmıştım. Beyoğlu’nda bir Türk mekânındaydı. Konser bittikten daha sonra ben çalmaya başladım. Birinci yarım saat epeyce hoş gitti. Elim ayağım titriyordu zira Kürtler önemli manada bu müziklerle eğleniyor. Benim bunu görmem gerekiyordu. Çok ağır tenkitler de aldım natürel. Birinci kere yüz kişi bu müziklerle bir yerde dans ediyor. Birinci sansüre de orada maruz kaldım. Yerin sahibi basları kapattı. Yalnızca akustik ses açık. Partinin devamında bas olmadan çalmak zorunda kaldım. Baslar kapatılınca müzik için oluşturduğun altyapı ortadan kalkıyor. Orada direkt olarak güya Radyo Erivan’da parçayı almışsın ve çalıyorsun oldu. Müziğimi engelledi. Bundan bir ay evvel bir daha sahibi Türk olan diğer bir yerde çaldım. Kürtçe, Ermenice, Afrika yüklü lakin Türkçe de var. Bu iki saatlik mühlet içerisinde toplumsal medya hesaplarında canlı yayın da yapılıyordu. Bunun üzerine yer sahibi benim duyacağım biçimde bu saatten itibaren her set çalmayacağını, setleri kendisi seçeceğini söylemiş oldu. Bu benim modumu düşürdü. Ben o sırada ‘Besna’yı Kürtçe çalıyordum. Muhtemelen beni tekrar çağırmazlar. bu biçimde bir gerçeklik var. Beni çağıracak yer sayısı bir, ikidir. Kürtlerin Taksim, Beyoğlu, Kadıköy’de işlettiği yerler çağıracak. daha sonrasında bir Kürt yerinde çaldım. Bu ikinci partimdi ve inanılmaz hoş geçti. Yüz kişi gelmişti. Beşerler içerde mecnun üzere eğleniyorlar, bir de eşlik ediyorlar. Kürtler birinci sefer halayın haricinde dans ediyor, bu dansın yanı sıra müziklere eşlik ediyorlardı. Zira her insanın kulağında bu müzikler var, herkes biliyor.
“Kürtlerden de reaksiyon aldım” demiştiniz. Ne çeşit reaksiyonlar aldınız?
Biroldukça kişi yer sahibine “Bu terbiyesizliktir. Kimse kalkıp dengbejlerimiz ile alay edemez. Kimse Kürtlerin acı aşk öyküleriyle dans edemez” demiş. Benim aldığım en sert tenkitler bunlardı. Yeri terk edenler oldu. Gelip bana “Sen ne yaptığının farkında mısın? Sen ‘Nûrê’, ‘Edûlê’ ile, Kürtlerin aşk kıssalarıyla insanlara dans ettiremezsin. Bu terbiyesizliktir” diyorlardı. Kimileri da buna gereksinimimizin olduğunu, bizim bu düzeye çıkmamız gerektiğini söylüyor.
Pekala Z jenerasyonu nasıl yaklaşıyor yaptığın işe?
Açıkçası Z neslinin eksikliği, dengbêjliği bilmemesi. Lisan bilmiyorlar. Kültürü önemli manada eksik yaşıyorlar. Benim partime gelen dinleyiciler, 25 yaş üstü. Bu demek oluyor ki ben Z nesline hitap etmiyorum. Benim barlardaki en genç dinleyicim 24 yaşındadır. Bunu dinleyip seven ve dans eden kişi ‘Edûle’yi bilmek zorunda, Radyo Erivan’ı bilmek zorunda, dengbêjliği bilmek zorunda. Yoksa epey keyif almayacak. Şu anki Z jenerasyonu Şakiro, Kerapetê Xaço ve Ayşe Şan’ı dinleyecek bir jenerasyon değil. Dinlemiyorlar zira bunu tatmadılar. Bu onlara iletilemedi. Bunun değişmesi için bizim olmamız gerekiyor. Bu kültürü oluşturduktan daha sonra bunlar olacak.
Sizce ne yapılması gerekiyor?
Bir şeyi sevmek için evvel ona maruz kalmak gerekiyor, onu dinlemek gerekiyor. Ben senelerca oturdum babam, dedem ve annem ile dinledim. Bu müzikleri dinlerken onların ağladığını da gördüm. Ben ayağa kalkıp bu müziklerle dans da etmek istiyorum. Bir aşk öyküsü var ve bununla dans etmek epey daha hoş. İnsanları halayın dışına çıkarabilmek ve bu müziklerle dans ettirebilmek hoş. Önemli manada en hayli istediğim şey buydu. Biz govendlerin dışına çıkalım. Yalnızca ayak kırma değil de el kırma, baş sallama, kol hareketleri, tüm bedeni hareket ettirerek dans etmek… Bunlar yapılmalı.
Natürel şenlikler de düzenlenmesi gerekiyor…
Dünyada biroldukca şenlik geceleri yapılır. En uygun sanatkarlar gece sahneye çıkar. Bizim en büyük şenliğimiz Newroz lakin sabah 10.00’da başlar Akşam 17.00 olmadan da biter. Akşam küçük kümeler ateş yakar, ancak bir milyon kişi orada olmaz. Bizde gece hayatı, gece cümbüşü düğünlerde cumartesi akşamları 23.00’te biter. Pazar ise 19.00’da biter. Gece insanın beyni daha farklı çalışır; daha hayli eğlenirsin, daha fazlaca dans edersin zira gündüz içtiğin bir biranın sana verdiği tesir ile gece sana verdiği tesir farklıdır. Teknonun vakti gecedir. Newroz niçin 24 saat sürmüyor? Niçin iki sanatçı, iki siyasetçi çıkıp iki telaffuz yaptıktan daha sonra dört müzik söyleyip biraz halay çektikten daha sonra dağılıyor beşerler? Bir milyon insan oraya eğlenmeye geliyor. İki saat dans etmek artık yetmiyor. Artık Newroz’a gençlerimiz gidecek, biz gideceğiz. Lakin eğlenmek istiyoruz. Ben gece de süren Newroz görmek isterim, Newroz’da çalmak isterim. Biz artık Newroz’umuza bu tekno üslubunu koymalıyız. Bağlama, gitar, davul çalınabilir lakin en nihayetinde bir değişim de gerekiyor. Ayak uydurmak ve vaktin ruhunu yakalamak gerekiyor
Yerlerin ses sistemleri elektronik müziğe uygun mu?
Elektronik müziğe uygun yerler değil birçok. Ses sistemleri hayli makus ve elektronik müziğe ve basa uyarlı değil. Eski kolonlar, mikrofonlar, ses sistemleri. Daima bir eksiklik var. Buna da kıymet verilmiyor. Müziğe gereken değer verilmeli. Biz eğlenmeye açık bir halkız. Bas sesini duyar duymaz çabucak oynuyoruz. Biz bunu hakikaten hissetmeliyiz. Uygun bir ses sisteminde tıpkı kitleye çalmak isterim. Kürtlerin işlettiği yerlerin da buna ayak uydurması gerekiyor.
Kürtler elektronik müzikle ne vakit tanıştı? Sizce bu müzik çeşidi Kürtler içinde yaygınlaşır mı?
Bu kültürel bir şey. Bizde bağlama senelerca ana enstrümandı, daha sonrasında gitar girdi hayatımıza, sonrasındasında gitar ile bağlama harmanlandı. aslına bakarsan düğünlerde org, saz, zurna ve davul vardır; basımız davuldur. Türklerin elektronik müzikle tanışması 80’ler ve 90’larda oldu. Şu an 90’lardaki Türkçe pop müziklerle eğlenirsin zira elektronik müzik var. Bizim önemli manada yüksek tempolu müziklerimiz halay müziklerimizdir, bunun ötesi olmadı. Omar Süleymani çıktı. Birinci kez dünyadaki büyük şenliklerde Kürdistan’daki düğün müziklerini söylemiş oldu. Döndü dolaştı, bir biçimde gözaltına aldılar. bu biçimde bir gerçeklik var. Bizdeki tekno hadisesinin oturması biraz güç olacak. Ben Van’da bir konserde ‘after parti’ yaptım. 30’uncu dakikada polis yeri bastı. Ben tek tuşla müziği durdurabilirim. Fişleri çektiler. Müziğimiz durduruldu ve benim ses kartım yandı. Sana rastgele bir hesap vermiyorlar. “Daha fazla nasıl aşağılayabilirim?”in bir örneğiydi. Ben de aşağılanmamak için tekrar sahneye çıkmadım. Kürdistan’da gece ömrüne müdahale ediliyor. İnsanların eğlenmesine müsaade verilmiyor. Gece eğlendiğin vakit polis bir anda baskın yapıyor ve o ortamı dağıtıyor. Örneğin, gelip müziği durdurup yarım saat GBT sorgusu yapıyor, kimi vakit birkaç kişiyi dışarı alıyor, bu biçimde bir durumda da eğlenme bahtın kalmıyor. Ve bu daima oluyor. Bu beşerler nasıl eğlensin? Her seferinde beşerler eğlenirken ve ortada bir şey yokken polisler gelip müdahale ediyor, eğlenmene müsaade vermiyor.
Yaptığınız işin devamı gelecek mi?
Ben geçmiş ile geleceği buluşturuyorum. Tekno geleceğin müziğidir. Bizim en eski klâsik müziğimiz de Erivan’dır. Tarihi harmanlıyorum. Çok fazla kişi değiliz. Çalabileceğimiz alan epey kısıtlı, onlar da aslına bakarsan bu stile uygun değiller. Kürtlere ilişkin hiç bir yer bu müziğe uygun değil. “Benim oturmuş bir kitlem var bunu bozmaya gerek var mı?” diye düşünüyorlar, çekiniyorlar. Beyoğlu’nda bir gecede tahminen yüz binlerce insan eğleniyor. Pekala bu kadar insanın olduğu kaç yerde Kürtçe bir parti yapabilirsin? Bir tanedir. Tahminen İstanbul genelinde öyledir. Çok küçük bir alanımız var lakin yaptığımız işi kanıtladık. Kürtçe ezgilerle, dengbêjlerle tekno harmanıyla eğlenebiliyor ve dans edebiliyorsun. Bunu gösterdik. Bunun verdiği güç ve sevinç, bende çalma isteği doğuruyor.
Geçtiğimiz günlerde Taksim’de düzenlenen ve Chalak Event’in organize ettiği bir programda evvel Şa Performance grubu tiyatro oyunu sahneledi. çabucak sonrasında Kürt sanatçı Sîmir Rudan sahneye çıktı. Tiyatro gösterisi ve konser daha sonrasında ‘after parti’ düzenlendi. Partide DJ Radio Erivan Edit’in kurucusu Umay Işık, Erivan radyosundaki Kürtçe müzikleri tekno müzik ile harmanlayarak çalmaya başladı. Işık, büyük beğeni topladı ve 2 saat sürmesi planlanan şov sabaha karşı bitti.
Polislerin gece ömrüne müdahale ettiğini belirten Işık, karşılaştığı durumu şöyleki anlattı: “‘Daha fazla nasıl aşağılayabilirim?’in bir örneğiydi yapılanlar. Bendde aşağılanmamak için tekrar sahneye çıkmadım. Kürdistan’da gece hayatına müdahale ediliyor. İnsanların eğlenmesine müsaade verilmiyor. Gece eğlendiğin vakit polis bir anda baskın yapıyor ve o ortamı dağıtıyor. Müziği durdurup yarım saat GBT araması yapılıyor. kimi vakit birkaç kişiyi dışarı alıyor. bu biçimde bir durumda eğlenme bahtın kalmıyor. Bu daima oluyorken bu beşerler nasıl eğlensin? Her kezinde beşerler eğlenirken ve ortada bir şey olmamasına karşın polisler gece gelip müdahale ediyor, eğlenmene müsaade vermiyor.”
Umay Işık’la Kürtçe müziklerin hakim olduğu alternatif cümbüş hayatını konuştuk.
Umay Işık
Kürtçe müziklerin eksik olduğu alanlardan birisi gece kulüpleri ve parti müzikleridir. Siz geçtiğimiz günlerde Ninova Kafe’de dengbêj müziklerini elektronik müziğe uyarlayarak insanları dansa kaldırdınız. Bize biraz bunu anlatır mısınız?
Bu Kürtler içinde çabucak hemen kitlesi oluşmamış bir müzik çeşidi. Tekno müzik 80’lerden beri yaygın. Türkiye’ye 2000’lerin başında geliyor. Vaktinde fazlaca düzgün bir dalga yakalıyor, fazlaca âlâ yerlere geliyor ancak Kürtlerin tekno müzik ile tanışması, bizim düğünlerdeki org ve bas ile oluyor. Bu bir daha müziklerin kelamlarına nazaran oluşturulmuş kimi vakit hayli yakışıksız, kimi vakit fazlaca tiz, kimi vakit de mükemmel olan melodik davul birleşiminden başlıyor. Ben Z nesli üniversite öğrencilerindenim. Kulüplere, barlara gittiğimde genelde ağır tekno, latin ezgileri duyuyorum lakin inanılmaz hoş. Yalnızca Türkiye’de değil, dünyanın birfazlaca yerinde bir tekno kulübe gittiğimde o ezgileri alabiliyorum. Gümbür gümbür baslar var. Lakin ortasında inanılmaz kelamlar var. Ben o müziğin o tekno bir düzenleme için yazılmadığını, o müziğin eski bir kayıt olduğunu biliyorum. bu biçimde bir harman yapılmış. Kürtlerde de, bizim çocukluğumuzdan beri dinlediğimiz, babamın dedemin dinlediği Erivan arşivi var. Şu an bu arşiv herkese açık. Mesken arkadaşımla daima Radyo Erivan modüllerini dinliyorduk. daha sonra fazlaca sevdiğim Şakiro’nun ‘Nûrê’ kesimiyle başladım. Düzgün bir şey çıktı ortaya. daha sonra Karapetê Xaço’nun ‘Edûlê’ müziğini editledik. Bu biraz daha güzel oldu. daha sonra Sûsika Simo’nun Evdilezizê Leşker müziğini editledim. Türkiye’de bilhassa Kürtçe iş yapıyorsanız, bunun için bütçeniz yoktur. Bütçe ile iş yapabilen hayli enderdir. Elektronik müzik yapacaksın ve bunu Türkiye’de fakat Kürtçe yapacaksın, kullandığın modüller ise 1955’ten Radyo Erivan modülleri olacak. Bunu çıkıp bir kulüpte çaldığım için hâlâ şaşırıyorum. İnsanların bununla dans ettiğini görür görmez heyecanlanıyorum. ‘War û War’ ismiyle bir albüm yayınladım. ‘War’ İngilizce ‘savaş’ demek. Kürtlere ilişkin olan topraklara da yeniden olarak ‘war’ deniliyor. Zira bizim ezgilerimiz savaşın ortasında üretilmiş. Bunun dramını da yapmak istemiyorum lakin bu biçimde hoş bir ahenk yakaladım. İki tarafa da çekebilirsin. Ben bu türlü yayınladım. Beşerler dinlemeye başladı, hoş yansılar aldım.
Partilerde çalmaya ne vakit başladınız?
Birinci partimi 6 Aralık 2020 tarihinde Siya Şevê konserinde yapmıştım. Beyoğlu’nda bir Türk mekânındaydı. Konser bittikten daha sonra ben çalmaya başladım. Birinci yarım saat epeyce hoş gitti. Elim ayağım titriyordu zira Kürtler önemli manada bu müziklerle eğleniyor. Benim bunu görmem gerekiyordu. Çok ağır tenkitler de aldım natürel. Birinci kere yüz kişi bu müziklerle bir yerde dans ediyor. Birinci sansüre de orada maruz kaldım. Yerin sahibi basları kapattı. Yalnızca akustik ses açık. Partinin devamında bas olmadan çalmak zorunda kaldım. Baslar kapatılınca müzik için oluşturduğun altyapı ortadan kalkıyor. Orada direkt olarak güya Radyo Erivan’da parçayı almışsın ve çalıyorsun oldu. Müziğimi engelledi. Bundan bir ay evvel bir daha sahibi Türk olan diğer bir yerde çaldım. Kürtçe, Ermenice, Afrika yüklü lakin Türkçe de var. Bu iki saatlik mühlet içerisinde toplumsal medya hesaplarında canlı yayın da yapılıyordu. Bunun üzerine yer sahibi benim duyacağım biçimde bu saatten itibaren her set çalmayacağını, setleri kendisi seçeceğini söylemiş oldu. Bu benim modumu düşürdü. Ben o sırada ‘Besna’yı Kürtçe çalıyordum. Muhtemelen beni tekrar çağırmazlar. bu biçimde bir gerçeklik var. Beni çağıracak yer sayısı bir, ikidir. Kürtlerin Taksim, Beyoğlu, Kadıköy’de işlettiği yerler çağıracak. daha sonrasında bir Kürt yerinde çaldım. Bu ikinci partimdi ve inanılmaz hoş geçti. Yüz kişi gelmişti. Beşerler içerde mecnun üzere eğleniyorlar, bir de eşlik ediyorlar. Kürtler birinci sefer halayın haricinde dans ediyor, bu dansın yanı sıra müziklere eşlik ediyorlardı. Zira her insanın kulağında bu müzikler var, herkes biliyor.
“Kürtlerden de reaksiyon aldım” demiştiniz. Ne çeşit reaksiyonlar aldınız?
Biroldukça kişi yer sahibine “Bu terbiyesizliktir. Kimse kalkıp dengbejlerimiz ile alay edemez. Kimse Kürtlerin acı aşk öyküleriyle dans edemez” demiş. Benim aldığım en sert tenkitler bunlardı. Yeri terk edenler oldu. Gelip bana “Sen ne yaptığının farkında mısın? Sen ‘Nûrê’, ‘Edûlê’ ile, Kürtlerin aşk kıssalarıyla insanlara dans ettiremezsin. Bu terbiyesizliktir” diyorlardı. Kimileri da buna gereksinimimizin olduğunu, bizim bu düzeye çıkmamız gerektiğini söylüyor.
Pekala Z jenerasyonu nasıl yaklaşıyor yaptığın işe?
Açıkçası Z neslinin eksikliği, dengbêjliği bilmemesi. Lisan bilmiyorlar. Kültürü önemli manada eksik yaşıyorlar. Benim partime gelen dinleyiciler, 25 yaş üstü. Bu demek oluyor ki ben Z nesline hitap etmiyorum. Benim barlardaki en genç dinleyicim 24 yaşındadır. Bunu dinleyip seven ve dans eden kişi ‘Edûle’yi bilmek zorunda, Radyo Erivan’ı bilmek zorunda, dengbêjliği bilmek zorunda. Yoksa epey keyif almayacak. Şu anki Z jenerasyonu Şakiro, Kerapetê Xaço ve Ayşe Şan’ı dinleyecek bir jenerasyon değil. Dinlemiyorlar zira bunu tatmadılar. Bu onlara iletilemedi. Bunun değişmesi için bizim olmamız gerekiyor. Bu kültürü oluşturduktan daha sonra bunlar olacak.
Sizce ne yapılması gerekiyor?
Bir şeyi sevmek için evvel ona maruz kalmak gerekiyor, onu dinlemek gerekiyor. Ben senelerca oturdum babam, dedem ve annem ile dinledim. Bu müzikleri dinlerken onların ağladığını da gördüm. Ben ayağa kalkıp bu müziklerle dans da etmek istiyorum. Bir aşk öyküsü var ve bununla dans etmek epey daha hoş. İnsanları halayın dışına çıkarabilmek ve bu müziklerle dans ettirebilmek hoş. Önemli manada en hayli istediğim şey buydu. Biz govendlerin dışına çıkalım. Yalnızca ayak kırma değil de el kırma, baş sallama, kol hareketleri, tüm bedeni hareket ettirerek dans etmek… Bunlar yapılmalı.
Natürel şenlikler de düzenlenmesi gerekiyor…
Dünyada biroldukca şenlik geceleri yapılır. En uygun sanatkarlar gece sahneye çıkar. Bizim en büyük şenliğimiz Newroz lakin sabah 10.00’da başlar Akşam 17.00 olmadan da biter. Akşam küçük kümeler ateş yakar, ancak bir milyon kişi orada olmaz. Bizde gece hayatı, gece cümbüşü düğünlerde cumartesi akşamları 23.00’te biter. Pazar ise 19.00’da biter. Gece insanın beyni daha farklı çalışır; daha hayli eğlenirsin, daha fazlaca dans edersin zira gündüz içtiğin bir biranın sana verdiği tesir ile gece sana verdiği tesir farklıdır. Teknonun vakti gecedir. Newroz niçin 24 saat sürmüyor? Niçin iki sanatçı, iki siyasetçi çıkıp iki telaffuz yaptıktan daha sonra dört müzik söyleyip biraz halay çektikten daha sonra dağılıyor beşerler? Bir milyon insan oraya eğlenmeye geliyor. İki saat dans etmek artık yetmiyor. Artık Newroz’a gençlerimiz gidecek, biz gideceğiz. Lakin eğlenmek istiyoruz. Ben gece de süren Newroz görmek isterim, Newroz’da çalmak isterim. Biz artık Newroz’umuza bu tekno üslubunu koymalıyız. Bağlama, gitar, davul çalınabilir lakin en nihayetinde bir değişim de gerekiyor. Ayak uydurmak ve vaktin ruhunu yakalamak gerekiyor
Yerlerin ses sistemleri elektronik müziğe uygun mu?
Elektronik müziğe uygun yerler değil birçok. Ses sistemleri hayli makus ve elektronik müziğe ve basa uyarlı değil. Eski kolonlar, mikrofonlar, ses sistemleri. Daima bir eksiklik var. Buna da kıymet verilmiyor. Müziğe gereken değer verilmeli. Biz eğlenmeye açık bir halkız. Bas sesini duyar duymaz çabucak oynuyoruz. Biz bunu hakikaten hissetmeliyiz. Uygun bir ses sisteminde tıpkı kitleye çalmak isterim. Kürtlerin işlettiği yerlerin da buna ayak uydurması gerekiyor.
Kürtler elektronik müzikle ne vakit tanıştı? Sizce bu müzik çeşidi Kürtler içinde yaygınlaşır mı?
Bu kültürel bir şey. Bizde bağlama senelerca ana enstrümandı, daha sonrasında gitar girdi hayatımıza, sonrasındasında gitar ile bağlama harmanlandı. aslına bakarsan düğünlerde org, saz, zurna ve davul vardır; basımız davuldur. Türklerin elektronik müzikle tanışması 80’ler ve 90’larda oldu. Şu an 90’lardaki Türkçe pop müziklerle eğlenirsin zira elektronik müzik var. Bizim önemli manada yüksek tempolu müziklerimiz halay müziklerimizdir, bunun ötesi olmadı. Omar Süleymani çıktı. Birinci kez dünyadaki büyük şenliklerde Kürdistan’daki düğün müziklerini söylemiş oldu. Döndü dolaştı, bir biçimde gözaltına aldılar. bu biçimde bir gerçeklik var. Bizdeki tekno hadisesinin oturması biraz güç olacak. Ben Van’da bir konserde ‘after parti’ yaptım. 30’uncu dakikada polis yeri bastı. Ben tek tuşla müziği durdurabilirim. Fişleri çektiler. Müziğimiz durduruldu ve benim ses kartım yandı. Sana rastgele bir hesap vermiyorlar. “Daha fazla nasıl aşağılayabilirim?”in bir örneğiydi. Ben de aşağılanmamak için tekrar sahneye çıkmadım. Kürdistan’da gece ömrüne müdahale ediliyor. İnsanların eğlenmesine müsaade verilmiyor. Gece eğlendiğin vakit polis bir anda baskın yapıyor ve o ortamı dağıtıyor. Örneğin, gelip müziği durdurup yarım saat GBT sorgusu yapıyor, kimi vakit birkaç kişiyi dışarı alıyor, bu biçimde bir durumda da eğlenme bahtın kalmıyor. Ve bu daima oluyor. Bu beşerler nasıl eğlensin? Her seferinde beşerler eğlenirken ve ortada bir şey yokken polisler gelip müdahale ediyor, eğlenmene müsaade vermiyor.
Yaptığınız işin devamı gelecek mi?
Ben geçmiş ile geleceği buluşturuyorum. Tekno geleceğin müziğidir. Bizim en eski klâsik müziğimiz de Erivan’dır. Tarihi harmanlıyorum. Çok fazla kişi değiliz. Çalabileceğimiz alan epey kısıtlı, onlar da aslına bakarsan bu stile uygun değiller. Kürtlere ilişkin hiç bir yer bu müziğe uygun değil. “Benim oturmuş bir kitlem var bunu bozmaya gerek var mı?” diye düşünüyorlar, çekiniyorlar. Beyoğlu’nda bir gecede tahminen yüz binlerce insan eğleniyor. Pekala bu kadar insanın olduğu kaç yerde Kürtçe bir parti yapabilirsin? Bir tanedir. Tahminen İstanbul genelinde öyledir. Çok küçük bir alanımız var lakin yaptığımız işi kanıtladık. Kürtçe ezgilerle, dengbêjlerle tekno harmanıyla eğlenebiliyor ve dans edebiliyorsun. Bunu gösterdik. Bunun verdiği güç ve sevinç, bende çalma isteği doğuruyor.