İZMİR – 3 bin 500 adetin üzerinde irili ufaklı mekanik eserleri biriktiren Serhan Akkuş’un koleksiyonu, telefon, radyo, fonograf-gramofon, plakçalar, mutfak gereçleri, fotoğraf makineleri, hesap makineleri, muharrir kasalar, daktilo, bilgisayar ve çeşitli el aletlerinden oluşuyor.
2012 yılından beri kendi iş yerinde oluşturduğu bir alanda yapıtlarını sergileyen Akkuş’un tek isteği, tüm bu eşyaların bozulmadan, yok olmadan bir müzenin kalıcı modülü olabilmesi. En büyük hayali ise İzmir’i temsil eden tüm paydaşların bir arada oluşturduğu ortak akıl ile şekillenecek “İzmir Teknoloji ve Sanat Müzesi” gibisi bir oluşumda yer almak.
Akkuş bu gayeyle, koleksiyonundan oluşturduğu kesimlerle 2016 yılında Ege Üniversitesi Etnografya Müzesi Süreksiz Stant Salonu’nda, “Ses Kayıt Tarihi” ismi ile bir de stant açmış. Stantta yer alan birtakım mekanik mamüllerin Türkiye’ye daha evvel hiç gelmemiş olması niçiniyle ziyaretçilerin ağır bir ilgi gösterdiğini söyleyen Akkuş, “Bu paylaşım hem büyük bir keyif oldu tıpkı vakitte fazlaca yeterli bir deneyim. Paylaşılmayan koleksiyonların hiç bir manası olmadığını ve şahsi eşya olmaktan ileri gitmeyeceğini düşünüyorum” dedi.
.
‘GEÇMİŞTEN GETİRDİKLERİ KISSALARI ONLARI PAHALI KILIYOR’
Koleksiyonundaki eşyaların 1800’lü senelerdan günümüze kadar kullanılan, geçmiş teknoloji ve kültürlerin günümüze yansıması olduğunu söyleyen Akkuş, “Bu eşyaları benim için saklamaya paha kılan şey, geçmişten getirdikleri öyküler ve periyoduna ilişkin kullanım alışkanlıkları üzerine bize anlattıkları. Beni heyecanlandıran yalnızca mamüllerin taşıdığı toplumsal ve kültürel bedeller değil, bununla birlikte alırken yaşadığım tecrübeler de o eserin pahasına değer katıyor. Onları sergilerken ziyaretçilerime kendi tecrübemi yahut geçmiş öykülerini anlatmak, koleksiyoner olmanın en keyifli anlarını oluşturuyor. Bu mamüllerin gerisindeki öykülerin insanları etkileyip yakalaması durumunda ise keyif daha da büyüyor” dedi.
.
‘HER GEÇEN GÜN USTA BULMAK ZORLAŞIYOR’
Bu mamüllerin kıssaları ile bir arada yaşayabilmesi için ekstra bir gayret harcadığını da söz eden Akkuş, kelamlarına şöyleki devam etti:
“Bakımları ve temizliklerini yaptıktan daha sonra sergilendikleri raflarda küçük notlar bulunduruyorum. Muhtaçlığı olan her eserin bakımını planlayarak sırayla ustasına gdolayıyorum ve bakımdan daha sonra tekrar yerine koyuyorum. Maalesef her geçen gün usta bulmak zorlaşıyor ve yeni ustalar da yetişmiyor. Bu niçinle gün geçtikçe bu tip eserler yok olmaya yanlışsız gidecek ve bunu engellemek fazlaca mümkün olamayacak. Buna mahzur olmak için kişisel olarak yapılacaklar da hudutlu esasen. Aslında merkezi idarelerin takviyesi ve uğraşıyla olabilecek şeyler lakin bu da epey güç görünüyor.”
.
‘ÖZEL MÜZECİLİĞİN ÖNÜ AÇILMALI’
Koleksiyonerliği her manada geçmişi geleceğe taşıma yolu olarak gördüğünü söyleyen Akkuş, devamında şunları kaydetti:
“Mustafa Kemal Atatürk’ün fazlaca kıymetli bir kelamı var: ‘Geçmişini bilmeyen toplumlar geleceğe taraf veremez.’ Bu kelam genelde siyasi ve tarihi olarak algılansa da aslında kültürel yanı daha ağır basıyor. Bu kelam beraberinde kültürel hayat, sanat ve toplumsal ömür da dahil tüm alanları hayli âlâ özetliyor. Bu niçinle toplayıcı koleksiyonerliği, aslında her manada geçmişi geleceğe taşıma prosedürü olarak görüyorum. Lakin bu kesinlikle ‘paylaşarak’ yapılmalı. Koleksiyonerlerin koleksiyonlarını kendine saklamayıp insanların ziyaretine bir biçimde sunması gerekiyor ki bunun yollarından bir tanesi de özel müze kurmak. Özel müzeciliğin önü açıldığında bu transferin daha süratli ve aktif olacağını düşünüyorum. Geçmişi tüm taraflarıyla, toplumsal ve kültürel manada olduğu üzere alışkanlıklar özelinde de öğrenmek toplumsal gelişmenin tespiti ve geleceğe bakabilmek manasında hayli değerli. Bu bakış, gelişmiş toplumlarda ekonomik katkı sağlanmasına bile sebep olabiliyor.”
.
‘ESKİ ESERLER SAYESİNDE YENİ TEKNOLOJİLERE ULAŞABİLİRSİNİZ’
Koleksiyonculuğun bir öbür yararının da ülke gelişimi için teknoloji transferini sağlaması olduğunun altını çizen Akkuş, “Şöyle ki, geçmiş devir üretim teknikleri ve gereçleri ile üretilen mamüllerin ulaştığı noktayı, yeni materyal ve teknolojilerle yineladığınızda kimi vakit bir çeşit inovatif esere ve hatta kimi vakit de yeni teknolojilere ulaşabiliyorsunuz. Buna teknolojik gelişme de diyebiliriz. Bunu sağlayabilmek için elinizde geçmiş periyotlarda kullanılan mamüllerin çarçabuk incelenebiliyor olması ve bunların bilim insanları yahut tasarımcılara sunulabiliyor olması gerekiyor. Bu buluşmanın kararında, koleksiyonu yapılan eserler bir anda ticari katma kıymet kazandıran bir araca dönüşebiliyor. Yaratıcılık ve geçmişin yorumlanması kararı ulaşılabilecek noktaların sonu kesinlikle yeniliğe ve keşfe dönüşüyor. Şu an ülkemizdeki en kıymetli eksik de bu bence” tabirlerini kullandı.
.
‘KOLEKSİYONERLİĞİ YALNIZCA HOBİ OLARAK GÖRMEK GERÇEK DEĞİL’
Koleksiyonun ana mevzularından biri olan elektrikli yahut mekanik mesken gereçlerinin de tasarımcıların en ağır çalıştığı alanlar olduğunu söz eden Akkuş, son olarak şunları söylemiş oldu:
“Koleksiyonuma bir parçayı satın almamı körükleyen şey, eski olması haricinde tasarımsal olarak da bana kimi kıymetler tabir edebilmesidir. Örneğin, 1950’lerde Braun markası, Dieter Rams isminde bir mimar işe alır ve çabucak sonrasında onu baş eser dizayncısı olarak çalıştırmaya başlar. Rams, devrinin en ileri görüşlü dizaynlarını Braun’a kazandırarak markanın tüm dünyada bilinirliliğinin artmasına katkıda bulunur. Ama asıl değerli olan nokta şu; günümüzde tasarımsal ve teknolojik yenilikleri ile bilinen Apple markasına ilişkin tüm mamüllerin dizaynında Rams tesirlerine rastlanmaktadır. Bunu daha net açıklamak gerekirse, günümüz Apple dizayncıları geçmiş devir eserleri inceleyerek yeni dizaynları oluşturmuşlar ve markayı günümüzün en bilinen, en tanınan markalarından birine dönüştürmüşlerdir. Özetle, koleksiyon yapma kavramını yalnızca hobi olarak görmek pek yanlışsız değil. Hobi kararı oluşan bu birikimlerin bir biçimde paylaşıma açılması hayli değerli.”
2012 yılından beri kendi iş yerinde oluşturduğu bir alanda yapıtlarını sergileyen Akkuş’un tek isteği, tüm bu eşyaların bozulmadan, yok olmadan bir müzenin kalıcı modülü olabilmesi. En büyük hayali ise İzmir’i temsil eden tüm paydaşların bir arada oluşturduğu ortak akıl ile şekillenecek “İzmir Teknoloji ve Sanat Müzesi” gibisi bir oluşumda yer almak.
Akkuş bu gayeyle, koleksiyonundan oluşturduğu kesimlerle 2016 yılında Ege Üniversitesi Etnografya Müzesi Süreksiz Stant Salonu’nda, “Ses Kayıt Tarihi” ismi ile bir de stant açmış. Stantta yer alan birtakım mekanik mamüllerin Türkiye’ye daha evvel hiç gelmemiş olması niçiniyle ziyaretçilerin ağır bir ilgi gösterdiğini söyleyen Akkuş, “Bu paylaşım hem büyük bir keyif oldu tıpkı vakitte fazlaca yeterli bir deneyim. Paylaşılmayan koleksiyonların hiç bir manası olmadığını ve şahsi eşya olmaktan ileri gitmeyeceğini düşünüyorum” dedi.
.
‘GEÇMİŞTEN GETİRDİKLERİ KISSALARI ONLARI PAHALI KILIYOR’
Koleksiyonundaki eşyaların 1800’lü senelerdan günümüze kadar kullanılan, geçmiş teknoloji ve kültürlerin günümüze yansıması olduğunu söyleyen Akkuş, “Bu eşyaları benim için saklamaya paha kılan şey, geçmişten getirdikleri öyküler ve periyoduna ilişkin kullanım alışkanlıkları üzerine bize anlattıkları. Beni heyecanlandıran yalnızca mamüllerin taşıdığı toplumsal ve kültürel bedeller değil, bununla birlikte alırken yaşadığım tecrübeler de o eserin pahasına değer katıyor. Onları sergilerken ziyaretçilerime kendi tecrübemi yahut geçmiş öykülerini anlatmak, koleksiyoner olmanın en keyifli anlarını oluşturuyor. Bu mamüllerin gerisindeki öykülerin insanları etkileyip yakalaması durumunda ise keyif daha da büyüyor” dedi.
.
‘HER GEÇEN GÜN USTA BULMAK ZORLAŞIYOR’
Bu mamüllerin kıssaları ile bir arada yaşayabilmesi için ekstra bir gayret harcadığını da söz eden Akkuş, kelamlarına şöyleki devam etti:
“Bakımları ve temizliklerini yaptıktan daha sonra sergilendikleri raflarda küçük notlar bulunduruyorum. Muhtaçlığı olan her eserin bakımını planlayarak sırayla ustasına gdolayıyorum ve bakımdan daha sonra tekrar yerine koyuyorum. Maalesef her geçen gün usta bulmak zorlaşıyor ve yeni ustalar da yetişmiyor. Bu niçinle gün geçtikçe bu tip eserler yok olmaya yanlışsız gidecek ve bunu engellemek fazlaca mümkün olamayacak. Buna mahzur olmak için kişisel olarak yapılacaklar da hudutlu esasen. Aslında merkezi idarelerin takviyesi ve uğraşıyla olabilecek şeyler lakin bu da epey güç görünüyor.”
.
‘ÖZEL MÜZECİLİĞİN ÖNÜ AÇILMALI’
Koleksiyonerliği her manada geçmişi geleceğe taşıma yolu olarak gördüğünü söyleyen Akkuş, devamında şunları kaydetti:
“Mustafa Kemal Atatürk’ün fazlaca kıymetli bir kelamı var: ‘Geçmişini bilmeyen toplumlar geleceğe taraf veremez.’ Bu kelam genelde siyasi ve tarihi olarak algılansa da aslında kültürel yanı daha ağır basıyor. Bu kelam beraberinde kültürel hayat, sanat ve toplumsal ömür da dahil tüm alanları hayli âlâ özetliyor. Bu niçinle toplayıcı koleksiyonerliği, aslında her manada geçmişi geleceğe taşıma prosedürü olarak görüyorum. Lakin bu kesinlikle ‘paylaşarak’ yapılmalı. Koleksiyonerlerin koleksiyonlarını kendine saklamayıp insanların ziyaretine bir biçimde sunması gerekiyor ki bunun yollarından bir tanesi de özel müze kurmak. Özel müzeciliğin önü açıldığında bu transferin daha süratli ve aktif olacağını düşünüyorum. Geçmişi tüm taraflarıyla, toplumsal ve kültürel manada olduğu üzere alışkanlıklar özelinde de öğrenmek toplumsal gelişmenin tespiti ve geleceğe bakabilmek manasında hayli değerli. Bu bakış, gelişmiş toplumlarda ekonomik katkı sağlanmasına bile sebep olabiliyor.”
.
‘ESKİ ESERLER SAYESİNDE YENİ TEKNOLOJİLERE ULAŞABİLİRSİNİZ’
Koleksiyonculuğun bir öbür yararının da ülke gelişimi için teknoloji transferini sağlaması olduğunun altını çizen Akkuş, “Şöyle ki, geçmiş devir üretim teknikleri ve gereçleri ile üretilen mamüllerin ulaştığı noktayı, yeni materyal ve teknolojilerle yineladığınızda kimi vakit bir çeşit inovatif esere ve hatta kimi vakit de yeni teknolojilere ulaşabiliyorsunuz. Buna teknolojik gelişme de diyebiliriz. Bunu sağlayabilmek için elinizde geçmiş periyotlarda kullanılan mamüllerin çarçabuk incelenebiliyor olması ve bunların bilim insanları yahut tasarımcılara sunulabiliyor olması gerekiyor. Bu buluşmanın kararında, koleksiyonu yapılan eserler bir anda ticari katma kıymet kazandıran bir araca dönüşebiliyor. Yaratıcılık ve geçmişin yorumlanması kararı ulaşılabilecek noktaların sonu kesinlikle yeniliğe ve keşfe dönüşüyor. Şu an ülkemizdeki en kıymetli eksik de bu bence” tabirlerini kullandı.
.
‘KOLEKSİYONERLİĞİ YALNIZCA HOBİ OLARAK GÖRMEK GERÇEK DEĞİL’
Koleksiyonun ana mevzularından biri olan elektrikli yahut mekanik mesken gereçlerinin de tasarımcıların en ağır çalıştığı alanlar olduğunu söz eden Akkuş, son olarak şunları söylemiş oldu:
“Koleksiyonuma bir parçayı satın almamı körükleyen şey, eski olması haricinde tasarımsal olarak da bana kimi kıymetler tabir edebilmesidir. Örneğin, 1950’lerde Braun markası, Dieter Rams isminde bir mimar işe alır ve çabucak sonrasında onu baş eser dizayncısı olarak çalıştırmaya başlar. Rams, devrinin en ileri görüşlü dizaynlarını Braun’a kazandırarak markanın tüm dünyada bilinirliliğinin artmasına katkıda bulunur. Ama asıl değerli olan nokta şu; günümüzde tasarımsal ve teknolojik yenilikleri ile bilinen Apple markasına ilişkin tüm mamüllerin dizaynında Rams tesirlerine rastlanmaktadır. Bunu daha net açıklamak gerekirse, günümüz Apple dizayncıları geçmiş devir eserleri inceleyerek yeni dizaynları oluşturmuşlar ve markayı günümüzün en bilinen, en tanınan markalarından birine dönüştürmüşlerdir. Özetle, koleksiyon yapma kavramını yalnızca hobi olarak görmek pek yanlışsız değil. Hobi kararı oluşan bu birikimlerin bir biçimde paylaşıma açılması hayli değerli.”