Pelin Akdemir
BURSA – Saz başladığında kelam biter. Serhanende Ali Piliçer, tefine vurduğu vakit Ercan Paslıoğlu ile sohbetimiz bitti. Gezek kültürü üzerine konuştuğumuz Bursa Dostluk-Gezek Musiki Derneği üyesi Paslıoğlu’nun “Saz başlayınca çıt çıkmaması lazım. Biri konuşursa bakarız çabucak sussun diye” kelamlarıyla başımızı sazlar ve sazendelere çevirdik, kulaklarımızı musikiye bıraktık.
“Dostlar bir daha birlikteiz, gezek akşamındayız. Meşk-i sefa ederiz, gezek akşamındayız. Ne keder kalır ne de hüzün, gezek akşamındayız.”
Bursa’nın 650 yıllık kültürü “Gezek”. Elazığ’da Kürsübaşı sohbeti, Şanlıurfa, Mardin, Diyarbakır’da Sıra Gecesi, Erzincan’da Velime Geceleri, Manisa’da Oturmah Geceleri, Bursa’da “Gezek” ismini alıyor. Gezek, UNESCO İnsanlığın Somut Olmayan Kültürel Mirası’nın Temsili Listesi’nde yer alıyor. UNESCO, Gezek’i “geçmiş ile gelecek içinde bir kültür köprüsü oluşturarak temelinde Türk Müziği olmak üzere örf ve adetlerin yaşatılması gayesiyle birbirini tanıyan ve seven insanların haftanın bir gününde, bir üyenin meskeninde toplanıp yapmış oldukları sazlı, kelamlı ortam” olarak tanımlıyor.
.
Gezek gecelerinde farklı meslek kümelerinden beşerler ile saz ve kelam üstatları bir ortaya gelerek Türk sanat müziği yapıtlarını seslendiriyor. Zeki Müren, Erdinç Çelikkol, Müzeyyen Senar, Yıldırım Gürses, Burhan Dikencik, Serdar Kaşıkçılar, İnci Çayırlı, Recep Birgit, Cahit Peksayar klasik Gezek gecelerinde yetişen sanatkarlardan yalnızca birkaçı.
‘MÜZİK DOSTLARI BU AKŞAM BURADA BULUŞTU’
Akşamüzeri Bursa sokaklarında gezerken meskenin balkonunda yahut penceresinde ‘Gezek Feneri’ bakılırsabilirsiniz. Gezek’in simgesi olan fener, üyelerin Gezek meskenini kolay bulmalarını sağlıyor ve yoldan geçen insanlara “müzik dostları bu akşam burada buluştu” bildirisini veriyor. Gezek geceleri, salı akşamları düzenlense de bilhassa salı olmasının aşikâr bir niçini bulunmuyor. Gezek, fasıl, orta kısım ve sohbet, sololar ve kapanış olmak üzere 3 kısımdan oluşuyor. Sazlar ve sazendeler yerleri alır, Gezek lideri açılış konuşmasını yapar ve hangi makama icra edileceğini söyler. Sazlar başladığında kelamlar bitmiş yerini musikiye bırakmıştır. Fasıl başlamıştır. Gezek akşamı oyun havaları ve Gezek marşı ile sona erer.
Ercan Paslıoğlu
Gezek’in kendine has kuralları var. Saz başladığında kelam nasıl bitiyorsa Gezek üyeleri, siyaset, spor ve inanç üzerine tartışmıyorlar. Gezekler bu kuralı, “Amaç taraf değil bir olmaktır” diyerek açıklıyorlar. Gezek gecelerinde içki ve sigara içilmez. Palavra söylenmez. Gezek’e üye olmak isteyen kişinin Gezek üyelerinden bir üye tarafınca önerilmesi gerekiyor. Altı ay müddetince aday üye olarak toplantılara katıldıktan daha sonra iştirakinin uygun olduğu düşünülen kişi, yelek giydirme merasimiyle asil üye olarak topluluğa kabul ediliyor.
‘BURSA’YA HAS, 650 YILLIK BİR KÜLTÜRÜ İNŞA EDİYORUZ’
Bursa Dostluk-Gezek Musiki Derneği Lideri Ömer Lapacı ve üyeler, Gezek külçeşidini anlattı. Gezekler evvelde yalnızca erkek üyelerden oluşsa da bu dernekte Gezek külçeşidinin birinci bayan üyeleri de bulunuyor. “Biz bir kültür grubuyuz. Bursa’ya has, 650 yıllık bir kültürü inşa ediyoruz” diyen Bursa Dostluk-Gezek Musiki Derneği Lideri Lapacı, rast, hicaz, nihavend üzere her hafta değişik fasıllar icra ettiklerini aktardı. Gezekler’de sonlu sayıda iştirakçinin olduğunu belirten Lapacı, “Spor, siyaset üzere tartışma bahisleri konuşulmaz. Arkadaşlıklar onun için devam eder. Biri siyasi parti överse derhal çıkartılır. Gezekler’in uzun müddet devam etmesinin tek gayesi arkadaşlık, samimiyettir” diye konuştu. Gezek külçeşidini anlatan ‘Bursa’da Muziki Kültürü’ kitabını hazırladıklarını da belirten Lapacı, kitapta Gezekler, korolar, şefler, sazendelerin tanıtılacağını söylemiş oldu.
Ömer Lapacı
‘AMACIMIZ BU KÜLTÜRÜ TANITMAK’
Fasıl topluluğunu tefle yöntem vurarak yöneten bireye “serhanende” denir. Repertuarları hazırlayan Serhanende Ali Piliçer, “Arkadaşlarımızla birlikte evvel çalışmasını yapıyoruz. Fırsat bulamazsak hiç çalışma yapmadan sahneye çıkıyoruz. şayet olmazsa olmaz salı akşamları saat sekiz dendiği vakit bizim sazımız başlar, kelam susar” tabirlerini kullandı.
Gezekler’in aslında bir okul olduğunu söyleyen Piliçer, konuşmasına şu biçimde devam etti:
“Erdinç Çelikkol, Mümin Salman Bursa’da Gezek kültüründen gelen beşerler, biz onların çırağıyız. Biz bu kültürü geniş kitlelere tanıtabilmek ismine dışarıda yapıyoruz. Olabildiğince halkın bildiği yapıtlardan repertuar yapmaya çalışıyoruz ki beşerler bu kültürü biraz tanısınlar. Dışarıya açıldıkları için Sıra Geceleri’ni herkes tanıyor. Bursa da Gezek kültürü meskenlerde yapıldığı için fazlaca fazla tanınma bahtı olmamış. Maksadımız bu kültürü tanıtmak.”
Ali Piliçer
Üyelerden Ercan Paslıoğlu, “Evden meskene gezildiği için Gezek denmiş. Evvelce bir üyenin meskeninde toplanılırdı lakin artık dışarıda toplanıyoruz, daha fazlaca kişi katılabilsin diye. Bizde varlıklı, yoksul ayrımı yok. Burada herkes eşittir” diye konuştu.
‘NORMALDE GEZEK KÜLTÜRÜNDE BAYAN ÜYE YOK’
Mesleği makine mühendisliği olan Esra İnhanlı, bayan üyelerin birinci kez geçen sene Gezeklere kabul edildiğini belirtti. İnhanlı, “Normalde Gezek kültüründe bayan üye yok. Birinci sefer bizim derneğimiz bunu gerçekleştirdi” dedi. Gezek’in gelecek kuşaklara aktarılması gerektiğini vurgulayan İnhanlı, “Biz Gezek’in genç üyelerindeniz. Bundan daha sonraki genç jenerasyonlara de Türk sanat müziğini tanıtmak maksadıyla Gezek akşamlarını tertip ediyoruz” tabirlerini kullandı. Kendisinin 10 sene evvel Bursa Büyükşehir Belediye Konservatuarı’ndan mezun olduğunu söyleyen İnhanlı, Türk sanat müziğine ilgisi olan şahıslara bu konservatuara gitmelerini önerdi.
Bu yıl Bursa Büyükşehir Belediye Konservatuarı’ndan mezun olan vücut eğitimi öğretmeni Elif Neslihan Hanoğlu da, “Türk sanat müziğiyle tanıştığımda 12 yaşındaydım. Bu müziğe gönül vermiş bir bireyim. bu biçimde hoş bir Gezek topluluğunun ortasında olmaktan gurur duyuyorum. Bütün gençlere müziğimizi koruyun demek istiyorum” tabirlerini kullandı.
Esra İnhanlı ve Elif Hanoğlu
BURSA – Saz başladığında kelam biter. Serhanende Ali Piliçer, tefine vurduğu vakit Ercan Paslıoğlu ile sohbetimiz bitti. Gezek kültürü üzerine konuştuğumuz Bursa Dostluk-Gezek Musiki Derneği üyesi Paslıoğlu’nun “Saz başlayınca çıt çıkmaması lazım. Biri konuşursa bakarız çabucak sussun diye” kelamlarıyla başımızı sazlar ve sazendelere çevirdik, kulaklarımızı musikiye bıraktık.
“Dostlar bir daha birlikteiz, gezek akşamındayız. Meşk-i sefa ederiz, gezek akşamındayız. Ne keder kalır ne de hüzün, gezek akşamındayız.”
Bursa’nın 650 yıllık kültürü “Gezek”. Elazığ’da Kürsübaşı sohbeti, Şanlıurfa, Mardin, Diyarbakır’da Sıra Gecesi, Erzincan’da Velime Geceleri, Manisa’da Oturmah Geceleri, Bursa’da “Gezek” ismini alıyor. Gezek, UNESCO İnsanlığın Somut Olmayan Kültürel Mirası’nın Temsili Listesi’nde yer alıyor. UNESCO, Gezek’i “geçmiş ile gelecek içinde bir kültür köprüsü oluşturarak temelinde Türk Müziği olmak üzere örf ve adetlerin yaşatılması gayesiyle birbirini tanıyan ve seven insanların haftanın bir gününde, bir üyenin meskeninde toplanıp yapmış oldukları sazlı, kelamlı ortam” olarak tanımlıyor.
.
Gezek gecelerinde farklı meslek kümelerinden beşerler ile saz ve kelam üstatları bir ortaya gelerek Türk sanat müziği yapıtlarını seslendiriyor. Zeki Müren, Erdinç Çelikkol, Müzeyyen Senar, Yıldırım Gürses, Burhan Dikencik, Serdar Kaşıkçılar, İnci Çayırlı, Recep Birgit, Cahit Peksayar klasik Gezek gecelerinde yetişen sanatkarlardan yalnızca birkaçı.
‘MÜZİK DOSTLARI BU AKŞAM BURADA BULUŞTU’
Akşamüzeri Bursa sokaklarında gezerken meskenin balkonunda yahut penceresinde ‘Gezek Feneri’ bakılırsabilirsiniz. Gezek’in simgesi olan fener, üyelerin Gezek meskenini kolay bulmalarını sağlıyor ve yoldan geçen insanlara “müzik dostları bu akşam burada buluştu” bildirisini veriyor. Gezek geceleri, salı akşamları düzenlense de bilhassa salı olmasının aşikâr bir niçini bulunmuyor. Gezek, fasıl, orta kısım ve sohbet, sololar ve kapanış olmak üzere 3 kısımdan oluşuyor. Sazlar ve sazendeler yerleri alır, Gezek lideri açılış konuşmasını yapar ve hangi makama icra edileceğini söyler. Sazlar başladığında kelamlar bitmiş yerini musikiye bırakmıştır. Fasıl başlamıştır. Gezek akşamı oyun havaları ve Gezek marşı ile sona erer.
Ercan Paslıoğlu
Gezek’in kendine has kuralları var. Saz başladığında kelam nasıl bitiyorsa Gezek üyeleri, siyaset, spor ve inanç üzerine tartışmıyorlar. Gezekler bu kuralı, “Amaç taraf değil bir olmaktır” diyerek açıklıyorlar. Gezek gecelerinde içki ve sigara içilmez. Palavra söylenmez. Gezek’e üye olmak isteyen kişinin Gezek üyelerinden bir üye tarafınca önerilmesi gerekiyor. Altı ay müddetince aday üye olarak toplantılara katıldıktan daha sonra iştirakinin uygun olduğu düşünülen kişi, yelek giydirme merasimiyle asil üye olarak topluluğa kabul ediliyor.
‘BURSA’YA HAS, 650 YILLIK BİR KÜLTÜRÜ İNŞA EDİYORUZ’
Bursa Dostluk-Gezek Musiki Derneği Lideri Ömer Lapacı ve üyeler, Gezek külçeşidini anlattı. Gezekler evvelde yalnızca erkek üyelerden oluşsa da bu dernekte Gezek külçeşidinin birinci bayan üyeleri de bulunuyor. “Biz bir kültür grubuyuz. Bursa’ya has, 650 yıllık bir kültürü inşa ediyoruz” diyen Bursa Dostluk-Gezek Musiki Derneği Lideri Lapacı, rast, hicaz, nihavend üzere her hafta değişik fasıllar icra ettiklerini aktardı. Gezekler’de sonlu sayıda iştirakçinin olduğunu belirten Lapacı, “Spor, siyaset üzere tartışma bahisleri konuşulmaz. Arkadaşlıklar onun için devam eder. Biri siyasi parti överse derhal çıkartılır. Gezekler’in uzun müddet devam etmesinin tek gayesi arkadaşlık, samimiyettir” diye konuştu. Gezek külçeşidini anlatan ‘Bursa’da Muziki Kültürü’ kitabını hazırladıklarını da belirten Lapacı, kitapta Gezekler, korolar, şefler, sazendelerin tanıtılacağını söylemiş oldu.
Ömer Lapacı
‘AMACIMIZ BU KÜLTÜRÜ TANITMAK’
Fasıl topluluğunu tefle yöntem vurarak yöneten bireye “serhanende” denir. Repertuarları hazırlayan Serhanende Ali Piliçer, “Arkadaşlarımızla birlikte evvel çalışmasını yapıyoruz. Fırsat bulamazsak hiç çalışma yapmadan sahneye çıkıyoruz. şayet olmazsa olmaz salı akşamları saat sekiz dendiği vakit bizim sazımız başlar, kelam susar” tabirlerini kullandı.
Gezekler’in aslında bir okul olduğunu söyleyen Piliçer, konuşmasına şu biçimde devam etti:
“Erdinç Çelikkol, Mümin Salman Bursa’da Gezek kültüründen gelen beşerler, biz onların çırağıyız. Biz bu kültürü geniş kitlelere tanıtabilmek ismine dışarıda yapıyoruz. Olabildiğince halkın bildiği yapıtlardan repertuar yapmaya çalışıyoruz ki beşerler bu kültürü biraz tanısınlar. Dışarıya açıldıkları için Sıra Geceleri’ni herkes tanıyor. Bursa da Gezek kültürü meskenlerde yapıldığı için fazlaca fazla tanınma bahtı olmamış. Maksadımız bu kültürü tanıtmak.”
Ali Piliçer
Üyelerden Ercan Paslıoğlu, “Evden meskene gezildiği için Gezek denmiş. Evvelce bir üyenin meskeninde toplanılırdı lakin artık dışarıda toplanıyoruz, daha fazlaca kişi katılabilsin diye. Bizde varlıklı, yoksul ayrımı yok. Burada herkes eşittir” diye konuştu.
‘NORMALDE GEZEK KÜLTÜRÜNDE BAYAN ÜYE YOK’
Mesleği makine mühendisliği olan Esra İnhanlı, bayan üyelerin birinci kez geçen sene Gezeklere kabul edildiğini belirtti. İnhanlı, “Normalde Gezek kültüründe bayan üye yok. Birinci sefer bizim derneğimiz bunu gerçekleştirdi” dedi. Gezek’in gelecek kuşaklara aktarılması gerektiğini vurgulayan İnhanlı, “Biz Gezek’in genç üyelerindeniz. Bundan daha sonraki genç jenerasyonlara de Türk sanat müziğini tanıtmak maksadıyla Gezek akşamlarını tertip ediyoruz” tabirlerini kullandı. Kendisinin 10 sene evvel Bursa Büyükşehir Belediye Konservatuarı’ndan mezun olduğunu söyleyen İnhanlı, Türk sanat müziğine ilgisi olan şahıslara bu konservatuara gitmelerini önerdi.
Bu yıl Bursa Büyükşehir Belediye Konservatuarı’ndan mezun olan vücut eğitimi öğretmeni Elif Neslihan Hanoğlu da, “Türk sanat müziğiyle tanıştığımda 12 yaşındaydım. Bu müziğe gönül vermiş bir bireyim. bu biçimde hoş bir Gezek topluluğunun ortasında olmaktan gurur duyuyorum. Bütün gençlere müziğimizi koruyun demek istiyorum” tabirlerini kullandı.
Esra İnhanlı ve Elif Hanoğlu