İran’da doğan lakin ihtilalden daha sonra sürgün edilen Azam Ali, 11. Klarnet Şenliği kapsamında Türkiye’ye geldi. 13 Kasım Pazar günü AKM Tiyatro Salonu’nda dinleyicilerle buluşacak.
Azam Ali, çocukluğunda sürgün edildiğinde evvel Hindistan’a, akabinde da Amerika’ya gitti. 2004 yılına kadar Vas kümesiyle müzik yaptı fakat her vakit Azam Ali olarak solo söylemeye devam etti. Akabinde Niyaz kümesiyle eşzamanlı müziğini yapmaya devam etti. “Evim” dediği İran’a hasretini her fırsatta lisana getiren Azam Ali’nin hit müzikleri içinde ‘Refuqe’, ‘Ben Pode Santa Maria’, ‘Endless Reverie’, ‘Forty One Ways’, ‘Neni Desem’, ‘Dem’, ‘Mehman’ (The Guest), ‘Beni Beni’, ‘Leyli’ yer alıyor.
Sesini adeta bir enstrüman üzere kullanan sanatçı, Kürtçe, Türkçe, Arapça, Farsça, Azerice seslendirdiği müziklerini İran’da öldürülen bayanlar için söylüyor. Yalnızca müziğiyle reaksiyon göstermiyor, hem de sokaklarda İran için protestolara katılıyor. Konser öncesi bir ortaya geldiğimiz Azam Ali ile müzikten hayata, sürgün senelerına ve çocukluğuna uzanan öyküsünü konuştuk…
Azam Ali
Klarnet Şenliği için İstanbul’da bulunuyorsunuz. Uzun vakit daha sonra Türkiye’ye geldiniz, neler hissediyorsunuz?
Benim için Türkiye’ye gelmek, meskene gelmek üzere. Kendimi her vakit Türkiye’nin kızı üzere hissettim. Son birkaç yıldır gelemiyordum ve benim için çok zordu bu durum.
‘TÜRKİYE’Yİ KONUTUM OLARAK GÖRÜYORUM’
Türkiye ile bağınız nereden geliyor? Bu şenliğe katılmaya nasıl karar verdiniz?
Festivalden benimle irtibata geçen ve beni davet etmek istediğini söyleyen Serkan Davet oldu. Gelebilmek fazlaca hoş bir his, Serkan Çağrı’ya bu davet için epeyce müteşekkirim. Türkiye ile bağıma gelince… Türkiye ile irtibatım epeyce derin, ikinci bir vatan üzere. İran’da müzik söyleyemediğim, vatanıma gidemediğim için burayı meskenim olarak görüyorum ve nitekim de o denli hissediyorum.
Sizin bu bağınızı Türkiyeli olarak biz de hissediyoruz ki müziklerinize de yansıyor. Alevi müziği albümlerinizde yer almıştı, bunun ötesinde Mahzuni’ye Hürmet albümünde yer aldınız. Olağan bir de Aşık Dertli’nin “Beni Beni” yapıtını de sizin yorumunuzla dinledik. Türküler, Ortadoğu esintileri her vakit yer alıyor müziğinizde. Bu sizin içsel seyahatiniz diyebilir miyiz?
Özellikle Alevi müziğiyle fazlaca derin bir ruh bağım var. Bu müziği yıllardır dinliyorum ve ruhumun lisanının bir kesimi olduğunu hissediyorum. Ayrıyeten biroldukça Alevi müzisyen tanıyorum ve onlardan fazlaca şey öğreniyorum. Bu müziğin milletlerarası seviyede sevilebileceğine inanıyorum ve bu yüzden söylüyorum.
Sufizm, sanıyorum sizin için farklı bir mana taşıyor. Hem sesinize tıpkı vakitte müziğinize ziyadesiyle yansıyor. Etnik çatışmaların ortasında gizemcilik sizi nerelere gdolayıyor?
Doğu külçeşidinin en hoş istikameti, maneviyat ve gizemcilikdeki kadim köklerimizdir. Dünya daha çağdaş ve daha batılılaştıkça, köklerimizle olan bu bağı kaybedemeyeceğimizi hissediyorum. Bu yüzden müziğimde o maneviyat hissimi yaşatmaya çalışıyorum. Benim için din ve tasavvuf içinde bir fark var, bilhassa tasavvuf tasavvufu. Din, dini doktrini izleyen dışa dönük bir sözdür lakin tasavvuf şahsi ve ferdi bir seyahattir ve kimi vakit bu seyahat Mevlana için olduğu üzere müzik ve şiir yoluyla olur.
‘KALBİM VE RUHUM HER VAKİT DOĞU’YA İLİŞKİN OLACAK’
Doğu-Batı içinde kaldığınızı düşünüyor musunuz?
Bedenim Batı’da yaşıyor lakin ben Doğu’nun kızıyım, bu yüzden kalbim ve ruhum her vakit Doğu’ya ilişkin olacak ve meskene dönmeyi epey istiyorum.
Müziğe hudut koymuyorsunuz, sesinize de… Sahiden müzikte hudut yok mudur?
Benim için müzik ve müzik söylemek, yalnızca müzikal olarak değil, ruhsal olarak da gelişebilmeniz için çalışmaya ve öğrenmeye devam etmeniz gereken sonsuz bir seyahattir. Bu, özünde ilahi ile müziğin kalbine ve gizemine inen derin bir seyahattir.
Hem Niyaz birebir vakitte Azam Ali olarak albümleriniz var… Yaşadıklarınız müziğinize nasıl yansıyor?
Niyaz benim ana projem. Solo albüm yaptığımda müzik Niyaz’a uymuyor ve Niyaz’a uymayan biroldukca fikrim var. Lakin başka müzisyenlerle çalışmaktan zevk alıyorum, bu yüzden Niyaz benim en kıymetli projem.
Niyaz
‘HEPİMİZ KÖKÜ OLMAYAN AĞAÇLAR ÜZERE OLDUK’
Çocuk yaşlarda İran’ı terk etmek zorunda kaldınız. Sürgünü deneyimlemiş bir anne olarak, çocukken yaşadığınız, bugün vakit zaman sizi meşgul eden anlarınız var mı? İran’da sizi en çok etkileyen neydi çocukluk senelerınızda?
Belki de Türkiye’de kendimi konutumda üzere hissetmemin sebeplerinden biri de bana İran’daki çocukluğumu hatırlatmasıdır. Özgürdük ve tüm ailemle beraberydim. İhtilalden daha sonra neredeyse her İranlı aile yok edildi ve ayrıldı. Hepimiz kökü olmayan ağaçlar üzere olduk.
‘İRAN’DAKİ BAYANLARIN SAHİP OLDUĞUM ÖZGÜRLÜĞE SAHİP OLMALARINI DİLİYORUM’
Sanırım 2002 yılında gitmiştiniz İran’a. daha sonrasında da gitme durumunuz oldu mu? Bugün hala İran’da bayanlar öldürülüyor. Siz uzakta olsanız, yansınızı toplumsal medyadan gösteriyorsunuz. Pekala, his olarak, bir bayan olarak İran’da yaşanılanlara nasıl bakıyorsunuz?
Aktivist olmamın sebebi, bayan ve adamların özgür olmasının bir insan hakkı olduğuna inanmamdır. İran’da bayanları görüyorum ve sahip olduğum özgürlüğe sahip olmalarını diliyorum, bu yüzden onlar için konuşmak ve savaşmak benim nazaranvim. Bakın İran’da bugünlerde kaç genç öldürülüyor. Onları öldürmek, geleceği öldürmektir. İran kendi halkını öldürüyorsa nasıl bir geleceği olabilir? O yüzden de onları yaşamaları, hayatları, umutları ve hayalleri için savaşmalıyız.
Kürtçe, Türkçe, Arapça, Farsça, Azerice ninniler de söylemiş olduniz. Bu çocuklar için en temiz ninnileri söylüyorsunuz. ömrün bu kadar da suçsuz olmadığı günümüze bir gönderme mi?
Müziğimde ezilen insanlara ışık tutmayı seviyorum. Ninni albümüm, İran kökleriyle hiç bir teması olmayan, ABD’de doğan oğlum Iman içindi. Lakin bu çeşit bir vatan kaybını yaşayan tek çocuk o değil. Ortadoğu’da bir fazlaca çocuk siyaset ve baskı yüzünden acı çekiyor. Bütün bu çocukların anneleri ve babaları için müzik söylemek istedim.
Azam Ali, çocukluğunda sürgün edildiğinde evvel Hindistan’a, akabinde da Amerika’ya gitti. 2004 yılına kadar Vas kümesiyle müzik yaptı fakat her vakit Azam Ali olarak solo söylemeye devam etti. Akabinde Niyaz kümesiyle eşzamanlı müziğini yapmaya devam etti. “Evim” dediği İran’a hasretini her fırsatta lisana getiren Azam Ali’nin hit müzikleri içinde ‘Refuqe’, ‘Ben Pode Santa Maria’, ‘Endless Reverie’, ‘Forty One Ways’, ‘Neni Desem’, ‘Dem’, ‘Mehman’ (The Guest), ‘Beni Beni’, ‘Leyli’ yer alıyor.
Sesini adeta bir enstrüman üzere kullanan sanatçı, Kürtçe, Türkçe, Arapça, Farsça, Azerice seslendirdiği müziklerini İran’da öldürülen bayanlar için söylüyor. Yalnızca müziğiyle reaksiyon göstermiyor, hem de sokaklarda İran için protestolara katılıyor. Konser öncesi bir ortaya geldiğimiz Azam Ali ile müzikten hayata, sürgün senelerına ve çocukluğuna uzanan öyküsünü konuştuk…
Azam Ali
Klarnet Şenliği için İstanbul’da bulunuyorsunuz. Uzun vakit daha sonra Türkiye’ye geldiniz, neler hissediyorsunuz?
Benim için Türkiye’ye gelmek, meskene gelmek üzere. Kendimi her vakit Türkiye’nin kızı üzere hissettim. Son birkaç yıldır gelemiyordum ve benim için çok zordu bu durum.
‘TÜRKİYE’Yİ KONUTUM OLARAK GÖRÜYORUM’
Türkiye ile bağınız nereden geliyor? Bu şenliğe katılmaya nasıl karar verdiniz?
Festivalden benimle irtibata geçen ve beni davet etmek istediğini söyleyen Serkan Davet oldu. Gelebilmek fazlaca hoş bir his, Serkan Çağrı’ya bu davet için epeyce müteşekkirim. Türkiye ile bağıma gelince… Türkiye ile irtibatım epeyce derin, ikinci bir vatan üzere. İran’da müzik söyleyemediğim, vatanıma gidemediğim için burayı meskenim olarak görüyorum ve nitekim de o denli hissediyorum.
Sizin bu bağınızı Türkiyeli olarak biz de hissediyoruz ki müziklerinize de yansıyor. Alevi müziği albümlerinizde yer almıştı, bunun ötesinde Mahzuni’ye Hürmet albümünde yer aldınız. Olağan bir de Aşık Dertli’nin “Beni Beni” yapıtını de sizin yorumunuzla dinledik. Türküler, Ortadoğu esintileri her vakit yer alıyor müziğinizde. Bu sizin içsel seyahatiniz diyebilir miyiz?
Özellikle Alevi müziğiyle fazlaca derin bir ruh bağım var. Bu müziği yıllardır dinliyorum ve ruhumun lisanının bir kesimi olduğunu hissediyorum. Ayrıyeten biroldukça Alevi müzisyen tanıyorum ve onlardan fazlaca şey öğreniyorum. Bu müziğin milletlerarası seviyede sevilebileceğine inanıyorum ve bu yüzden söylüyorum.
Sufizm, sanıyorum sizin için farklı bir mana taşıyor. Hem sesinize tıpkı vakitte müziğinize ziyadesiyle yansıyor. Etnik çatışmaların ortasında gizemcilik sizi nerelere gdolayıyor?
Doğu külçeşidinin en hoş istikameti, maneviyat ve gizemcilikdeki kadim köklerimizdir. Dünya daha çağdaş ve daha batılılaştıkça, köklerimizle olan bu bağı kaybedemeyeceğimizi hissediyorum. Bu yüzden müziğimde o maneviyat hissimi yaşatmaya çalışıyorum. Benim için din ve tasavvuf içinde bir fark var, bilhassa tasavvuf tasavvufu. Din, dini doktrini izleyen dışa dönük bir sözdür lakin tasavvuf şahsi ve ferdi bir seyahattir ve kimi vakit bu seyahat Mevlana için olduğu üzere müzik ve şiir yoluyla olur.
‘KALBİM VE RUHUM HER VAKİT DOĞU’YA İLİŞKİN OLACAK’
Doğu-Batı içinde kaldığınızı düşünüyor musunuz?
Bedenim Batı’da yaşıyor lakin ben Doğu’nun kızıyım, bu yüzden kalbim ve ruhum her vakit Doğu’ya ilişkin olacak ve meskene dönmeyi epey istiyorum.
Müziğe hudut koymuyorsunuz, sesinize de… Sahiden müzikte hudut yok mudur?
Benim için müzik ve müzik söylemek, yalnızca müzikal olarak değil, ruhsal olarak da gelişebilmeniz için çalışmaya ve öğrenmeye devam etmeniz gereken sonsuz bir seyahattir. Bu, özünde ilahi ile müziğin kalbine ve gizemine inen derin bir seyahattir.
Hem Niyaz birebir vakitte Azam Ali olarak albümleriniz var… Yaşadıklarınız müziğinize nasıl yansıyor?
Niyaz benim ana projem. Solo albüm yaptığımda müzik Niyaz’a uymuyor ve Niyaz’a uymayan biroldukca fikrim var. Lakin başka müzisyenlerle çalışmaktan zevk alıyorum, bu yüzden Niyaz benim en kıymetli projem.
Niyaz
‘HEPİMİZ KÖKÜ OLMAYAN AĞAÇLAR ÜZERE OLDUK’
Çocuk yaşlarda İran’ı terk etmek zorunda kaldınız. Sürgünü deneyimlemiş bir anne olarak, çocukken yaşadığınız, bugün vakit zaman sizi meşgul eden anlarınız var mı? İran’da sizi en çok etkileyen neydi çocukluk senelerınızda?
Belki de Türkiye’de kendimi konutumda üzere hissetmemin sebeplerinden biri de bana İran’daki çocukluğumu hatırlatmasıdır. Özgürdük ve tüm ailemle beraberydim. İhtilalden daha sonra neredeyse her İranlı aile yok edildi ve ayrıldı. Hepimiz kökü olmayan ağaçlar üzere olduk.
‘İRAN’DAKİ BAYANLARIN SAHİP OLDUĞUM ÖZGÜRLÜĞE SAHİP OLMALARINI DİLİYORUM’
Sanırım 2002 yılında gitmiştiniz İran’a. daha sonrasında da gitme durumunuz oldu mu? Bugün hala İran’da bayanlar öldürülüyor. Siz uzakta olsanız, yansınızı toplumsal medyadan gösteriyorsunuz. Pekala, his olarak, bir bayan olarak İran’da yaşanılanlara nasıl bakıyorsunuz?
Aktivist olmamın sebebi, bayan ve adamların özgür olmasının bir insan hakkı olduğuna inanmamdır. İran’da bayanları görüyorum ve sahip olduğum özgürlüğe sahip olmalarını diliyorum, bu yüzden onlar için konuşmak ve savaşmak benim nazaranvim. Bakın İran’da bugünlerde kaç genç öldürülüyor. Onları öldürmek, geleceği öldürmektir. İran kendi halkını öldürüyorsa nasıl bir geleceği olabilir? O yüzden de onları yaşamaları, hayatları, umutları ve hayalleri için savaşmalıyız.
Kürtçe, Türkçe, Arapça, Farsça, Azerice ninniler de söylemiş olduniz. Bu çocuklar için en temiz ninnileri söylüyorsunuz. ömrün bu kadar da suçsuz olmadığı günümüze bir gönderme mi?
Müziğimde ezilen insanlara ışık tutmayı seviyorum. Ninni albümüm, İran kökleriyle hiç bir teması olmayan, ABD’de doğan oğlum Iman içindi. Lakin bu çeşit bir vatan kaybını yaşayan tek çocuk o değil. Ortadoğu’da bir fazlaca çocuk siyaset ve baskı yüzünden acı çekiyor. Bütün bu çocukların anneleri ve babaları için müzik söylemek istedim.