Prof. Dr. Daniş Baykan
Milattan evvel 6. yüzyıldan itibaren lüks ve heybetli olduğu düşünülerek benimsenen uzanarak yemek yeme âdeti, Doğu’dan Lydia yahut Perslerden alınmıştır. Bu cins yemeklere yalnızca konutun erkeği ve onun konukları katılabiliyor, onlar farklı yerken, meskenin bayanı ve çocuklar ocak etrafında toplanıyorlardı. (Resim 1) Başlangıçta yalnızca yönetici sınıfın karşılıklı tartışma sistemi olan bu erkek toplantıları, M.Ö. 5. yüzyıl ve daha sonrasında zenginler tarafınca da benimsenerek genel bir uygulama halini aldı. Yemekli ve alkollü bu Antik Çağ toplantılarının yani ‘beraber içme’ manasına gelen şölenlerin artmasıyla konut planlarında da değişiklikler oldu ve erkeğe ilişkin toplantı yerleri (andron) ortaya çıktı.
Şölen, başlangıçta dini münasebetler, savaş, av daha sonrasında verilen ziyafet yahut savaşçıların bir arada yemek yeme alışkanlığıyla ortaya çıkmış olsa da erkeğe ilişkin toplantı yerleriyle bir arada M.Ö. 5. yüzyıl ve daha sonrasında halka iner ve lüksten öte bir alışkanlık halini alır. Vazo betimlerinde M.Ö.7. yüzyıldan itibaren görülen yerler, her konutta değilse de yönetici ve aristokrat meskenlerinde bulunmaktaydı.
ŞÖLEN MOBİLYALARI
Bu yerlerin en kıymetli mobilyası, imalinde taş, ahşap ya da bronz kullanılan ‘kline’ (kanepe gibisi uzanma koltuğu) idi. Küçük yerlerde ‘kline’lerden en az üç adet bulunuyordu. Akşam yemeği sırasında kullanılan dörtgen yahut yuvarlak tablalı, üçayaklı masa da ‘kline’ üzere bu yerlerin vazgeçilmez eşyalarındandı. Masa, üçayaklı oluşu niçiniyle kolay taşınıyor, yemek sırasında üstündeki yiyeceklerle birlikte getiriliyor ve yemek bittiğinde de ‘kline’ altına itilebiliyordu. Kimi betimlerde ‘kline’ye çıkma basamağı olarak kullanılan ve ‘kline’ye uzanıldığında üzerine ayakkabıların konulduğu ayak taburesini de görüyoruz. Vitrivius, ‘andron’ları şöyle aktarır:
“adamların davetleri, dört ‘kline’nin çarçabuk sığabileceği, servis ve cümbüşler için kâfi yeri bulunan büyük odalarda yapılır; geleneklere nazaran konut sahibesinin bu tıp davetlerde hazır bulunması adet değildir. Erkekler bu yerde bayanlar tarafınca rahatsız edilmeden yaşadıkları için ismi ‘andron’dur”.
YALNIZCA ERKEK HİZMETKARLAR
Bu yerlerde aydınlatma için kandil, ısıtma için ise mangal kullanılırdı. Yerin ve mobilyaların şölene hazırlanması, gerekli gereçlerin taşınması, servis için şarabın desteği ve konuklara ikram edilmesi erkek hizmetkarların nazaranvleriydi. Hizmetkarlar, bir işleri bulunmadığı sürece de tüm konuklar oradan ayrılana kadar şölen boyunca yerde hazır bulunurlardı.
Fotoğraf 2: Şölene katılanlar ve ‘aulos’ çalan bir bayan.
Şölen, özel şartlara ve geleneklere bağlı kalınarak yapılan, akşamüzeri başlayıp geç vakitlere kadar süren, ‘akşam yemeği’ ve ‘beraber içme’ olmak üzere iki kısımlı bir toplantıydı. Konuklar el ve ayaklarını hizmetkarlara yıkatıp ‘kline’lere uzandıktan daha sonra akşam yemeği başlardı. Akşam yemeğinin ne kadar sürdüğü değerli değildi. Zira yemekle bir arada içki içilmez ve mümkün olduğu sürece de konuşulmazdı. Yemek bitiminde dua edilir, şarap sunuları yapılır ve daha sonra toplantının asıl değerli kısmı olan şölen başlardı. (Res. 2) Şölen, önemsenmesi gereken bir merasimdi; her şölende bir ya da birkaç yaradana şiirler okunurdu. Lakin içki içmenin de şiir okumanın da belirli kuralları vardı. Her şölen için başka seçilen lider, şarabın nasıl ve ne kadar içileceğine, kimlerin hangi sıra ile neler üzerine konuşacağına, kimlerin şiir okuyacağına karar verirdi. Her davranışın ve her yapılanın da farklı sırası ve kuralları bulunmaktaydı. Aristophanes, “Eşek Arıları Komedyası”nda genç bir erkeğe şölende nasıl davranması gerektiğini şu alaycı sözlerle anlatır:
Fotoğraf 3: ‘Aulos’ çalan bir erkek.
“Dizlerini şöyleki uzatıver evvel, daha sonra bir cambaz kıvraklığıyla kayıver örtülerin üstüne. daha sonra başla çabucak, gördüğün bir tunç vazoyu övmeye. Biraz tavana bak, hoş halıları seyret. Su getirdiler ellerimizi yıkamak için. Sofra kuruldu, yiyoruz, güzelce ağzımızı silip içki merasimlerine başlıyoruz… Aulos çalınmaya başladı yavaştan”. (Res. 3)
ŞÖLEN MÜZİĞİ, DANSLAR VE OYUNLAR
Bu kadar kurala bağlı kalmanın yanında bu toplantılarda asıl maksat eğlenceli bir sohbetti. Şölenlerde kullanılan müzik aletleri içinde tekli yahut çiftli bir çeşit flüt (aulos), telli çalgılardan ise ‘barbiton’, ‘kithara’ ve ‘lyra’nın tercih edildiğini bir daha vazo betimlerinden anlıyoruz. Toplantılarda müzikten daha az rastlanılan dans betimlerindeki hareketlerin Dionysos şenliklerinden bildiğimiz ‘komast’ dansçılarınınkine benzediği söylenebilir. Birtakım şölen betimlerinde savaşçı kılığına girmiş bayan dansçılar da görülür. (Res. 4)
Fotoğraf 4: ‘Barbiton’ çalan bir erkek.
Masa oyunlarından daha epey sevilen ‘kottabos’ isimli özel bir toplantı oyunu, şölenlerin vazgeçilmeziydi. Bu oyundaki kural, içki kadehinde biriken şarap tortusunu dengeleyerek bir gayeye fırlatıp isabet ettirmekti. Amaç olarak kandil ayağı yahut buna benzeri biçimde yapılmış özel ayaklar kullanılmaktaydı. Atış kararında isabet kaydedilirse, ayağın üstündeki metal daire çınlıyordu. Toplantı yerlerinin ve şölenlerin vazgeçilmez oyunu ‘kottabos’ tahminen de başta tesadüf kararı ortaya çıkmıştır. Zira oynanması için özel gereçlere gereksinim yoktu. Bu oyun yalnızca toplantı ve şölenlerde erkekler tarafınca oynanıyordu. ‘Kottabos’ oyunu, maksadı vurma kabiliyeti ve güzel bir göz ayarı istiyordu. Bu yüzden oyun, iştirakçiler çabucak hemen gereğince ayıkken, ziyafet başladıktan daha sonrasında başlıyordu. Oyun, içki içerken kullanılan kadehlerle oynanabiliyordu. İşin en zevkli yanı ise şarap tortusunu eldeki kadehten, ayağın üzerine konulan metal daireye isabet ettirmekti. Atış kararında şayet isabet edilirse güzel bir çınlama sesi elde edilmekteydi. (Res. 5)
Fotoğraf 5: ‘Kottabos’ oynayanların betimleri.
ŞÖLENLERE RESMİ EŞLER KATILAMIYOR
Toplantı yerlerinde müzik, dans ve oyunların haricinde cinsel cümbüşler de geniş yer tutmaktaydı. Para karşılığında diğerleriyle birlikte olmaya birinci defa M.Ö. 7. yüzyılda Arkhilokhos’un transferlerinde rastlanır. Antik kaynaklarda bir bayanla (hetaira) para karşılığı bir arada olmak ‘porne’; para karşılığında bir erkekle (hetairos) eşcinsel ilgide bulunmak ‘pornos’ olarak isimlendirilmiştir. Eşcinsellerle şölen içindeki münasebet ise M.Ö. 7. yüzyıldan itibaren vazo betimlerinde gözle görülür duruma gelir. Şölenlerdeki gençler aşikâr bir yaş ve olgunluğa kadar ‘kline’lerde değil, yerde şarap kabının etrafında oturup kabın içerisinden şarap içebiliyorlardı; muhakkak bir yaştan daha sonra kimi vakit üzerlerinde isimleri de yazılan kendilerine ilişkin şarap kapları olabiliyordu. Bir kısım vazo fotoğrafında gençler, ‘kline’ üzerinde görülmezken, Lakonia vazo fotoğraflarında ‘kline’ye uzanmış durumdadırlar. Atina siyah figür vazolarında ise genelde her ‘kline’de bir genç ve bir yetişkin görülür. Aiskhines, Anakreon ve Ibicus yapıtlarında, eşcinsellik ve para karşılığı bir arada olunan bayanlarla, bunlarla alakalı maddelerden bahsederler. Ksenophon “Lakedaimonion Politeia” isimli yapıtının ikinci kısmında erkekler içindeki cinsel münasebet hakkındaki maddelerden bahseder. Arkadaş, refika; zevk ve memnunluk veren manasındaki bayan ve adamların ortaya çıkma sebebi, konutta kapalı yaşayan hanımın eşiyle bir arada halk içine, toplantılara ya da şölenlere katılamamasıyla ilişkilendirilir.
ALT SINIFTAN GELEN ENTELEKTÜEL BAYANLAR
Toplum ortasında ve şölenlerde, erkeklere eşlik etmeleri için dans, müzik, hoş konuşma, edebiyat, hatta ideoloji ve sanat eğitimi alan bayanlar, yurttaşlarla tıpkı toplumsal düzeyde kabul edilmediklerinden, yurttaş niteliğindeki bir erkekle evlenemiyorlardı. Buna rağmen para karşılığı erkeklerle birlikte olan bu bayanlar, devirlerinin en kültürlü ve eğitimli kadınlarıdır. Antik kaynaklar bu tip alakalar için belirlenen fiyatlardan de bahseder. Hoşluk ve eğitim seviyesi, fiyat saptamada esas etkendir. Yeni bir bağ için ise bayanın bundan evvelki sevgilisinden müsaade alması gerekiyordu. Ayrıyeten bu bayanlarla uzun periyodik bir arkadaşlık için şahitler önünde kelam vermek, öbür bir tabirle kelamlı mutabakat yapmak gerekliydi. Her ne kadar Yunanca ‘heteira’ ismi verilen bayan refikalar, fahişe üzere görünse de temelde çok farklıdır. ‘Heteira’lar, Atina’da bir meslek sınıfı olarak algılanıyordu. Gerek aldıkları eğitim gerekse siyaset ve ideoloji ayrıntıları niçiniyle ‘heteira’lar periyotlarının en kültürlü bayan sınıfını oluşturmaktaydı.
ŞÖLENLER YERİNİ SINIRSIZCA YEMEK YEMEYE BIRAKTI
Bu bayanlar içinde en tanınmış ve ünlüsü, heykeltıraş ve ressamlara modellik de yapan, M.Ö. 371 yılında Thespiae kentinden Atina’ya gelerek yeterli bir eğitim gördükten daha sonra ‘heteira’olan Phryne’dir. Çok hoş, kibar ve mütevazı olduğu aktarılan Phryne’nin, devrinin ünlü heykeltıraşı Praksiteles’e Knidos Afrodit’i için modellik yaptığı kaydedilmiştir. Praksiteles’in yaptığı Knidos Afrodit’i gerçek boyutta yapılan birinci çıplak bayan heykeli ve birinci çıplak tanrıça betimi olması açısından da son derece kıymetlidir. Antik Çağ’ın en kıymetli ressamlarından Apelles’e de modellik yapan Phryne, sanat yapıtlarıyla hoşluğu ölümsüzleştirilen en tanınmış ‘heteira’dır diyebiliriz.
Fotoğraf 6: ‘Kottabos’ oynayanlar..
Toplantı yerleri meskenin modülü bulunmasına rağmen, kısmen resmi ve erkeğe özel bir yer olarak akşamüzeri ve daha sonrasında ağır bir kullanım ve kalabalığa maruz kalıyordu. Bir Doğu lüksü olarak başlayan ve evvelce yalnızca aşikâr meskenlerde düzenlenen özel gayeli şölenler, yaklaşık iki yüzyıl içerisinde toplumsal bir moda haline gelerek uzun periyodik geleneğe dönüştü. Şölen geleneği Roma İmparatorluğu periyodunda de varlığını sürdürdü lakin içerik ve işleyiş manasında büyük farklılıklar gösteriyordu. Bu periyodun şölenlerinde ise sanatsal, felsefi konuşma ve tartışmalar, yerini artık sınırsızca yemek yemeye bıraktı… (Res. 6)
* Trakya Üniversitesi, Edebiyat Fakültesi, Arkeoloji Kısmı.
Milattan evvel 6. yüzyıldan itibaren lüks ve heybetli olduğu düşünülerek benimsenen uzanarak yemek yeme âdeti, Doğu’dan Lydia yahut Perslerden alınmıştır. Bu cins yemeklere yalnızca konutun erkeği ve onun konukları katılabiliyor, onlar farklı yerken, meskenin bayanı ve çocuklar ocak etrafında toplanıyorlardı. (Resim 1) Başlangıçta yalnızca yönetici sınıfın karşılıklı tartışma sistemi olan bu erkek toplantıları, M.Ö. 5. yüzyıl ve daha sonrasında zenginler tarafınca da benimsenerek genel bir uygulama halini aldı. Yemekli ve alkollü bu Antik Çağ toplantılarının yani ‘beraber içme’ manasına gelen şölenlerin artmasıyla konut planlarında da değişiklikler oldu ve erkeğe ilişkin toplantı yerleri (andron) ortaya çıktı.
Şölen, başlangıçta dini münasebetler, savaş, av daha sonrasında verilen ziyafet yahut savaşçıların bir arada yemek yeme alışkanlığıyla ortaya çıkmış olsa da erkeğe ilişkin toplantı yerleriyle bir arada M.Ö. 5. yüzyıl ve daha sonrasında halka iner ve lüksten öte bir alışkanlık halini alır. Vazo betimlerinde M.Ö.7. yüzyıldan itibaren görülen yerler, her konutta değilse de yönetici ve aristokrat meskenlerinde bulunmaktaydı.
ŞÖLEN MOBİLYALARI
Bu yerlerin en kıymetli mobilyası, imalinde taş, ahşap ya da bronz kullanılan ‘kline’ (kanepe gibisi uzanma koltuğu) idi. Küçük yerlerde ‘kline’lerden en az üç adet bulunuyordu. Akşam yemeği sırasında kullanılan dörtgen yahut yuvarlak tablalı, üçayaklı masa da ‘kline’ üzere bu yerlerin vazgeçilmez eşyalarındandı. Masa, üçayaklı oluşu niçiniyle kolay taşınıyor, yemek sırasında üstündeki yiyeceklerle birlikte getiriliyor ve yemek bittiğinde de ‘kline’ altına itilebiliyordu. Kimi betimlerde ‘kline’ye çıkma basamağı olarak kullanılan ve ‘kline’ye uzanıldığında üzerine ayakkabıların konulduğu ayak taburesini de görüyoruz. Vitrivius, ‘andron’ları şöyle aktarır:
“adamların davetleri, dört ‘kline’nin çarçabuk sığabileceği, servis ve cümbüşler için kâfi yeri bulunan büyük odalarda yapılır; geleneklere nazaran konut sahibesinin bu tıp davetlerde hazır bulunması adet değildir. Erkekler bu yerde bayanlar tarafınca rahatsız edilmeden yaşadıkları için ismi ‘andron’dur”.
YALNIZCA ERKEK HİZMETKARLAR
Bu yerlerde aydınlatma için kandil, ısıtma için ise mangal kullanılırdı. Yerin ve mobilyaların şölene hazırlanması, gerekli gereçlerin taşınması, servis için şarabın desteği ve konuklara ikram edilmesi erkek hizmetkarların nazaranvleriydi. Hizmetkarlar, bir işleri bulunmadığı sürece de tüm konuklar oradan ayrılana kadar şölen boyunca yerde hazır bulunurlardı.
Fotoğraf 2: Şölene katılanlar ve ‘aulos’ çalan bir bayan.
Şölen, özel şartlara ve geleneklere bağlı kalınarak yapılan, akşamüzeri başlayıp geç vakitlere kadar süren, ‘akşam yemeği’ ve ‘beraber içme’ olmak üzere iki kısımlı bir toplantıydı. Konuklar el ve ayaklarını hizmetkarlara yıkatıp ‘kline’lere uzandıktan daha sonra akşam yemeği başlardı. Akşam yemeğinin ne kadar sürdüğü değerli değildi. Zira yemekle bir arada içki içilmez ve mümkün olduğu sürece de konuşulmazdı. Yemek bitiminde dua edilir, şarap sunuları yapılır ve daha sonra toplantının asıl değerli kısmı olan şölen başlardı. (Res. 2) Şölen, önemsenmesi gereken bir merasimdi; her şölende bir ya da birkaç yaradana şiirler okunurdu. Lakin içki içmenin de şiir okumanın da belirli kuralları vardı. Her şölen için başka seçilen lider, şarabın nasıl ve ne kadar içileceğine, kimlerin hangi sıra ile neler üzerine konuşacağına, kimlerin şiir okuyacağına karar verirdi. Her davranışın ve her yapılanın da farklı sırası ve kuralları bulunmaktaydı. Aristophanes, “Eşek Arıları Komedyası”nda genç bir erkeğe şölende nasıl davranması gerektiğini şu alaycı sözlerle anlatır:
Fotoğraf 3: ‘Aulos’ çalan bir erkek.
“Dizlerini şöyleki uzatıver evvel, daha sonra bir cambaz kıvraklığıyla kayıver örtülerin üstüne. daha sonra başla çabucak, gördüğün bir tunç vazoyu övmeye. Biraz tavana bak, hoş halıları seyret. Su getirdiler ellerimizi yıkamak için. Sofra kuruldu, yiyoruz, güzelce ağzımızı silip içki merasimlerine başlıyoruz… Aulos çalınmaya başladı yavaştan”. (Res. 3)
ŞÖLEN MÜZİĞİ, DANSLAR VE OYUNLAR
Bu kadar kurala bağlı kalmanın yanında bu toplantılarda asıl maksat eğlenceli bir sohbetti. Şölenlerde kullanılan müzik aletleri içinde tekli yahut çiftli bir çeşit flüt (aulos), telli çalgılardan ise ‘barbiton’, ‘kithara’ ve ‘lyra’nın tercih edildiğini bir daha vazo betimlerinden anlıyoruz. Toplantılarda müzikten daha az rastlanılan dans betimlerindeki hareketlerin Dionysos şenliklerinden bildiğimiz ‘komast’ dansçılarınınkine benzediği söylenebilir. Birtakım şölen betimlerinde savaşçı kılığına girmiş bayan dansçılar da görülür. (Res. 4)
Fotoğraf 4: ‘Barbiton’ çalan bir erkek.
Masa oyunlarından daha epey sevilen ‘kottabos’ isimli özel bir toplantı oyunu, şölenlerin vazgeçilmeziydi. Bu oyundaki kural, içki kadehinde biriken şarap tortusunu dengeleyerek bir gayeye fırlatıp isabet ettirmekti. Amaç olarak kandil ayağı yahut buna benzeri biçimde yapılmış özel ayaklar kullanılmaktaydı. Atış kararında isabet kaydedilirse, ayağın üstündeki metal daire çınlıyordu. Toplantı yerlerinin ve şölenlerin vazgeçilmez oyunu ‘kottabos’ tahminen de başta tesadüf kararı ortaya çıkmıştır. Zira oynanması için özel gereçlere gereksinim yoktu. Bu oyun yalnızca toplantı ve şölenlerde erkekler tarafınca oynanıyordu. ‘Kottabos’ oyunu, maksadı vurma kabiliyeti ve güzel bir göz ayarı istiyordu. Bu yüzden oyun, iştirakçiler çabucak hemen gereğince ayıkken, ziyafet başladıktan daha sonrasında başlıyordu. Oyun, içki içerken kullanılan kadehlerle oynanabiliyordu. İşin en zevkli yanı ise şarap tortusunu eldeki kadehten, ayağın üzerine konulan metal daireye isabet ettirmekti. Atış kararında şayet isabet edilirse güzel bir çınlama sesi elde edilmekteydi. (Res. 5)
Fotoğraf 5: ‘Kottabos’ oynayanların betimleri.
ŞÖLENLERE RESMİ EŞLER KATILAMIYOR
Toplantı yerlerinde müzik, dans ve oyunların haricinde cinsel cümbüşler de geniş yer tutmaktaydı. Para karşılığında diğerleriyle birlikte olmaya birinci defa M.Ö. 7. yüzyılda Arkhilokhos’un transferlerinde rastlanır. Antik kaynaklarda bir bayanla (hetaira) para karşılığı bir arada olmak ‘porne’; para karşılığında bir erkekle (hetairos) eşcinsel ilgide bulunmak ‘pornos’ olarak isimlendirilmiştir. Eşcinsellerle şölen içindeki münasebet ise M.Ö. 7. yüzyıldan itibaren vazo betimlerinde gözle görülür duruma gelir. Şölenlerdeki gençler aşikâr bir yaş ve olgunluğa kadar ‘kline’lerde değil, yerde şarap kabının etrafında oturup kabın içerisinden şarap içebiliyorlardı; muhakkak bir yaştan daha sonra kimi vakit üzerlerinde isimleri de yazılan kendilerine ilişkin şarap kapları olabiliyordu. Bir kısım vazo fotoğrafında gençler, ‘kline’ üzerinde görülmezken, Lakonia vazo fotoğraflarında ‘kline’ye uzanmış durumdadırlar. Atina siyah figür vazolarında ise genelde her ‘kline’de bir genç ve bir yetişkin görülür. Aiskhines, Anakreon ve Ibicus yapıtlarında, eşcinsellik ve para karşılığı bir arada olunan bayanlarla, bunlarla alakalı maddelerden bahsederler. Ksenophon “Lakedaimonion Politeia” isimli yapıtının ikinci kısmında erkekler içindeki cinsel münasebet hakkındaki maddelerden bahseder. Arkadaş, refika; zevk ve memnunluk veren manasındaki bayan ve adamların ortaya çıkma sebebi, konutta kapalı yaşayan hanımın eşiyle bir arada halk içine, toplantılara ya da şölenlere katılamamasıyla ilişkilendirilir.
ALT SINIFTAN GELEN ENTELEKTÜEL BAYANLAR
Toplum ortasında ve şölenlerde, erkeklere eşlik etmeleri için dans, müzik, hoş konuşma, edebiyat, hatta ideoloji ve sanat eğitimi alan bayanlar, yurttaşlarla tıpkı toplumsal düzeyde kabul edilmediklerinden, yurttaş niteliğindeki bir erkekle evlenemiyorlardı. Buna rağmen para karşılığı erkeklerle birlikte olan bu bayanlar, devirlerinin en kültürlü ve eğitimli kadınlarıdır. Antik kaynaklar bu tip alakalar için belirlenen fiyatlardan de bahseder. Hoşluk ve eğitim seviyesi, fiyat saptamada esas etkendir. Yeni bir bağ için ise bayanın bundan evvelki sevgilisinden müsaade alması gerekiyordu. Ayrıyeten bu bayanlarla uzun periyodik bir arkadaşlık için şahitler önünde kelam vermek, öbür bir tabirle kelamlı mutabakat yapmak gerekliydi. Her ne kadar Yunanca ‘heteira’ ismi verilen bayan refikalar, fahişe üzere görünse de temelde çok farklıdır. ‘Heteira’lar, Atina’da bir meslek sınıfı olarak algılanıyordu. Gerek aldıkları eğitim gerekse siyaset ve ideoloji ayrıntıları niçiniyle ‘heteira’lar periyotlarının en kültürlü bayan sınıfını oluşturmaktaydı.
ŞÖLENLER YERİNİ SINIRSIZCA YEMEK YEMEYE BIRAKTI
Bu bayanlar içinde en tanınmış ve ünlüsü, heykeltıraş ve ressamlara modellik de yapan, M.Ö. 371 yılında Thespiae kentinden Atina’ya gelerek yeterli bir eğitim gördükten daha sonra ‘heteira’olan Phryne’dir. Çok hoş, kibar ve mütevazı olduğu aktarılan Phryne’nin, devrinin ünlü heykeltıraşı Praksiteles’e Knidos Afrodit’i için modellik yaptığı kaydedilmiştir. Praksiteles’in yaptığı Knidos Afrodit’i gerçek boyutta yapılan birinci çıplak bayan heykeli ve birinci çıplak tanrıça betimi olması açısından da son derece kıymetlidir. Antik Çağ’ın en kıymetli ressamlarından Apelles’e de modellik yapan Phryne, sanat yapıtlarıyla hoşluğu ölümsüzleştirilen en tanınmış ‘heteira’dır diyebiliriz.
Fotoğraf 6: ‘Kottabos’ oynayanlar..
Toplantı yerleri meskenin modülü bulunmasına rağmen, kısmen resmi ve erkeğe özel bir yer olarak akşamüzeri ve daha sonrasında ağır bir kullanım ve kalabalığa maruz kalıyordu. Bir Doğu lüksü olarak başlayan ve evvelce yalnızca aşikâr meskenlerde düzenlenen özel gayeli şölenler, yaklaşık iki yüzyıl içerisinde toplumsal bir moda haline gelerek uzun periyodik geleneğe dönüştü. Şölen geleneği Roma İmparatorluğu periyodunda de varlığını sürdürdü lakin içerik ve işleyiş manasında büyük farklılıklar gösteriyordu. Bu periyodun şölenlerinde ise sanatsal, felsefi konuşma ve tartışmalar, yerini artık sınırsızca yemek yemeye bıraktı… (Res. 6)
* Trakya Üniversitesi, Edebiyat Fakültesi, Arkeoloji Kısmı.