Nurcan Değirmenci’yi sahnede davul çalarken görmüşlüğüm de vardır fakat Değirmenci, müzik hayatına Arif Sağ Kültür Müzik Evi’nde aldığı saz eğitimiyle başladı. çabucak sonrasında Mezopotamya Kültür Merkezi’nde (MKM) eğitim aldı. Temel maksadına, yani müzik söylemeye de burada ulaştı.
İstiklal Caddesi üstündeki MKM, 1990’lı senelerda sanatçı ağırlayan ve yetiştiren bir kurum oldu. Birfazlaca paneli, tiyatro oyununu, sineması ve konseri buradaki sahnede izledim. MKM, bununla birlikte fazlaca sayıda sinemacı, tiyatrocu ve müzisyen çıkardı. Sanata heves eden Kürt gençlerinin uğrak yeriydi bu efsane yer. Nurcan Değirmenci ile de bu sıralarda tanışmış olmalıyım.
MÜZİKLE GEÇEN YILLAR
Değirmenci, MKM bünyesinde çalışma yürüten bir küme arkadaşıyla, Kirmancî (Zazaca) lehçesinde müzik yapacakları Venge Sodiri isimli kümesi kurdu. Küme, ilgiyle karşılanan ‘Wayir’ isimli albüme imza attı. 11 bayandan oluşan Koma Asmin’in kurucuları içinde yer aldı. Birinci Kürt bayan müzik kümesi olarak kayıtlara geçen Koma Asmin, yurt içi ve yurt haricinde çeşitli konser, şenlik ve projelerde yer aldı.
zaman içinde kümeler dağıldı lakin Değirmenci, kişisel çalışmaların yanı sıra kolektif çalışmaların ortasında yer almaya devam etti. Şahiya Stranan, Koma Aheng çalışmaları derken, 2010 yılında bir daha MKM’nin emektar sanatkarları ortasında yer alan Serhat Kural, Zelal Gökçe, Meral Tekçi ile bir arada Baba Tahirê Uryan’ın rubailerini besteledikleri ‘Dubeytî’ albümünü çıkardılar.
Dille söylemek kolay, Değirmenci, MKM’de 27 yılı geride bıraktı. ‘Hêvîya te me’, ‘Bêrî’ üzere 27 yıllık müzik omurundaki kişisel çalışmalara, ‘Robara’ maxi single ile devam etti. Klip çekimleri için geldiği Diyarbakır’da, Spotify ve YouTube’da yayımlanan müziklerini anlatırken 27 yıl evvelki heyecanı yaşıyordu. Değirmenci’nin yeni çalışmasında akustik ve rock versiyonuyla kelam ve müziği Ciwan Haco’ya ilişkin, Nazikê ile Goyan (Uludere) yöresinde söylenen, Seyda Goyanî’nin derlediği anonim eser olan ‘Hey Robara’ yer alıyor.
CİWAN HACO’DAN daha sonra ‘NAZİKÊ’
Maxi single için seçtiği müzikleri sorduğum Değirmenci, bu müziklerin aslına bakarsanız sahne repertuarında yer aldığını söylemiş oldu. ‘Nazikê’ müziğini Ciwan Haco’dan dinleyip sevmiştik. Bu şarkıyı Haco’dan daha sonra yorumlamak biraz cüret ister üzere geliyor bana. Değirmenci, “elbet Ciwan Haco’dan daha sonra şarkıyı seslendirmek yürek isteyen bir şey lakin aslında bunu cüret olarak da tanımlamak istemiyorum. Zira sonuçta Ciwan Haco ile bir yarış ortasında değiliz, onunla yarışmak haddim değil. Yalnızca şarkıyı hayli sevdiğim ve benim stilime, sesime ve gücüme uyduğu için farklı bir yorumla seslendirmek istedim” diyor.
Maxi single’da iki versiyonu yer alan ‘Nazikê’ müziğinin aranjörü Alpaslan Türer. Değirmenci bunun sebebini şu biçimde anlatıyor: “Alpaslan ile Haziran ayında müzikler üzerinde çalışmaya başladık. Alpaslan en evvel ‘Nazikê’ için hard rock biçiminde çalışmıştı. Çok beğendim fakat şarkıyı söylerken ne hissettiğimi sorduğunda, müzik akustik bir forma dönüştü. Birden nasıl dinleyip durulduysam artık. Değişik bir şey oldu. Evet, benim istediğim buydu fakat aklım hard rock versiyonda da kalmıştı. daha sonra, niye iki versiyonu da kaydetmeyelim ki dedik. Gerçekten o biçimde yaptık.”
Değirmenci, ‘Robara’ müziği için Ümit Uçar’la çalıştı. Değirmenci, müzikler için farklı şahıslarla çalışmanın sebebini, müziklerin ruhunu en uygun biçimde ortaya çıkarmak için halinde lisana getiriyor ve ekliyor: “İki müziğin formu birbirinden epeyce farklıydı. Kaynak şahsı Ehemedî Heyder olan ve derlemesini Seyda Goyanî’nin yaptığı ‘Hey Robara’, Şırnak Uludere’ye ilişkin klasik bir ezgiydi ve bunu fakat o bölgenin külçeşidini almış olan, hissine ve müzikalitesine güvendiğim Ümit yapabilirdi.”
‘İKİ AYDA BİTİRECEKTİK ANCAK İŞİN RENDİ DEĞİŞTİ’
Yeni çalışması için mayıs ayında hazırlıklara başladığını belirten Değirmenci, çalışma süreci ile ilgili, “En geç iki ayda biter diye planlamıştık. Ancak içine girdiğinizde işin renginin hiç de gözüktüğü üzere olmadığını anlıyorsunuz. Fotoğraf, klip, kostüm, klip çekilecek yerler için yapım sayılarıyla karşılaşıyorsunuz. Aranjeyi yapan arkadaşların ayrıyeten farklı işleri de olduğundan ve stüdyo etabı hiç bir vakit tam manasıyla planlandığı üzere yürümediği için müzikleri ekim ayında tamamlayabildik.”
DOĞAL PLATO: DARA ANTİK KENTİ
Değirmenci, seslendirdiği müziklerin klip çekimlerini Mardin ve Diyarbakır’da gerçekleştirdi. Diyarbakır’da doğmuş olsa da klip çekimleri için Mardin ve Diyarbakır’ı niye tercih ettiğini ise şu biçimde anlattı: “İstanbul’da yaşıyorum ve müziklerin ruhuna uygun olmayacağı için burada çekmeyi hiç düşünmedim. 2007 yılında hafriyat çalışmalarının yeni başladığı Dara Antik Kenti’ne gittiğimde, geçmişin kalıntıları beni inanılmaz halde büyülemişti. kucak kucak fotoğraf çekmiştim. ‘Burada bir klip çekilse ne hoş olur’, diye aklımdan geçirmiştim. Natürel ortaya hayat girdi, 15 yıl burada epey sayıda klip çekilmiştir diye düşündüm. Lakin klip direktörü Kerem Pola, ‘Kürt sanatkarlardan kimse burada klip çekmedi diye biliyorum’ dedi. ”Nazîkê’nin akustik versiyonunu Dara’da çekmeliyiz’, dedim.”
‘BENİ BULAMAZSAN ÜZÜLME’
Dara’nın insanı vakitten koparan bir yer olduğunu söyleyen Değirmenci, dev su sarnıçlarının, zindanların, mağaraların yanı sıra mezar odalarının kendisini etkilediğini söylemiş oldu. Değirmenci, şu anda galeriye dönüştürülen mezar odalarında takıma eşlik eden rehber Sinan’ın, 3 bin yıl evvel burada yazılmış bir şiir okuduğunu söylemiş oldu: “Beni bulamazsan üzülme,/Eşyaları bulacaksın./Kestiğim taşları, açtığım yolları,/İşlediğim heykelleri bulacaksın./Ve goreceksin ki binlerce yıl öteden,/Parmak izlerimiz değecek birbirine.”
Bu doğal platonun her bir köşesinin farklı bir sahne olduğunu belirten Değirmenci, müziğin hard rock versiyonunu da Diyarbakır’da Sülüklü Han’a ilişkin olan Alipaşa Mahallesi’nde onarımı tamamlanmış bir Diyarbakır konağında çektiklerini söylemiş oldu.
GELİYÊ GODERNÊ, HEY ROBARA’YA YER OLDU
Geliyê Godernê Diyarbakır’ın Hazro ilçesinde, gözden ırak olduğu için korunmuş doğal hoş alanlarından biri. Değirmenci, Hey Robara müziği klibi için Geliyê Godernê’yi tercih etti. Değirmenci, “Hey Robara müziği doğayı, ırmağı, ördekleri anlatan bir eser olduğu için o denli bir alanda çekmek istedik” diyor.
Geliyê Godernê’ye ulaşmak için otomobille muhakkak bir yere kadar gittikten daha sonra yürümek gerekiyor. Çekimlerini Kerem Pola, kurgusunu Lezgin Çelebi’nin yaptığı klibin yerini, Değirmenci şöyleki tanım etti: “Uçurum kenarı, kaygan tabanda biraz güçlü bir yürüyüş oldu fakat bildiğiniz gizli cennet tarifi burası için fazlaca uygundu sanırım. Irmağa akan bir şelale ve yeşilin her tonu mevcuttu burada. Müzik yerle bütünleşmiş oldu.”
KÜRTÇE MÜZİK HAK ETTİĞİ YERDE DEĞİL
Şarkılar, “Robara” ismiyle maxi single olarak spotify’da yayına girdi. Birinci klip Değirmenci’nin Youtube kanalından yayınlandı. Öbür iki klibin yayınlanması için son rötuşların tamamlanması bekleniyor.
Kürtçe müzik yapan sanatkarların karşılaştığı baskılara değinmeden geçemeyecektik. Değirmenci, Kürt sanatkarların karşılaştığı zorluklar için ayrıyeten şunları da ekledi: “Kürtçe müzik yapan sanatkarlar için kişisel çalışma yapmak epey güç. Fakat dijital platformlarda hayat alanı bulabilmeleri de fazlaca sorunlu. Kürtçe, lisan olarak kategori bile edilmemiş. Kendi öz gücünle, eş dost dayanağıyla bir yerlere ulaşmaya çalışıyorsun. Ne yazık ki Kürtçe müzik hala hak ettiği yerde değil.”
İstiklal Caddesi üstündeki MKM, 1990’lı senelerda sanatçı ağırlayan ve yetiştiren bir kurum oldu. Birfazlaca paneli, tiyatro oyununu, sineması ve konseri buradaki sahnede izledim. MKM, bununla birlikte fazlaca sayıda sinemacı, tiyatrocu ve müzisyen çıkardı. Sanata heves eden Kürt gençlerinin uğrak yeriydi bu efsane yer. Nurcan Değirmenci ile de bu sıralarda tanışmış olmalıyım.
MÜZİKLE GEÇEN YILLAR
Değirmenci, MKM bünyesinde çalışma yürüten bir küme arkadaşıyla, Kirmancî (Zazaca) lehçesinde müzik yapacakları Venge Sodiri isimli kümesi kurdu. Küme, ilgiyle karşılanan ‘Wayir’ isimli albüme imza attı. 11 bayandan oluşan Koma Asmin’in kurucuları içinde yer aldı. Birinci Kürt bayan müzik kümesi olarak kayıtlara geçen Koma Asmin, yurt içi ve yurt haricinde çeşitli konser, şenlik ve projelerde yer aldı.
zaman içinde kümeler dağıldı lakin Değirmenci, kişisel çalışmaların yanı sıra kolektif çalışmaların ortasında yer almaya devam etti. Şahiya Stranan, Koma Aheng çalışmaları derken, 2010 yılında bir daha MKM’nin emektar sanatkarları ortasında yer alan Serhat Kural, Zelal Gökçe, Meral Tekçi ile bir arada Baba Tahirê Uryan’ın rubailerini besteledikleri ‘Dubeytî’ albümünü çıkardılar.
Dille söylemek kolay, Değirmenci, MKM’de 27 yılı geride bıraktı. ‘Hêvîya te me’, ‘Bêrî’ üzere 27 yıllık müzik omurundaki kişisel çalışmalara, ‘Robara’ maxi single ile devam etti. Klip çekimleri için geldiği Diyarbakır’da, Spotify ve YouTube’da yayımlanan müziklerini anlatırken 27 yıl evvelki heyecanı yaşıyordu. Değirmenci’nin yeni çalışmasında akustik ve rock versiyonuyla kelam ve müziği Ciwan Haco’ya ilişkin, Nazikê ile Goyan (Uludere) yöresinde söylenen, Seyda Goyanî’nin derlediği anonim eser olan ‘Hey Robara’ yer alıyor.
CİWAN HACO’DAN daha sonra ‘NAZİKÊ’
Maxi single için seçtiği müzikleri sorduğum Değirmenci, bu müziklerin aslına bakarsanız sahne repertuarında yer aldığını söylemiş oldu. ‘Nazikê’ müziğini Ciwan Haco’dan dinleyip sevmiştik. Bu şarkıyı Haco’dan daha sonra yorumlamak biraz cüret ister üzere geliyor bana. Değirmenci, “elbet Ciwan Haco’dan daha sonra şarkıyı seslendirmek yürek isteyen bir şey lakin aslında bunu cüret olarak da tanımlamak istemiyorum. Zira sonuçta Ciwan Haco ile bir yarış ortasında değiliz, onunla yarışmak haddim değil. Yalnızca şarkıyı hayli sevdiğim ve benim stilime, sesime ve gücüme uyduğu için farklı bir yorumla seslendirmek istedim” diyor.
Maxi single’da iki versiyonu yer alan ‘Nazikê’ müziğinin aranjörü Alpaslan Türer. Değirmenci bunun sebebini şu biçimde anlatıyor: “Alpaslan ile Haziran ayında müzikler üzerinde çalışmaya başladık. Alpaslan en evvel ‘Nazikê’ için hard rock biçiminde çalışmıştı. Çok beğendim fakat şarkıyı söylerken ne hissettiğimi sorduğunda, müzik akustik bir forma dönüştü. Birden nasıl dinleyip durulduysam artık. Değişik bir şey oldu. Evet, benim istediğim buydu fakat aklım hard rock versiyonda da kalmıştı. daha sonra, niye iki versiyonu da kaydetmeyelim ki dedik. Gerçekten o biçimde yaptık.”
Değirmenci, ‘Robara’ müziği için Ümit Uçar’la çalıştı. Değirmenci, müzikler için farklı şahıslarla çalışmanın sebebini, müziklerin ruhunu en uygun biçimde ortaya çıkarmak için halinde lisana getiriyor ve ekliyor: “İki müziğin formu birbirinden epeyce farklıydı. Kaynak şahsı Ehemedî Heyder olan ve derlemesini Seyda Goyanî’nin yaptığı ‘Hey Robara’, Şırnak Uludere’ye ilişkin klasik bir ezgiydi ve bunu fakat o bölgenin külçeşidini almış olan, hissine ve müzikalitesine güvendiğim Ümit yapabilirdi.”
‘İKİ AYDA BİTİRECEKTİK ANCAK İŞİN RENDİ DEĞİŞTİ’
Yeni çalışması için mayıs ayında hazırlıklara başladığını belirten Değirmenci, çalışma süreci ile ilgili, “En geç iki ayda biter diye planlamıştık. Ancak içine girdiğinizde işin renginin hiç de gözüktüğü üzere olmadığını anlıyorsunuz. Fotoğraf, klip, kostüm, klip çekilecek yerler için yapım sayılarıyla karşılaşıyorsunuz. Aranjeyi yapan arkadaşların ayrıyeten farklı işleri de olduğundan ve stüdyo etabı hiç bir vakit tam manasıyla planlandığı üzere yürümediği için müzikleri ekim ayında tamamlayabildik.”
DOĞAL PLATO: DARA ANTİK KENTİ
Değirmenci, seslendirdiği müziklerin klip çekimlerini Mardin ve Diyarbakır’da gerçekleştirdi. Diyarbakır’da doğmuş olsa da klip çekimleri için Mardin ve Diyarbakır’ı niye tercih ettiğini ise şu biçimde anlattı: “İstanbul’da yaşıyorum ve müziklerin ruhuna uygun olmayacağı için burada çekmeyi hiç düşünmedim. 2007 yılında hafriyat çalışmalarının yeni başladığı Dara Antik Kenti’ne gittiğimde, geçmişin kalıntıları beni inanılmaz halde büyülemişti. kucak kucak fotoğraf çekmiştim. ‘Burada bir klip çekilse ne hoş olur’, diye aklımdan geçirmiştim. Natürel ortaya hayat girdi, 15 yıl burada epey sayıda klip çekilmiştir diye düşündüm. Lakin klip direktörü Kerem Pola, ‘Kürt sanatkarlardan kimse burada klip çekmedi diye biliyorum’ dedi. ”Nazîkê’nin akustik versiyonunu Dara’da çekmeliyiz’, dedim.”
‘BENİ BULAMAZSAN ÜZÜLME’
Dara’nın insanı vakitten koparan bir yer olduğunu söyleyen Değirmenci, dev su sarnıçlarının, zindanların, mağaraların yanı sıra mezar odalarının kendisini etkilediğini söylemiş oldu. Değirmenci, şu anda galeriye dönüştürülen mezar odalarında takıma eşlik eden rehber Sinan’ın, 3 bin yıl evvel burada yazılmış bir şiir okuduğunu söylemiş oldu: “Beni bulamazsan üzülme,/Eşyaları bulacaksın./Kestiğim taşları, açtığım yolları,/İşlediğim heykelleri bulacaksın./Ve goreceksin ki binlerce yıl öteden,/Parmak izlerimiz değecek birbirine.”
Bu doğal platonun her bir köşesinin farklı bir sahne olduğunu belirten Değirmenci, müziğin hard rock versiyonunu da Diyarbakır’da Sülüklü Han’a ilişkin olan Alipaşa Mahallesi’nde onarımı tamamlanmış bir Diyarbakır konağında çektiklerini söylemiş oldu.
GELİYÊ GODERNÊ, HEY ROBARA’YA YER OLDU
Geliyê Godernê Diyarbakır’ın Hazro ilçesinde, gözden ırak olduğu için korunmuş doğal hoş alanlarından biri. Değirmenci, Hey Robara müziği klibi için Geliyê Godernê’yi tercih etti. Değirmenci, “Hey Robara müziği doğayı, ırmağı, ördekleri anlatan bir eser olduğu için o denli bir alanda çekmek istedik” diyor.
Geliyê Godernê’ye ulaşmak için otomobille muhakkak bir yere kadar gittikten daha sonra yürümek gerekiyor. Çekimlerini Kerem Pola, kurgusunu Lezgin Çelebi’nin yaptığı klibin yerini, Değirmenci şöyleki tanım etti: “Uçurum kenarı, kaygan tabanda biraz güçlü bir yürüyüş oldu fakat bildiğiniz gizli cennet tarifi burası için fazlaca uygundu sanırım. Irmağa akan bir şelale ve yeşilin her tonu mevcuttu burada. Müzik yerle bütünleşmiş oldu.”
KÜRTÇE MÜZİK HAK ETTİĞİ YERDE DEĞİL
Şarkılar, “Robara” ismiyle maxi single olarak spotify’da yayına girdi. Birinci klip Değirmenci’nin Youtube kanalından yayınlandı. Öbür iki klibin yayınlanması için son rötuşların tamamlanması bekleniyor.
Kürtçe müzik yapan sanatkarların karşılaştığı baskılara değinmeden geçemeyecektik. Değirmenci, Kürt sanatkarların karşılaştığı zorluklar için ayrıyeten şunları da ekledi: “Kürtçe müzik yapan sanatkarlar için kişisel çalışma yapmak epey güç. Fakat dijital platformlarda hayat alanı bulabilmeleri de fazlaca sorunlu. Kürtçe, lisan olarak kategori bile edilmemiş. Kendi öz gücünle, eş dost dayanağıyla bir yerlere ulaşmaya çalışıyorsun. Ne yazık ki Kürtçe müzik hala hak ettiği yerde değil.”